Yağıbasan Medresesi: Anadolu’nun ilk bilim yuvası
Anadolu'da Türkler tarafından yapılan ilk medreselerden biri olması bakımından büyük bir öneme sahiptir
03.07.2025 00:10:00 / Güncelleme: 03.07.2025 01:37:57
Hasan Gündoğdu
Hasan Gündoğdu
Yağıbasan Medresesi, Tokat il merkezinde, Cemalettin Mahallesi, Sulusokak Mevkiinde yer alır. Takyeciler Camii'nin güneyinde konumlanan bu yapı, halk arasında "Çukur Medrese" olarak da bilinir.
Tarihçesi
Yağıbasan Medresesi, 1151-1152 yıllarında Danişment Beyliği döneminde, Sultan Nizamettin Yağıbasan tarafından inşa ettirilmiştir.
Anadolu'da Türkler tarafından yapılan ilk medreselerden biri olması bakımından büyük bir öneme sahiptir. Aynı isimle Niksar'da da bir medrese yaptırılmıştır; her ikisi de dönemin bilim ve eğitim anlayışını yansıtan yapılardır.
Medrese, 1247 yılında Anadolu Selçuklu Sultanı II. İzzeddin Keykavus döneminde onarımdan geçirilmiş, Osmanlı döneminde ise bir süre göçmen barınağı olarak kullanılmıştır.
Mimari özellikleri
Yağıbasan Medresesi, sade ama etkileyici bir mimariye sahiptir:
Kapalı avlulu plan: Anadolu'daki ilk kapalı avlulu medreselerden biridir.
Kubbe: Avluyu örten 14 metre çapında büyük bir kubbe bulunur; kubbenin ortası açık bırakılmıştır.
Eyvanlar ve odalar: Giriş eyvanının karşısında mescit ve dershane işlevi gören ana eyvan yer alır. Yanlarda ise tonozlu küçük-büyük odalar sıralanır.
Malzeme: Moloz taş kullanılarak inşa edilmiştir; süsleme unsurları oldukça sınırlıdır.
Kitabe: Giriş kısmında yer alan Arapça kitabe, yapının banisi ve inşa tarihini doğrular niteliktedir.
Nasıl gidilir?
Tokat şehir merkezinde yer aldığı için ulaşım oldukça kolaydır:
Yürüyerek: Tokat merkezdeyseniz Sulusokak bölgesine yürüyerek ulaşabilirsiniz.
Toplu taşıma: Şehir içi minibüs ve otobüslerle Sulusokak'a ulaşım mümkündür.
Özel araçla: Navigasyona "Yağıbasan Medresesi, Sulusokak, Tokat" yazarak kolayca bulabilirsiniz.
Nasıl gezilir?
Yağıbasan Medresesi, günümüzde hem tarihî bir yapı hem de kültürel bir durak olarak ziyaretçilerini ağırlamaktadır:
Ziyaret saatleri: Genellikle gün boyu ziyaret edilebilir. Müze ya da özel işletme statüsünde olmadığı için giriş saatleri esnektir.
Giriş ücreti: Ücretsizdir.
İpuçları:
- Kubbenin altına geçip yukarıya bakmayı unutmayın; ışığın içeri süzülüşü büyüleyicidir.
- Avludaki taş işçiliği ve simetrik düzeni inceleyin.
- Sessizliğin içinde geçmişin ilim yolcularını hayal edin.
Neden görülmeli?
Yağıbasan Medresesi, sadece bir eğitim yapısı değil; Anadolu'da Türk-İslam bilim geleneğinin ilk adımlarının atıldığı bir mekândır.
Danişmentlilerin ilme ve eğitime verdiği önemi yansıtan bu yapı, Tokat'ın tarihî kimliğini anlamak isteyen herkes için mutlaka görülmesi gereken bir duraktır.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
