MURAT ÇABAS / HABER ANALİZ

Ekonomik sistemleri çöken Batılı ülkeler, Rusya ve Çin'in uyguladığı ekonomik sistemle başa çıkamayınca, farklı bahanelerle onları meşgul etmenin yöntemlerini devreye koymaya başladılar. Elbette ki en başta müracaat ettikleri yöntem, süregelen bölgesel krizlerini bir çatışmaya dönüştürmek. Rusya-Ukrayna gerilimini bir çatıştırmaya dönüştürerek bunu bir nebze başardılar. Neticede Rusya, tüm dünyada etkinliğini artırırken, dikkatini tamamen bölgesindeki bu sıcak gerilime vermek zorunda kaldı. Şimdi benzer bir senaryo, ekonomik büyümesini sürdüren Çin için deneniyor. Yıllardır devam eden Çin-Tayvan gerilimi değişik bahanelerle körüklenmeye çalışılıyor. Çin'in her türlü uyarısına rağmen ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi Ağustos ayı başında Tayvan'ı ziyaretini gerçekleştirdi. Bu ziyaretle Çin'in Tayvan'a saldırması bekleniyordu ama beklenen olmadı. Çin askeri tatbikatlarla tepki göstermeye çalıştı, temkinli davranarak gerilimin çatışmaya dönüşmesine müsaade etmedi. Ayrıca Tayvan'ı, bazı ekonomik ve siyasi yaptırım kararları alarak cezalandırmayı tercih etti. Ama görünen o ki, Pelosi ziyaretiyle istediğini alamayan ABD yeni provokasyonları deniyor. Uzmanlar ABD'nin bölgede "uzun soluklu" bir sıcak gerilim peşinde olduğunu belirtiyor.

ABD savaş gemileri Tayvan Boğazı'ndan geçecek

ABD, Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin ardından bölgedeki askeri varlığını ve faaliyetlerini sürdüreceğini açıkladı. Beyaz Saray Hint-Pasifik Koordinatörü Kurt Campbell yaptığı açıklamada, "Pekin'in istikrarı bozmaya yönelik çabalarına karşı, Tayvan'a destek için sakin ve kararlı adımlar atmayı sürdüreceğiz" dedi. Campbell, söz konusu adımlar kapsamında ABD'nin gelecek haftalarda "Tayvan Boğazı'ndan standart hava ve deniz geçişlerini sürdüreceğini" belirtti. Tayvan ile ticari görüşmeler için de gelecek günlerde yeni bir yol haritası ortaya koyacaklarını ifade eden Campbell, "Bölgedeki varlığımız, duruşumuz ve eylemlerimizle, Pekin'in provokatif ve istikrarsızlaştırıcı davranışlarına karşı, Batı Pasifik'in daha istikrarlı bir duruma getirmeye çalışacağız" dedi.

Biden ve Şi için görüşme planlanıyor

Öte yandan Campbell, ABD Başkanı Joe Biden ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping arasında yüz yüze bir görüşme yapılmasının planlandığı iddiasını doğruladı. İki liderin 28 Temmuz'daki telefon görüşmesinde olası bir yüz yüze görüşmenin gündeme geldiğini aktaran Campbell, tarafların buluşmanın detayları belirlemek üzere çalıştığını ifade etti. Wall Street Journal, dünkü haberinde Çin Devlet Başkanı Şi'nin Ekim'deki Güneydoğu ziyaretinde Biden ile yüz yüze görüşme yapmayı planladığını ileri sürmüştü.

Pelosi'nin ziyareti bölgeyi gerdi

Çin, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin 2 ve 3 Ağustos'ta Tayvan'a gerçekleştirdiği ziyaretin ardından Ada çevresinde askeri tatbikatlar yapmıştı. 6 bölgede yürütülen tatbikatlar, Ada'nın çevresinde fiili bir abluka oluşturmuştu. Çin ordusu, 10 Ağustos'ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş ancak Tayvan Boğazı'ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti. Pelosi, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Ada'yı 25 yıl aradan sonra ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olmuştu. Daha önce 1997'de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti.

ABD, Tayvan'la patriot anlaşması imzaladı

ABD, NATO ortağı olduğu Türkiye'ye patriot ve F-35 satmazken, F-16 konusunda da isteksiz davranırken, Tayvan'la yeni patriot anlaşması imzaladı. Çin'le gerilim sürerken Tayvan Milli Savunma Bakanlığı, Patriot PAC-3 füzelerinin bakım ve onarım işlemleri için ABD ile 2,52 milyar 84,15 milyon dolarlık anlaşma imzaladığını duyurdu. Çin ve Tayvan arasında süren askeri gerginliğin ardından Tayvan ilk savunma anlaşmasını ABD ile imzaladığını açıkladı. Bakanlıktan aktarılan bilgilere göre, sözleşme 20 Temmuz 2022'den 31 Aralık 2026'ya kadar olan dönemi kapsıyor. Tayvan eski tip Patriot füzelerinden vazgeçerken, üçüncü bir tip olan Patriot PAC-3 füzelerinin 2025 ve 2026'da konuşlandırılmak üzere Tayvan'a gelmesi bekleniyor. Askeri raporlara göre füzeler, yapılan geliştirmeler sayesinde alçaktan uçan seyir füzeleri ve 600 kilometre menzilli balistik füzelere karşı etkili olabiliyor.