12 Eylül darbesinin şifresi

12 Eylül 1980 askeri darbesi sırasında ABD'nin Ankara Büyükelçisi olan James Spain, darbeden birkaç saat sonra ABD'ye gönderdiği diplomatik notta askeri lideri (Kenan Evren) iyi tanıdıklarını ve Türkiye'nin gerek dış politika, gerekse de savunma politikalarının değişeceği yönünde endişe yaratacak bir neden olmadığını kaydetti!

Belgeler sansürlenerek açıklandı

BBC Türkçe, 2011 yılında Bilgi Edinme Yasası kapsamında yapılan bir başvuru üzerine gizliliği kaldırılan ABD Dışişleri Bakanlığı belgelerine ulaştı. İlk kez kamuoyuna açıklanan bu belgeler arasında 12 Eylül 1980 ile 5 Kasım 1980 tarihleri arasında ABD'nin Ankara, İstanbul ve İzmir'deki diplomatik temsilciliklerinden Washington'daki Dışişleri Bakanlığı ile diğer ülkelerdeki temsilciliklerine gönderilmiş 10 adet yazışma yer alıyor.

İlk kez kamuoyuyla paylaşılan bu yazışmalardan biri gizlilik sıralamasında en yüksek ikinci derece olan 'gizli' ibaresini; 7 tanesi üçüncü gizlilik derecesi olan 'özel' ibaresini taşıyor. İki yazışma da kamuya açık bilgiler taşıdığı için 'tasnif dışı' olarak sınıflandırılıyor. Yazışmaların ilkinin tarihi 12 Eylül 1980 günü. Darbeden kısa bir süre sonra yazıldığı anlaşılan ve dönemin Ankara Büyükelçisi Spain imzasını taşıyan bu yazışma, 'gizli' ibaresine sahip. Dışişleri Bakanlığı'nın bu belgeyi paylaşmadan önce bazı kısımlarını çıkarttığı görülüyor. 

Askerleri tanıyoruz

"Ordunun yönetime el koymasının ardından ABD-Türkiye ilişkileri" başlıklı yazışmada Büyükelçi Spain, darbenin hemen ertesinde şu değerlendirmeleri yapıyor: "Mevcut askeri liderlerin tamamını iyi tanıyoruz ve özellikle de NATO üyeliği başta olmak üzere Türkiye'nin güvenlik ya da dış politikasında değişim yaşanacağı yönünde bir endişe taşımamıza da gerek yok.

Buradaki esas mesele, bu çıkarları etkin ve hızlı bir şekilde yeniden tesis edilen demokratik ortamda da korumak olacak. Ancak bunun olmayacağına inanmak için de herhangi bir neden bulunmuyor.

HABER MERKEZİ