AB, petrol ambargosuna cesaret edemiyor

MURAT ÇABAS / HABER ANALİZ

AB ülkeleri, Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle her ne kadar Rusya'ya karşı ABD ile söylem birliği içinde olsalar da, yaptırımlar konusunda temkinli davranıyorlar. Bu temkinli duruşun sebeplerinden birisi şüphesiz Rusya'nın hammadde ve enerji konusunda önemli kaynaklara sahip olması ve Avrupa'nın Rusya'nın bu kaynaklarına olan bağımlılığı. Fakat tek sebep bu değil; AB ülkeleri aynı zamanda enerji konusunda ABD'ye bağımlı olmak da istemiyor.

AB ülkelerinin kömürden ağzı yandı!

AB ülkelerinin Rusya'dan kömür ithalatını durdurma konusunda almış oldukları karar, kömür fiyatlarının hızla yükselmesine neden oldu. Kararın hemen ardından kömür fiyatları yüzde 10 artarak 295 dolara yükselirken, bir gün sonra da 302 dolara tırmandı. AB'li yetkililer sık sık Rusya'ya yönelik yaptırımların Avrupa ekonomisini vurmaması gerektiğini belirtiyorlar. Rusya, dünyanın üçüncü en büyük termal kömür tedarikçisi durumunda ve Avrupa'ya yapılan ihracatta yüzde 54'lük payla lider konumda. AB ülkeleri kömür ithalatını durdurma kararıyla yaşadıkları enerji sorunlarına bir yenisini daha eklemiş oldular. Avrupa'da kömürün elektrik üretimindeki payı azalsa da halen kömürden elektrik üretimi devam ediyor. Avrupa'da elektriğin önemli bir bölümü doğalgazdan üretiliyor ve bu konuda da Rusya'ya bağımlılık var. Ayrıca savaş sebebiyle doğalgaz fiyatları uçmuş durumda. Astronomik bir şekilde artan enerji fiyatları Avrupa'da hem üretim maliyetleri hem de tüketici fiyatları üzerinde ciddi baskı oluşturuyor.

Petrol ambargosu görüşülmeyecek

AB, Rusya'ya karşı 5'inci yaptırım paketinde kömür ithalatına yasak getirmesinin ardından bir sonraki toplantıda Rus petrolüne de ambargo getirecekti. AB'li yetkililerin açıklamaları bu yöndeydi. Üst düzey AB'li bir diplomatın yaptığı açıklamada bir sonraki toplantıda Rusya'ya yönelik bir petrol ambargosunun gündeme alınmayacağı belirtildi. AB mevcut ekonomik koşullarda kömür ithalatını durdurmasına bile tahammülü yokken, petrol ithalatına da yasak getirmeyi göze alamıyor. Dünya petrol üretiminde Rusya günlük 10.7 milyon varille, ABD ve Suudi Arabistan'dan sonra üçüncü sırada. Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksander Novak, "Rus petrolünü reddetmenin küresel pazar için feci sonuçlara yol açacağını" söylemişti. Rusya'nın her gün ihraç ettiği yaklaşık beş milyon varil ham petrolün yarısından fazlası Avrupa'ya gidiyor. ABD ve İngiltere, Rusya'ya petrol ambargosu uygulayabiliyor, çünkü bu konuda Rusya'ya bağımlı değiller. İngiltere'nin petrol talebinin yüzde 8'ini Rus petrolü karşılıyor. ABD'de ise bu oran çok daha düşük, yüzde 3. ABD ve İngiltere, AB ülkelerinin de kendileri gibi ambargo kervanına tam katılmalarını bekliyor ama bu o kadar kolay değil.

Avrupa Ruble ile ithalatı kabul eder mi?

Rusya Devlet Başkanı Putin, 1 Nisan itibarıyla "dost olmayan ülkelerin" doğalgaz ithalatını Ruble ile yapmasını şart koşan kararnameyi imzalamıştı. Putin, bu koşula uymayanların anlaşmalarının durdurulacağını da vurgulamıştı. Ödemelerini Ruble ile yapmayan ülkelerin gazlarının hemen kesilmeyeceği, kademeli olarak kesileceği de belirtilmişti. Almanya, Fransa ve İngiltere ilk tepki olarak bu talebi yerine getirmeyeceklerini açıkladı. 1 Nisan'dan sonra ithal edilen doğalgazın ödeme vadesi Nisan ortasında geliyor. AB ülkeleri şartlara uymadıkları takdirde başlarına ne geleceğini merakla bekliyor. Avrupa için Rus doğalgazına bir alternatif bulunamıyor, buna karşın Rusya için doğalgazını pazarlayabileceği ülkeler Avrupa ile sınırlı değil. AB ülkeleri kara kara düşünürken, AB üyesi olan Macaristan'dan AB'yi şoka sokan bir açıklama geldi. Macaristan Başbakanı Viktor Orban Rusya'ya Ruble ile ödeme yapabileceklerini duyurdu. Orban, "Ruble olarak ödeme yapmakta zorluk çekmeyiz. Yani Ruslar isterse, ruble olarak ödeyeceğiz" dedi. Diğer AB ülkelerinin de mecburen buna evet diyecekleri ifade ediliyor.