Ağız mantarı: Nedenleri ve tedavisi

Candida albicans, insan vücudunda doğal olarak bulunan bir maya türüdür. Normal şartlarda zararsız olan bu mikroorganizma, bağışıklık sistemi zayıfladığında veya ağız florasındaki denge bozulduğunda kontrolsüz şekilde çoğalarak enfeksiyona neden olabilir. Bu durum, tıbbi literatürde oral kandidiyazis ya da halk arasında ağız mantarı olarak bilinir.

Ağızda Candida Albicans enfeksiyonunun nedenleri

Candida mantarının ağız içinde çoğalmasına yol açan başlıca faktörler şunlardır:

- Bağışıklık sisteminin zayıflaması (örneğin HIV, kanser tedavileri, yaşlılık)
- Antibiyotik kullanımı: Faydalı bakterilerin azalmasıyla mantarların çoğalması kolaylaşır.
- Kortikosteroid kullanımı (özellikle astım hastalarında inhaler kullanımı)
- Diyabet: Yüksek kan şekeri mantarların çoğalmasını destekler.
- Ağız hijyeninin yetersiz olması
- Takma diş kullanımı, özellikle gece çıkarılmadan kullanıldığında
- Sigara kullanımı

Belirtileri nelerdir?

Ağız içi Candida enfeksiyonu genellikle şu belirtilerle kendini gösterir:

- Beyaz, kremsi plaklar: Dil, yanak içleri, damak ve boğazda görülür.
- Yanma ve batma hissi: Özellikle yemek yerken artabilir.
- Tat alma duyusunda azalma veya metalik tat
- Ağız kuruluğu ve çatlak dudaklar
- Yutma güçlüğü: Enfeksiyon boğaza ilerlemişse görülebilir.

Bebeklerde emme güçlüğü, huzursuzluk ve beslenme sorunları da yaygın belirtilerdendir.

Tanı ve tedavi yöntemleri

Tanı genellikle fiziksel muayene ile konur. Gerekirse ağızdan alınan örnek laboratuvarda incelenir. Tedavi süreci şu adımları içerir:

- Antifungal ilaçlar: Nistatin, flukonazol gibi ağız gargaraları veya tabletler kullanılır.
- Ağız hijyeninin artırılması: Diş fırçalama, dil temizliği ve antiseptik gargaralar önerilir.
- Beslenme düzeni: Şekerli ve mayalı gıdalardan kaçınılmalı, probiyotikler desteklenmelidir.
- Altta yatan nedenin tedavisi: Diyabet kontrolü, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi gibi.

Korunma yolları

- Günde en az iki kez diş fırçalamak ve diş ipi kullanmak
- Takma dişleri her gece çıkarmak ve temizlemek
- Gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınmak
- Şekerli gıdaları sınırlamak
- Bağışıklık sistemini destekleyen dengeli bir beslenme düzeni uygulamak

Candida enfeksiyonları genellikle basit tedavilerle kontrol altına alınabilir. Ancak sık tekrarlayan durumlarda altta yatan bağışıklık sorunları araştırılmalıdır.