Türkiye'ye ‘ibretlik’ S-400 yaptırımları yolda

YENİ MESAJ / DETAY HABER

ABD'de Rusya'dan S-400 hava savunma sistemleri satın aldığı için Türkiye'ye yaptırım uygulanması konusu yeniden gündeme getirildi. Türkiye'ye yaptırım talep eden cephenin adeta sözcülüğüne soyunmuş olan ABD'li Cumhuriyetçi senatörler Lindsey Graham ve James Lankford, Wall Street Journal gazetesine Ankara'ya yaptırım konusunu ele alan bir makale yazdı. Yazının ABD Temsilciler Meclisi ve Senato'nun Türkiye'ye yaptırımın önünü açan tasarıda anlaşmasının ardından kaleme alınması dikkatlerden kaçmadı. Yazıda, Rusya'ya yakınlaştığı için Türkiye'ye mutlaka bir bedel ödetilmesi gerektiği şeklinde küstah ifadelere yer veren senatörler, söz konusu makalenin başlığı olarak, "Ankara'ya yaptırım Ruslarla yakınlaşmasının bedeli" cümlesini seçti. Türkiye'nin 1952 yılından beri ABD'nin müttefiki olduğuna vurgu yapılan yazıda, "Türkiye, 1952'den beri Amerika'nın müttefiki. İncirlik Hava Üssü, terörle savaşımızda hayati bir öneme sahip. Onlarca yıldır Türkiye Rusya'nın saldırganlığının önüne geçti. Fakat değerli bir müttefik yön değiştirdi" ifadesi kullanıldı. 

Trump'a baskı kuruluyor

ABD Başkanı Trump'ın Ankara'ya S-400'ler sebebiyle yaptırım uygulaması gerektiğini belirten senatörler, "Ankara, Ruslardan F-35'leri düşürmek için tasarlanan S-400 hava savunma sistemini satın aldı. Bu kabul edilemez. ABD'li yetkililer Türk hükümet yetkililerini uyardık ve bunun sonuçları olacağını söyledik. Başkan şimdi kanunlara uymalı ve Türk varlıklarına yaptırım uygulamalı" dedi. Başkan Trump'ın, ABD çıkarlarını öne koyma konusundaki bağlılığını gösterdiğini ve Türkiye'ye NATO ile işbirliği yapmak konusunda her olanağı sağladığını kaydeden senatörler, ABD Kongresi'nin demokratlar ve cumhuriyetçilerin verdiği destekle, geçen yılın savunma bütçesinde Türkiye'ye yaptırımları eklediğini hatırlattı. Cumhuriyetçi senatörler Graham ve Lankford, CAATSA yaptırımlarını uygulamamanın, ABD'nin zor kararlar vermeye yanaşmadığı mesajını vereceğini de kaydetti.

Başka ülkelere de ders olsun isteniyor

"Türkiye'yi ABD yerine Rusya'yı seçtiği için cezalandırmak açık bir uyarı olur" ifadelerinin yer aldığı yazıda ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında Rusya, İran ya da Kuzey Kore ile savunma teknolojileri konularında ortaklık ve işbirliği yapan ülkelere yaptırım uygulanması gerektiğini kaydeden senatörler, ABD yerine Rusya'yı seçtiği için Türkiye'yi cezalandırmanın Rusya'nın daha iyi bir ticari partner olduğunu düşünen diğer ülkeler için de önemli bir uyarı olacağını ifade etti. Cumhuriyetçi senatörler Graham ve Lankford'un kaleme aldığı makale, "Türk halkı bizim dostumuz. Fakat ülke yönetimi F-35 sayesinde binlerce istihdam olanağını ortadan kaldırdı ve zaten zorlanan ekonomiye yaptırımın yolunu açtı. Bu şekilde olmak zorunda değildi. Fakat Ankara ileriye giderek bu yıl içinde S-400'lerin denemelerini yaptı. ABD'nin İran, Rusya ya da Kuzey Kore'nin tehditlerine karşı Amerikan menfaatlerini koruma zorunluluğu var. Türkiye de aldığı kararların bir sonucu olduğunu anlamalı" ifadesiyle sona erdi.

20 Ocak'tan önce mi sonra mı?

ABD Kongre üyeleri Türkiye'ye Rusya'dan S-400 alımı sebebiyle yaptırım uygulanmasını da öngören savunma tasarısının son şeklini geçtiğimiz günlerde açıklamıştı. 2021 yılında savunma alanında yapılacak harcamaların kapsamını belirleyen ve Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) olarak bilinen tasarının bu hafta Senato gündemine gelmesi bekleniyor. 740 milyar dolarlık savunma tasarısı, Türkiye'ye de Rusya'dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi sebebiyle yaptırım uygulanmasını öngörüyor.

ABD Başkanı Trump, CAATSA olarak bilinen yasa kapsamında Türkiye'ye uygulanması öngörülen yaptırımları başkanlık yetkisini kullanarak bir süre bekletmişti. Savunma tasarısı ise, Trump'ın CAATSA uyarınca dört ya da beş yaptırım maddesini Türkiye'ye 30 gün içinde uygulamasını öngörüyor. Tasarının bu hafta yasalaşması halinde, Türkiye'ye yaptırımı uygulayan Trump yönetimi olacak. Savunma tasarısının yasalaşmasının gecikmesi halinde ise, Türkiye'ye yaptırımı 20 Ocak'ta görevi resmen devralacak olan ABD'nin yeni Başkanı olacak Joe Biden yönetiminin uygulaması bekleniyor. ABD'den gelen bilgilere göre Demokratlar yaptırımların Trump'ın görevi devretmeden uygulanması ve Biden dönemine kalmaması için uğraş verirken, Cumhuriyetçiler ise Türkiye'ye yaptırımları yeni yönetimin uygulamasını istiyor. Bu durum 20 Ocak 2021'den önce ya da sonra Türkiye'ye yaptırım uygulanmasının kesin olduğunu gösteriyor.

CAATSA yaptırımlarının kapsamı

Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara ihracat-ithalat bankası desteğinin kesilmesi,

Mal ve teknoloji ihracatı ruhsatı verilmemesi,

ABD mali kuruluşlarından kredi tedarik edilmemesi,

Uluslararası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi,

Mali kurumlara ABD Merkez Bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi,

Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla ihale ya da sözleşme yapılmaması,

Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması,

Mali kurumlar ve bankalar arasında ödeme ya da kredi transferlerinin yasaklanması,

Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların ABD topraklarında gayrimenkul sahibi olmasının yasaklanması,

ABD kişi ve kurumlarının yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlardan sermaye ya da borç alışverişinin yasaklanması,

Yaptırım kapsamına alınan kişilere ABD'ye giriş yasağı,

Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara benzer işlevi olan üst düzey görevlilere de yaptırım uygulanması.