Virüse çare 100 yıllık aşıda mı?
Yıllardır tüberküloz (verem) hastalığında kullanılan BCG aşısının korona virüs tedavisinde etkili olabileceğini söyleyen Doç. Dr. Şevket Özkaya, “Virüsün hızla arttığı ve yayıldığı Avrupa ülkelerinde BCG aşısının yapılmadığını saptadık. Koronavirüsün çocukları etkilememesinin yine BCG aşısının çocukluk çağında yapılıp, yüksek koruyucu etkisine bağlı olduğunu düşünüyoruz” dedi.
16.04.2020 10:50:00
Tüm dünyada koronavirüse karşı aşı geliştirme çalışmaları sürerken, Türkiye'de de bilim insanları bu konuda yeni öneriler getiriyor. Konuyla ilgili yaptığı araştırmalar sonucu önemli sonuçlara ulaşan Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Şevket Özkaya, tüberküloz aşısının uygulandığı ülkelerde virüsün kontrol altına alınabildiğini vurguladı.
İlk aşamada dünyada hasta ve ölüm sayısının artışıyla vakalar arasında çocukların ve gençlerin olmamasının dikkat çekici bulduklarını ifade eden Doç. Dr. Şevket Özkaya, "Avrupa'da ve dünyada hızla hasta ve ölüm sayısının artışı ve ilk görülen ülkelerde çocuklarda ve gençlerde hastalık ve ölüm olmaması çok ilgimizi çekti. Çocukluk/bebeklik çağında yapılan bir bağışıklık güçlendiricisinin, bir uyaranın bunu sağladığını düşündük. Bunu saptamak için tüm dünya ülkelerinde bu hastalığın görülmesi ile ülkeler arasındaki farkı gösterebilecek bir ilişki saptayabileceğimizi düşündük. Avrupa'da vakaların hızlı artışı ve ölümlerin çok hızlı olması üzerine, BCG yapılan ülkeler ve BCG yapmaktan vazgeçen ülkeler dikkatimizi çekti. Bebeklikte yapılan BCG aşısının 30'lu yaşlara kadar T lenfositlerini uyararak immunojenik uyarı ile çocukların ve gençlerin korunduğunu düşündük. Böylelikle yaptığımız çalışmada BCG haritası ile korona virüs haritasının birebir uyuştuğunu gözlemledik" şeklinde konuştu.
Çin'de yapılıyor
Özkaya yapılan araştırma hakkında şunları söyledi; "Mesane kanserinde ve bazı tümörlerde BCG aşısı immunolojik olarak T hücrelerini uyararak tümör hücrelerine ve virüslere karşı savunmada yer aldıklarını biliyorduk. Çin'de toplam 80 bin geçkin vakaya karşı ölen 3 bin 226 kişi olması ve aynı tarihte İtalya'da 27 bin vakaya karşılık 2 bin 158 ölüm olması üzerine BCG aşısının yapılan ülkelerde ölen hasta sayısının belirgin düşük olduğu ve BCG yapmaktan vazgeçen ülkelerde ölen hasta sayılarının hızla arttığını gözlemledik. Hipotezimiz şudur ki; bugün BCG uygulamasını rutinde kaldırmış Avrupa ülkeleri (Fransa, İtalya gibi) koronavirüsün etkilediği hasta sayısına oranla ölüm oranının yüksek olması ve hızla artması BCG yapılmamasına bağlı olduğunu düşünüyoruz. Çin gibi nüfusu yüksek ve BCG yapılan ülkelerde çok sayıda koronavirüslü hastası olmasına rağmen ölüm sayının ve hızının yakalanan hasta sayısına göre az olmasının, BCG yapılmasına bağlı olabileceğini düşünüyoruz. Kaldı ki korona virüsün çocukları etkilememesinin yine BCG aşısının çocukluk çağında yapılıp, yüksek koruyucu etkisine bağlı olduğunu düşünüyoruz"
'Kendime yeniden aşı yaptım'
BCG aşısının korona virüs tedavisinde etkili olabileceğinin altını çizen Doç. Dr. Şevket Özkaya, aşı sonuçlarının yayınlandığı klinik ve vaka-kontrol çalışmalarında bebeklik ve erken çocukluk tüberkülozunun koruma etkisinin yüzde 80'den fazla olduğunu, yetişkinlerde ise bu hastalığı yüzde 50 oranında azalttığını söyledi. Özkaya, "Bugün BCG aşısının bağışıklık sistemini güçlendirdiğini biliyoruz. Aşının etkinliği ve güvenilirliği farklı çalışmalarda tartışılmış, elde edilen sonuçlar birbiriyle çelişkili bulunmuştur. Bu durum ülkeler arasında farklı aşı politikalarının uygulanmasına yol açmıştır. Tüberküloz yaygınlığının yüksek olduğu ülkelerde doğumdan sonra mümkün olan en kısa sürede tek doz BCG aşısı önerilmektedir. Türkiye'de aktif olarak bebeklik çağında BCG aşısının yapılmakta. Şimdiye kadar BCG aşısı ve koronavirüs arasındaki ilişki bilinmiyordu. BCG aşısı ile koronavirüs arasındaki ilişkiyi ilk biz gözlemledik ve duyuruyoruz. Daha önce BCG yapılmayan ve koronavirüs ile enfekte olanlara proflaktik olarak BCG yapılmasını öneren ilk kişilerden olarak kendi isteğim ile BCG aşımı tekrardan yaptım. Hali hazırda 100'e yakın korona virüs pozitifliği ve şüphesi olan hastaları aktif olarak tetkik, tedavi ve takip ediyorum" dedi.
Çare BCG'de mi?
Portekiz - İspanya karşılaştırması
Öte yandan bu bağlamda "koronavirüs nedeniyle en fazla can kaybının yaşandığı ülkelerden biri İspanya iken komşusu Portekiz'de neden bu kadar düşük ölüm yaşandı" sorusu yöneltiliyor.
İber yarımadasını paylaşan bu iki ülkedeki Covid-19 sayılarının neden bu kadar farklılık gösterdiği henüz tam olarak bilinmiyor fakat bunun iki ülkenin izlediği aşı politikalarından kaynaklanmış olabileceği belirtiliyor. Yeni bir bilimsel çalışma tüberküloz (verem) aşısının, bir diğer adıyla BCG aşısı, zorunlu olduğu ülkelerle Covid-19 vaka sayıları arasında bir korelasyon olabileceğini ortaya koydu. New York Teknoloji Enstitüsü araştırmacılarından Gonzalo Otazu, BCG aşısının zorunlu olmadığı İtalya, Hollanda ve ABD gibi ülkelerin koronavirüs salgınından bu aşının zorunlu olduğu ülkelere oranla daha fazla etkilendiğini belirtti. Japonya BCG aşısını 1947 yılında zorunlu hale getirirken, İran da bu 1984 yılından itibaren zorunlu olarak yapılmaya başlandı.
Araştırma Covid-19'un doğu ve batı Avrupa ülkeleri arasındaki yayılma hızında görülen farklılığın da aşı politikalarıyla korelasyon içerisinde olduğunu ortaya koyuyor. Zorunlu verem aşısı eski Sovyet bloğu ülkelerinde batı Avrupa ülkelerine göre daha sıkı bir biçimde uygulanmıştı.
Hatta Alman Robert Koch Enstitüsü verilerine göre 1990 yılına kadar doğu bloğunda yer alan Almanya'nın doğu eyaletlerinde 100 bin kişiye düşen vaka sayısı ülkenin diğer bölgelerine göre daha düşük oranda. Avrupa'da en çok ölüm sayısının olduğu ikinci ülke olan İspanya'da ise verem aşısı sadece Bask bölgesinde zorunlu olarak uygulanmıştı.
Çare BCG'de mi?
BCG aşısı ilk olarak 1908 yılında Fransız bilim insanları tarafından geliştirildi ve insan üzerindeki ilk denemeler 1921 yılında başladı. BCG yani Bacillus Calmette-Guerin ismi aşının geliştirilmesinde rol oynayan bakteriyologlar Albert Calmette ve Camille Guerin'den geliyor. Tüberküloz, ciğerlere saldıran bir bakteriden kaynaklanıyor ve hasta insanlarla yakın temasta bulunan kişilere hapşırma ve öksürme yoluyla bulaşıyor. Özellikle İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra yaygınlaşan vereme karşı BCG aşısının kullanımı 1950'lerde büyük verem savaş hastanelerinin kurulmasıyla arttı. Oldukça bulaşıcı olarak verem önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olmasına rağmen Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl 19 milyon insana bulaşıyor ve 1.5 milyon kişinin ölümüne yol açıyor. EYÜP KABİL
