"Türkiye’de üretim planlaması yok"

CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde'nin Altunhisar ilçesinde yazlık patates üreticilerinden son durumu yerinde inceledi.

Üreticiler, Gürer'e iki yıldır yaşadıkları "üretip satamama" sürecinde bu yıl bıçağın kemiğe dayandığını söyledi. Gürer, "Üretici bu yıl yine ürettiği patatesten para kazanamadı ve tüm üreticilerimiz dertli. Seçerek birinci kalite patates dahi maliyetin altında alıcı buluyor. Yarısı tarlada kalıyor. Bir çiftçi '5-10 koyun alıp patates yem olarak olsun kullanayım. Zarar büyük, en azından çöp değil yem olsun diye düşünüyorum' dedi" ifadelerini kullandı.

"15-20 günde sattık, sattık"

Gürer'in konuştuğu patates üreticisi Recep Derinöz ise patatesin tarlada serili kaldığını, alacak kimse çıkmadığını, alacakların da 3-5 aylık çek teklif ettiklerini anlattı. Sezon bitmek üzere olmasına karşın 1 lira alamadıklarını söyleyen Derinöz, "Malımızın alınanı alındı, kalanı tamamen tarlada kaldı. Bu yazlık patatesi süreceğiz, başka çare kalmadı. Bir hafta içinde söktük söktük, sökemedik mi bir süre sonra depolanamayan bu ürün de kurtlanır. Bu kurtlanan mal zaten satılmaz, kimse almaz. Alacak olsa biz çoktan söker, satardık. Satılmaz yani. Bizim 15-20 günlük bir süremiz var. Sattık, sattık; satamadık mı mal tarlada kalır böyle" diye konuştu.

"Bu sene mal çok ama alacak adam yok"

Gürer, üreticiye "Bu yıl patatesin para etmemesini neye bağlıyorsunuz?" diye sordu. Derinöz bunun üzerine, "Millet 3 dekardan 10 dekara, 10 dekardan 100 dekara çıkardı. Farklı bölgelerde malını depoya, çektiler. Şimdi depolardan cayır cayır mal yüklenip İstanbul'a gidiyor. Ben 15 yıldır patates ekerim. Geçen yıl da kötüydü, bu yıl da kötü. Geçen yıl yine mal para etmiyordu ama müşteri, tüccar vardı. En azından satıyorduk 2 liraya, 3 liraya, 1 liraya. Bu sene mal çok, mal zibil ama alacak adam yok" dedi.

Altunhisar'da herkesin bu işi yaptığını ifade eden Derinöz, "Benim köyüm 200 hanelik, 30 tanesi ekmez ama geri kalanı 10 dekar da eker, 100 dekar da. 200 dekara kadar eken var" bilgisini verdi. Derinöz, hasadı iki saat sonra gelip toplansa da yenmeyeceğini belirterek, "Güneşi yedi mi mal pert. Adamlar gece 02.30'da tarlaya giriyorlar, sabah 09.00 gibi kamyon tarladan çıkıyor. Bu kalanlar ne oluyor? Hayvan yemi bile olmuyor. Sürülüyor. Zaten buraya girecek hayvan da yok. Büyükbaş buraya gelip bunu yiyemez. Küçükbaş da şu an dağda, ovaya inemez. Bu kaldı. Hemen bugün ya da yarın süreceğiz. Toprağa karışacak. Bu kadar ürün toprakta kalıyor. Vatandaş da gelip toplamıyor. Şimdi vatandaş gelse buradan birer çuval toplasa gitse kimse bir şey demez. Ama vatandaş da toplamaya gelemiyor. Kiminin imkânı yok, kiminin arabası yok, kimi yaşlı, gelemez. Burası köy yeri. O yüzden bu burada böyle kaldı" diye konuştu.

Gürer: "Üretim planlaması yok"

CHP'li Gürer, üreticinin yaşadığı mağduriyetin temelinde tarımda üretim planlamasının olmayışının yattığını belirterek, "Patates üreticisinin seçilmişinin dahi fiyatı geçen yılki fiyatın altında alıcı buluyor. Diğer ürün tarlada kaldı. Tarladaki ürün de çöp oluyor. Türkiye'de üretim planlaması yok. Mesela patatesin en iyi yetiştiği yer Niğde mi? Niğde'ye patates ektireceksin. Ama kalkıp 49 ilde yaygın ektirirsen orada da problemler oluşur" dedi.

"Bu yıl geçen yıldan düşük rekolte öngörülüyor"

Bölgesel planlamanın zorunlu olduğunu ifade eden Gürer, "Genel kanaat patates üretimi arttı. Bu yıl geçen yıldan düşük rekolte öngörülüyor. Geçen yıl 'Rekor üretim oldu' denildi. 6,5 milyon ton üretim oldu. Niğde bir milyon ton ile ilk sırada yer aldı. 1999 yılında da patates üretimi 6,5 milyon tondu. Nüfus 30 milyon arttı. Tüketim alışkanlığı değişti. Her evde haftada üç gün patates yemeği yapılırken patates yemek olmaktan çıktı; kumpir, kızartma gibi tüketim var. Orda da patates adedi tarlada iki kilo patates fiyatına satılıyor" diye konuştu.

Gürer; Kayseri, Yozgat, Sivas, Aksaray, Nevşehir, Yozgat ve Niğde bölgelerinde yazlık patates ekiminin hasadının sürdüğünü ancak sahadaki manzaranın iç açıcı olmadığını da belirterek, şunları kaydetti:

"Tarladaki patatese baktığımızda ürünün yarısı tarlada kalmış durumda ve bunlar toplanmıyor. Burada işçilerimiz sabahtan gelip topladıkları ürünü, çiftçi girdi maliyetlerinin altında bir fiyata satıyorlar. Çiftçi de doğal olarak para kazanamayınca tepki gösteriyor, isyan ediyor. Çiftçi kazanamayınca tarım işçisi yevmiyesini kısıyor. İşçi işsiz kalmamak için geçen yılki yevmiye ile çalıştığı için dert yanıyor."