ABD ve İngiltere, İran'da darbeyi böyle yapmış
İngiltere'nin Dış İstihbarat Servisi (MI6) eski ajanı Norman Darbyshire'ın 1980'lerde verdiği ancak ilk kez şimdi yayınlanan bir mülakat, İngiltere'nin 1953'de İran Başbakanı Muhammed Musaddık'ın devrilmesi ve onun yerine Şah'ın iktidara getirilmesindeki rolüne ışık tuttu.
18.08.2020 18:24:00
Büyük bir seçim zaferiyle 1951 yılında göreve gelen İran'ın 35. başbakanı Muhammed Musaddık'ın ilk icraatlarından biri Anglo-İran Petrol (şimdiki adı BP) şirketini millileştirmek olmuştu. İngiliz Guardian gazetesi şimdiye kadar yayınlanmamış mülakatın, bir belgesel için yapılan araştırma sırasında ortaya çıktığını aktardı. Darbeyle ilgili operasyonu bizzat yöneten ajan Norman Darbyshire, İngiliz istihbaratının ABD'yi bu konuda işbirliğine ikna etmesinin yıllar aldığını, bu süreç içinde MI6'in çok sayıda ajan devşirdiğini ve İran Parlamentosu mensuplarına bisküvi kutularına saklanmış paralarla rüşvet verdiğini anlatıyor.
Şah'ın kardeşi de devşirilmiş
MI6 ve ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı'nın (CIA) bu dönemde ajan listelerine almayı başardığı kişiler arasında Şah Rıza Pehlevi'nin kız kardeşi bile var. Şah'ın kız kardeşi, darbe konusunda pek istekli olmayan Şah'ı ikna etme işini üstlenmiş. Darbe operasyonunu üslendiği Kıbrıs'tan yöneten MI6 İran Büro Şefi Darbyshire, mülakatta şunları anlatıyor: "Plan, kentteki (Tahran) kritik noktaların Şah'a sadık olduğunu düşündüğümüz birlikler tarafından ele geçirilmesiydi. Radyo istasyonu vesaire, klasik bir plandı."
Sovyetler etkili olmasın!
Musaddık'ın başbakanlığa gelir gelmez ilk icraatlarından biri Anglo-İran Petrol Şirketi'ni (daha sonra BP oldu) millileştirmek olmuş, bu da İngiltere ile İran arasındaki ilişkilerde derhal bir krizin doğmasına sebep olmuştu. Fakat Norman Darbyshire'a göre, İngiltere'nin Musaddık'ı devirmek istemesinin ana nedeni, hükümetinde Komünist Parti'si Tudeh'ten sadece bir bakan olmasına rağmen, onun eninde sonunda Sovyetler Birliği etki alanına gireceğinden kuşkulanılmasıydı. Darbyshire yeni yayınlanan tanıklığında "Ben buna gerçekten inanıyorum çünkü Musaddık bayağı zayıf bir karakterdi. Bir kez iyi eğitilmiş Komünist Parti mensuplarını aldın mı gerisi uzun sürmezdi. Biz, onun komünizme karşı bir tür savunma duvarı olduğu yolundaki Amerikan yaklaşımına katılmıyorduk. Uzun vadede komünistler tarafından etki altına alınabileceğini düşündük" diyor. HABER MERKEZİ
Şah'ın kardeşi de devşirilmiş
MI6 ve ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı'nın (CIA) bu dönemde ajan listelerine almayı başardığı kişiler arasında Şah Rıza Pehlevi'nin kız kardeşi bile var. Şah'ın kız kardeşi, darbe konusunda pek istekli olmayan Şah'ı ikna etme işini üstlenmiş. Darbe operasyonunu üslendiği Kıbrıs'tan yöneten MI6 İran Büro Şefi Darbyshire, mülakatta şunları anlatıyor: "Plan, kentteki (Tahran) kritik noktaların Şah'a sadık olduğunu düşündüğümüz birlikler tarafından ele geçirilmesiydi. Radyo istasyonu vesaire, klasik bir plandı."
Sovyetler etkili olmasın!
Musaddık'ın başbakanlığa gelir gelmez ilk icraatlarından biri Anglo-İran Petrol Şirketi'ni (daha sonra BP oldu) millileştirmek olmuş, bu da İngiltere ile İran arasındaki ilişkilerde derhal bir krizin doğmasına sebep olmuştu. Fakat Norman Darbyshire'a göre, İngiltere'nin Musaddık'ı devirmek istemesinin ana nedeni, hükümetinde Komünist Parti'si Tudeh'ten sadece bir bakan olmasına rağmen, onun eninde sonunda Sovyetler Birliği etki alanına gireceğinden kuşkulanılmasıydı. Darbyshire yeni yayınlanan tanıklığında "Ben buna gerçekten inanıyorum çünkü Musaddık bayağı zayıf bir karakterdi. Bir kez iyi eğitilmiş Komünist Parti mensuplarını aldın mı gerisi uzun sürmezdi. Biz, onun komünizme karşı bir tür savunma duvarı olduğu yolundaki Amerikan yaklaşımına katılmıyorduk. Uzun vadede komünistler tarafından etki altına alınabileceğini düşündük" diyor. HABER MERKEZİ
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
