Kur'an-ı Kerim'de "Siz akletmez misiniz?", "Niçin aklınızı kullanmıyorsunuz?", "Siz hiç düşünmez misiniz?", "Düşünüp öğüt alan yok mu?", "Akıl edenler için dersler vardır", "Belki onlar düşünürler" gibi böyle tamlayan veya tamamlanan (Hud 51, Nahl 12, Enbiya 66, Kasas 60, Kamer 17, Zuhruf 2-3, Bakara 242, Nisa 82, Kehf 54, Nahl 44) gibi daha birçok akıl ve düşünmeyle ilgili ayetler mevcuttur.
Kur'an-ı Kerim'de açık ve yani (ahkam) hüküm bildiren ayetler vardır. (Allah'ın varlığı ve birliği gibi, cennetin nimete ve cehennemin azaba vesile olması gibi, iman esasları gibi, namaz kıl, zekat ver emirleri gibi) ve anlamları nettir ve açıktır. Ancak müteşabih ayetler de çoktur. Özellikle (müteşabih) ayetler dediğimiz mecaz, kinaye içeren ve insanları aciz bırakacak derecede mucizevi anlamlar içeren ayetler vardır. Zaten tartışma bu ayetlerin anlaşılması ve yorumlanmasındadır. Müteşabih ayetlerin olması başka bir açıdan Kur'an'ın tüm çağlara hitap ettiğini de gösterir. Ancak Kur'an'ı bu yönden anlamadaki tutum ve metod nasıl olmalıdır? Çünkü bu ayetlerden Kur'an'ı mealinden okuyup hüküm çıkarmak çok zordur. Bir şiiri dahi başka dile çevirmek çok güç iken ilahi mesaj içeren vahyi tercüme etmek ilmi bir derinlik gerektirir.
Bugün yabancı dilde bir şiirin çevirisi bile tam yapılamaz. O çevirinin o şiirin kendisi olmadığı gerçektir. Çünkü şiirlerde derin anlamlar içeren manalar, teşbihler, kinayeler, imgeler vardır. Hala Mevlana'nın Mesnevi'sine özellikle Mesnevi'sinin ilk 18 beytine yüzlerce yıldır, binlerce şerh (açıklama/yorum) yapılmaktadır. Bu yüzden usül ve prensip bilen âlimler Kur'an'ın tercümesi yerine meali demişlerdir yani yakın anlamı. Bu yüzden Kur'an'ın meali; Kur'an değildir.
Burada şu soru akla gelebilir. Kur'an okumak ibadettir, mealinden okumak yani anlayarak okumak daha ibadet değil midir? Hemen bunu açıklayalım ki, Kur'an-ı Kerim Allah kelamıdır. Kur'an okumak Allah ile konuşmaktır. Ancak meali ya da tefsiri kıraat ibadeti amacıyla okunmaz. Anlamak için okunur bu da başka bir ibadet olur, o başka. Ancak Kur'an'ı Allah kelamı olarak orijinal diliyle okumak onunla konuşmaktır. Velhasıl Kur'an'ı orijinal metninden okumak ibadettir. Ancak anlamak için birkaç mealden ve tefsirlerden karşılaştırılarak okunmalıdır.
Şöyle ki, şu an yazdığım dizüstü bilgisayarın yazılımı ve donanımı hakkında teknik bir bilgiye sahip değilim. Ya da her gün konuştuğumuz telefon hakkında da öyle. Ancak klavyeye dokunarak yazabiliyor, telefonun tuşuna basarak konuşabiliyorum. İşte Kur'an'ı Arapça/Rabca yani orijinal diliyle okumak Yaratan ile konuşmak gibidir ve ibadettir. Elbette anlamını bilmek, incelikleri üzerinde düşünmek araştırmak kıymetlidir. Ancak herkes bu imkâna sahip olmayabilir sadece okumak dahi ibadettir.
"Anlayıp düşünesiniz diye Kur'an'ı Arapça okunan bir kitap kıldık."(Zuhruf 43/3)
Az evvel bahsettiğimiz akıl etmeyle ilgili ayetlerdeki gibi sadece tamlayan kelimelerini alarak değil, en azından bütününe ve nuzül (indiriliş) sebeplerine göre değerlendirmeliyiz. Zira "akledin" derken "hüküm çıkarın" demiyor.
Tefsir ve bir ayeti yorumlamak için en azından o ilmin usül ve metodolojisini iyi bilmek gerekir hatta tefsir için eskilerin deyimiyle 18 ilimden mezun olmak gerekir. (Kur'an'ı tefsir edecek kişilerin şu bilim dallarını bilmeleri gerekir. Bu konuda ilim sahibi olan alimler; Lugat (yani Arapça), Nahiv ve sarf (Dil bilgisi), Kıraat (okunuşunun incelikleri), Belagat (kısaca edebi yönü), Akaid ve Kelam (İnanç esaslarının ilmi), Usul-i Fıkıh (hukuk ilmi -Hüküm çıkarma), Usul-i tefsir (bu alan çok geniştir. İndiriliş sebeplerinden, nesih, mansuhtan, Kur'an kıssalarından, müşkil-i Kur'an'dan ve Kur'an meselelerine vakıf olmak gerekir), Usul-i hadis (hadislerin kaynaklarının güvenirliğini araştırarak bulmak), Tarih, sosyoloji, antropoloji, doğa ve fen ilimlerini ve mevhibe ilmi (ilmiyle amil basiret sahipleri) gibi ilimlerde uzmanlaşmışlardır ve bunlara göre ancak tefsir ederler.)
Devam edecek…
- Geylani okulunda Ehl-i Beyt ekolü / 10.08.2022
- Geylani Okulu / 29.07.2022
- Bir tasavvuf anatomisi / 22.07.2022
- Antroposen Çağı / 30.06.2022
- Holosen / Mavi Cennet / 09.06.2022
- Bir Deniz Masalı/ Günebakan Şiiri / 09.05.2022
- Sakız orucu bozar mı? -2- / 19.04.2022
- Sakız orucu bozar mı? -1- / 18.04.2022
- Şiir gibi / 16.04.2022