Bugün işçilerin bayramı? Peki, bayram yapacak halleri var mı? Dahası, işsiz sayısı milyonlara varmışken, çalışanların içine nasıl siner kutlamalar?
Ekonomik kriz ve şiddetin yol açtığı işsizlik, yoksulluk, çaresizlik diz boyu.
Ekonomik krizlerin en önemli göstergesi, milli gelirin azalmasıdır. Ancak milli gelirde düşmeye hemen yol açmayan krizler de olabilir.
Ekonomik kriz çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir ve farklı biçimler alabilir;
Tarımın milli gelir içindeki payının çok yüksek olduğu bir ülkede, yaşanan kuraklık ciddi bir ekonomik krize yol açabilir.
Petrol ithal eden bir ülke, uluslararası piyasalarda petrol fiyatının hızla yükselmesi nedeniyle kriz yaşayabilirken, petrol ihracatıyla ayakta duran bir ülke, petrol fiyatlarının düşmesiyle krize girer.
Dış borcu yüksek olan bir ülke, uluslararası piyasalarda faizlerin artması karşısında sıkıntı yaşayabilir veya siyasi müdahaleler sonucunda dış borçlarını yenilemekte zorluk yaşayabilir.
Özetle, ekonomik krizler son derece karmaşık bir konudur. Meramımız, krizlerin çalışan insanlarımız üzerindeki etkilerini yoklamak.
Cumhuriyet döneminde 1929-1932, 1958-1961, 1978-1983 ve 1998-2001 dönemlerinde önemli ekonomik krizler yaşandı.
1969-1970, 1988-1989, 1991 ve 1994 yıllarında da ikinci önemde ekonomik krizler vardı (Gülten Kazgan: Türkiye Ekonomisinde Krizler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayını, İstanbul 2005).
2008 yılında başlayan küresel krizin ülkemizde etkileri oldu. Türkiye'de hükümetlerin uyguladığı bazı politikalarla bu krizin etkileri ertelenir gibi olduysa da çare olacak çözümler üretilemedi, "Teğet geçti" denilse de derin izler bırakarak değdi geçti.
Nitekim, kullanılan enstrümanlar orta vadede sorunların daha da birikmesine yol açtı. 2016'da derinleşen krizin 2017 yılında ciddi çöküntülerin habercisi olduğunu görmekte ve yaşamaktayız.
Kapitalizm, insanlık tarihinde bir dönem ilerleme sağlamış gözükse de, günümüzde insanlık dışı bir üretim biçimidir. İnsan değil, azami kâr önemlidir.
İnsanlığın kurtuluşu, kapitalizmin tarihin çöplüğüne atılmasıyla gerçekleşecektir.
Kapitalizmin özellikle krizler ve savaşlar döneminde önümüze koyduğu işsizlik, sefalet, yoksulluk, çaresizlik; insanları alternatif arayışlarına yönlendirir.
İşte bu kertede duruma bakalım;
İşyerlerinden ve sanayi bölgelerinden gelen haberler ve nihayet bütün göstergeler ekonomik krizin derinleşmekte olduğunu, dibi boylamaya az kaldığını resmetmektedir.
Öteki ülke ve uluslararası topluluklardan gelen tepki, husumet ve de siyasi-ekonomik baskılar da durumun vahametini arttırmaktadır.
Bir başka ilginçlik ise;
Tüm bu saydıklarımızı dert edinmeyen bir kısım ahalinin, "gamsız öküz kasabın bıçağını yalar" misali, abuk sabuk magazin haberlerine yoğunlaşması, TV kanallarındaki çöpçatan programlarına tutkunluğu, hangi "ünlünün" hangi marka hela taşına şa'ptığına kadar yakın ilgisi? say sayabildiğin kadar.
Bugünü bayram olarak yaşamak ve tüm bayramlarımızı hak edebilmek için antin kuntin, boş beleş işleri bırakıp silkinelim, kendimize gelelim!
Tek çare krize karşı sosyal programdır. O programın adı:
Milli Ekonomi Modeli (MEM); mimarı: Prof. Dr. Sayın
Haydar Baş'tır.
