Toplum, insanların iç dünyasının görüntüsüdür

Fert olarak hepimiz, hep bir şikâyet içerisindeyiz. Kimimiz aldığımız maaştan ve pahalılıktan? Kimimiz eşimizden, işimizden? Kimimiz ahlaktan, giyim, kuşamdan? Kimimiz siyasetten, yargıdan, askerden, polisten vs. Hatta günümüzde dinimizden ve milliyetimizden şikâyetçi olanlarda bayağı çoğaldı. ***Neden? "?Toplum, insanların iç dünyasının görüntüsüdür, denilebilir. Başka bir ifadeyle toplum, insan denen varlığın aynasıdır.Fert, kendi dünyasında düşündüklerini, toplum denen meydanda uygulamaya koyar. O halde her toplum, kendini oluşturan insan veya insanlar demektir?Bu gün hiç kimsenin, toplumdan şikâyet ederek, kendini müdafaa etmesi ve mesuliyetten kurtulması mümkün değildir. Hepimiz bu toplumda var olan kötülüklerden mesulüz. Bizler, bireyler olarak varlığımızda mevcut olan yanlışları, hataları düzeltmeye mecburuz. Birbirimize zarar veren duygu ve düşünceleri ıslah etmeliyiz ki, toplumda yanlışlar olmasın?" (Prof. Dr. Haydar Baş İman ve İnsan sh:225-26)***Başka?"?Toplum huzursuzluklarının temelinde yatan gerçek, fert planında insanların manevi doyumsuzluğu ve doyumu sadece madde de aramış olmalarıdır. Varlığını vücuda getiren ve bütün kâinatı yoktan, var eden Allah'a (c.c) ihtiyacı sonsuz iken, O'na, cebinde taşıdığı bir anahtarlık kadar değer vermeyen insanın huzur bulması nasıl mümkün olabilir ki?Kaldı ki huzur, O'na kavuşmakla mümkün olabiliyor. İslam, Hakk'a ifna olmuş insanın, Allah adına arzı işlemesini emreder. İslam, çalışmayı, kazancı, terakkiyi kısacası topyekûn tasarrufu Allah (c.c) adına kabul eder.İslam'da reddedilen madde, nefis hesabına kazanılan ve insanı Hak'tan koparan, başka bir ifade ile nefsin önünde put mesabesinde olan maddedir. O halde İslam maddeyi değil bu anlayışı reddediyor. Hak hesabına maddeyi kazanmak ise ibadettir?"                                 (Prof. Dr. Haydar Baş İslam ve Hz. Mevlana sh:82)***Ya iç dünyamızda yaşadığımız sıkıntılar ve şikâyetlerin nedeni nedir?"Fert bazında da, toplum bazında da iyi ahlaka sahip olmamak bir yıkımın ifadesidir. Zira ahlaktaki zafiyet zamanla ibadette zafiyete, ibadetteki zafiyette imandaki zafiyete götürür ki, bu da insanın yaşayan ölü haline gelmesidir. Toplumsal yönden de durum aynıdır. Ahlaken çökmeye doğru giden bir toplumda yaşayan dindar insanlar, iman ve ibadet yönünden düzenli bir hayat yaşamaya çalışmakla yetinip, toplumun gidişatına karışmazlar, insanlığın ıslahına gayret etmezlerse zamanla hem kendilerini hem nesillerini, hem de o toplumun insanlarını katletmiş olurlar?" (Prof. Dr. Haydar Baş Rahmet -el lil Âlemin c2 sh:11) ***Ne yapmamız lazım? Hem kendimiz, hem de toplumun yönlendiren insanlar maddi ve manevi esaretten nasıl kurtulur?  "Akıp giden zamanla birlikte esaretin gittikçe çoğalan ve gelişen türleri göze çarpmaktadır. Elleri zincirli, ayakları prangalı insanlara rastlamak eskisi kadar mümkün değildir. Fakat bu, her yanda hürriyetin insanlar üzerine sağanak, sağanak boşaldığı anlamına gelmez. Çünkü artık prangalanan düşünce ve zihinler, istila ve işgal edilen gönül ve ruh dünyalarıdır. Milletler artık içten zincirlere vurulmaktadır. Oltaya takılmış balık gibi boynundaki sicimlerle istenilen yerlere çekilen insanların yerini şimdi, içten bir arzu, iştiyak nevinden sihirli ellerle sürüklenen köleler zümresi almıştır. Velhasıl kaleler içten teslim alınmaya başlanmıştır. İşin ilginç yanı fertlerin esaretinden çok millet ve devletlerin esaretinin gündemde olmasıdır? Artık köle pazarlarında esir fertlerden çok topyekûn esir cemiyet ve milletlere rastlamak hiçte güç olmayacaktır?" (Prof. Dr. Haydar Baş Makalat sh:137)***Ferdin bağımsızlığı, hürriyeti elde etmesi ise ancak "kulluk" yoluyla olur. "?Hak ve hürriyetleri kendinde yaşayamayan insan, onları başkalarına vaat edemez. İstese de veremez. Ancak kulluk yoluyla hürriyete kavuşan insan, hak ve hürriyetleri verme ve bunların emniyetini sağlama hususunda başarılı olabilir. Nefsine mağlup olmak suretiyle en büyük esaret içinde bulunan insan, ne hak verebilir, ne de hürriyeti koruyabilir. Böylelerinin adil davranması mümkün olmaz?" (Prof. Dr. Haydar Baş Veda Hut. İnsan Hak. sh:71)***Kulluk yolunda yani hürriyete ulaşmada bizlerin en çok ihtiyaç duyacağı ise iyi bir terbiye edicidir. Yani iyi bir önder, iyi bir lider kısaca Arifi Billâh bir insandır. Bizler bu insanı aramakla mükellefiz. Nasıl bulacağız?    "?Davranış çok mühimdir. Hele mesleği İslam'ı tebliğ olan insanların, İslam'ı bir kuyumcu nezaketi ve nezafetinde sergilemesi lazımdır. Kuyumcu en nadide eşyayı satar. Ama gidin, bakın kendi de çok temizdir. Niye? Çünkü sattığı malın mukabili olan tezgâhlamayı yapabilsin. Aksi takdirde kaba, saba bir adam olsa kimse yanına uğramaz. Bizim, inanan insanlar olarak birbirimize tavsiyelerimiz, ikaz ve irşat sözlerimiz Allah'ın (c.c) dinini gerekleridir. O'nun hükümleridir, gerekleridir, yasaklarıdır. O halde biz, bir kuyumcudan daha iyi giyinmeliyiz veya giyinmesini bilmeliyiz. Konuşmasını, hareket etmesini, davranış tarzını tespit etmeliyiz. Müminler olarak bunu yaptığımız zaman bize, insanlardan, itimat edenlerin sayısı artacaktır?"    (Yaşayan Kur'an; Sünnet sh:36)