Fitne ve tefrika cemiyetteki güveni sarsar ve şüpheyi doğurur, şüphe de kalbin parçalanması ve tahribe uğraması neticesini verir. Fitne ve fesadın olduğu toplumlarda güvensizlik son safhaya ulaşarak, tabii seyrinde devam edebilecek işler dahi normal seyrinde gitmez. Bu gibi toplumlar, insanların birbirlerine şüphe ile baktıkları kaos ortamına sürüklenmiş olurlar.
Her türlü güzelliklerin yaşanmasına engel olan fitne ortamları, ancak insani özden uzaklaşanların oluşturabilecekleri olumsuzluklardır. Müslümanların kendi aralarında güç birliği ve ittifaklar oluşturmaması, kendi aralarında ve yaşamış oldukları toplumlarda kargaşalıkların ve parazit seslerin olması fitne ve fesadın en önemli sebeplerindendir. Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor: "İnkâr edenler birbirlerinin dostlarıdır. Eğer siz aranızda dost olmazsanız yeryüzünde kargaşalık, fitne ve büyük bozgun çıkar." (Enfâl, 73). Üzülerek söylememiz gerekirse ülkemizde bugün bir takım odaklar, zümreler ve siyasiler bu ayete aykırı hareket ederek, inkârcılarla dost olma çabası içinde olup Müslümanlarla aralarını açmaktadırlar.
Tevhid inancı hayata yansımalıdır. Aksi halde fitne ve terör ortaya çıkar. "Fitne, adam öldürmekten daha büyük bir günahtır." (Bakara, 217). İmam Cafer Sadık'a (a.s), "Neden fitne, adam öldürmekten daha büyük günahtır?" diye sorulduğunda şöyle buyurdular: "Çünkü fitne olmaz ise adam öldürmek de olmaz."
Anlaşıldığı gibi insanların öldürülmesinin kökünde fitne mikrobu yatmaktadır.
Toplumu güvenli ve huzurlu bir biçimde ayakta tutan, adalet, iman, ihlâs, saygı, ehliyet ve liyakate riayet gibi değerler, devre dışı kalırsa, o toplumda yaşamak zorlaşır. Müslüman toplumu, fitneye mahal vermeyecek bir kıvamda olmalı, her yönden ferasetle hareket etmelidir. Fitne sebebi ile insanların gerçekleri görememeleri, bozulmalara ve oyuna gelmelerine sebep olabilir. Bu birlik ve beraberliğe, her yerde herkesin ihtiyacı vardır.
Bireysel anlamda fitne önce insanın içsel dünyasından harekete geçer ve sonrasında zamanla topluma yansır. İnsanın iç dünyasını meşgul eden şüphe, kin, nefret, gibi olumsuz duygular insanın istikametini bozan kalbi fitnelerdir. İnanan insanların bunlardan sakınması gerekir. Bütün bu olumsuzluklar karşısında, karşımızda tek çıkış noktası vardır. O da Kur'an'a, Hz. Peygamberin sahih sünnetine ve
Ehl-i Beyt imamlarının tutumlarına, hadislerine sımsıkı sarılmak, samimi bir niyetle dini yaşamaya çalışmaktır. ?Toplumda fitne ve fesadın yok olması dinin öncelikli meselelerdendir. Toplumsal adaletin bozulmasına sebep olan her eylem fesat olarak görülür, insanların barış ve kardeşlik içinde yaşamasını engelleyen her amel fitnedir. Din, her ikisini de yapanları kınamış ve ahiretteki şiddetli azaba da birçok ayette işaret etmiştir.
Fitnenin çeşitliliğine göre zararları da büyüklük veya farklılık arz eder. Tarihi süreç içinde Müslümanlar arasında etkili olan fitneler olmuştur. Elbette bunların zarar ve etkileri de o nispette büyük ve kalıcıdır. Meselâ İslâm tarihinde fitnenin en önemli başlangıç noktası kabul edilen "kırtas" hadisesi çerçevesinde cereyan eden üzücü olaylar o günden beri etkisini sürdürmüştür. Demek oluyor ki fitne ve fesadın bir millet için uzun yıllar hatta asırlar boyu etki ve zararları devam edebiliyor.
Bir ülke veya toplumda ortaya çıkan fitne, çoğu zaman o ülkenin parçalanmasına ve o toplumun da perişan veya yok olmasına sebebiyet vermiştir. Tarih bunun ibret verici örnekleriyle doludur. Küçük bir topluluk ve hatta bir aile içerisinde vuku bulan fitne, genellikle o topluluk veya ailenin dağılmasına yol açabilmiş, hem dünya hem de âhiret hayatlarını mahvetmiştir.
Dolayısıyla Müslüman daima fitneden kaçınmalı, fitnecilerle beraber olmamalı ve fitnecilere karşı mücadele etmelidir. Bu inançlı olmanın bir gereğidir. Aksi takdirde gittikçe çığ gibi büyüyen fitne, değerleri ve idealleri anti değer haline getirerek doğru, inançlı, samimi, namuslu insanların yanlış gözükmesine eğri ve şereften, inançtan yoksun maske sahiplerinin de doğru gözükmesine sebep olur. Fert ve toplumları huzursuzluklara sürükleyen her türlü fitneden uzak, hayat sermayesini İlahi hoşnutluğa erecek şekilde geçirmek temennisiyle.
