Yeni sistem 'cari açık'a yaradı

Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan, 6 Mayıs 2018'de AK Parti İstanbul 6'ıncı Olağan İl Kongresi'nde yaptığı seçim konuşmasında, "Bu yeni sistemde istikrar kalıcı hale gelecek. Hızlı karar, gecikmeyen icraat ve etkili yönetimle ekonomik büyüme ivme kazanacak" ifadelerini kullanmıştı. Türkiye'nin ilk başkanını seçtiği 24 Haziran 2018 seçimlerine gidilen süreçte, gerek Erdoğan gerekse kurmayları, başkanlık sisteminin ekonomide büyük bir sıçrama yaratacağını söylüyordu.
Ancak Türkiye'nin resmen başkanlık sistemi ile yönetildiği son bir yılda ekonomide yaşanan olumsuz gelişmeler, "Başkanlık sistemi ile ekonomi ivme kazanacak" sözünün tam tersinin gerçekleştiğini ortaya koydu.
Bu süreçte Ağustos 2018'de ABD Başkanı Trump'ın Türkiye'ye karşı başlattığı 'ekonomik savaş' da etkili oldu. ABD ile yaşanan Rahip Brunson krizi, döviz kurlarında tarihi bir yükselişe neden olurken, Türkiye ekonomisindeki kırılganlığı da gün yüzüne çıkarmış oldu.
Hükümet, özel sektörün borç sorununu çözmek ve kısılan iç talebi canlandırmak için Eylül 2018'den bu yana 8 ayrı destek paketi açıklasa da, enflasyon hızla yükseldi. Son bir yılda 1 milyondan fazla insan işini kaybederken, işsizlik Şubat ayında yüzde 14.7 ile tarihi seviyeye ulaştı.
Bunun sonucunda ekonomi 2018'in son çeyreği ve 2019'un ilk çeyreğinde küçüldü. 

Dış şartlar etkiliyor

Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yalçın Karatepe, enflasyonun çok yüksek olduğunu, işsizliğin tarihi seviyelere çıktığını, bütçe açığının genişlediğini ve sanayi üretiminin düşmeye devam ettiğini dile getirerek, "Tüm makro göstergelere baktığımızda, Türkiye ekonomisinin son bir yıllık karnesi zayıflarla dolu.
Bu kötü karnede geçmişten gelen yapısal sorunlar ve dış konjonktürün etkisi de olsa, rejim değişikliğinin yarattığı sorunlar da ekonomideki kötü gidişat açısından belirleyici bir unsur oldu" diye konuştu.
Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erinç Yeldan da başkanlık sisteminde bağımsızlığını yitiren kurumların başında Merkez Bankası'nın geldiğine işaret ederek, Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Sayıştay, BDDK gibi kamu politikalarına yön verecek ve ekonomiyi düzenleyecek kurumların Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın güdümünde hareket ettiğini dile getirdi.
Başkanlık sisteminin son bir yılda bütçe üzerindeki maliyetine bir örnek de Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan harcamalar oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Mayıs ayı bütçe gerçekleşmelerine göre, Cumhurbaşkanlığı geçen yılın ilk beş ayında 198 milyon lira harcarken bu yılın aynı dönemindeki harcaması 1.5 milyar liraya yaklaştı.

 

Cari açığın düşmesi olumlu oldu

Ulusal ekonomide tasarruflar ve yatırımlar arasındaki farkı ifade eden cari açığın daralması ise başkanlık döneminde ekonomide yaşanan en dikkat çeken olumlu gelişme oldu. Uzun yıllar cari açık sorunu ile boğuşan Türkiye, son bir yılda yatırım harcamaları ve ithalatın düşmesi ile birlikte cari fazla verecek noktaya geldi. Haziran 2018'e göre, Haziran 2019'da cari açıkta yüzde 80'e varan bir gerileme yaşandı.
HABER MERKEZİ