Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Nuri Ok, Ak Parti'ye ihtar verilmesi istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Nuri Ok, Ak Parti'nin tüzüğündeki bazı hükümlerin Siyasi Partiler Yasası'na aykırı olduğu gerekçesiyle, ihtar verilmesi istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Ok, Ak Parti'ye ihtar istemini içeren başvurusunu, Anayasa Mahkemesi Başkanlığı'na gönderdi.İhtar isteminde Ak Parti'nin tüzüğündeki, genel başkana tanınan yetkileri de içeren 39/son, 40, 50/son, 57/4, 62/1-2, 70/son ve 126. maddesinin, Siyasi Partiler Yasası (SPY) ile Türk Medeni Yasası'nın bazı hükümlerine aykırılık oluşturduğu belirtildi.

İhtar isteminde, tüzükte yer alan bu hususların SPY ve Türk Medeni Yasası'nın ilgili maddelerinde yer alan kurallara uygun hale getirilmesi için AK Parti'ye, SPY uyarınca ihtar verilmesi talep edildi.AK Parti'ye ihtar isteminde bulunan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Nuri Ok, merkez adaylarının belirlenmesi işleminin sonuçta partiyi bağlayan bir "kararın" alınmasıyla mümkün olduğunu belirterek, "Genel başkan, tüzükteki düzenleme ile tek seçici durumuna getirilmiştir" dedi.

İhtar isteminde, Parti Tüzüğü'nün 39. maddesinin son fıkrasında, Merkez Yürütme Kurulu'na delege seçimlerinin kanun ve tüzük hükümlerine aykırılık taşıması halinde kısmen veya tamamen iptal yetkisi verdiği anımsatıldı.Bu düzenlemenin, istenilmeyen delegelerin görevden alınması ve merkez yönetiminin görüşlerine uygun delegelerin seçilmelerine fırsat ve imkan tanınacağını belirten Ok, kongre gündemlerinin belirlenmesine ilişkin tüzüğün 40. maddesinin de yasaya aykırı olduğunu ifade etti.

Ok, AK Parti Tüzüğü'nün olağanüstü kongreleri düzenleyen 50. maddesinin son fıkrasındaki hükmün de olağanüstü kongre koşullarına yasada öngörülmeyen biçimde yeni bir koşul getirdiğini, bunun da hem Siyasi Partiler Yasası'na (SPY), hem de Türk Medeni Yasası'na aykırı olduğunu kaydetti. Ok, aynı şekilde tüzüğün 70. maddesinin 1. fıkrasında Büyük Kongre'nin toplanması için aranan şartın da aynı yasalara aykırı olduğunu belirtti. SPY'nin 14. maddesinin 6. fıkrasının amir bir hüküm olduğuna işaret eden Ok, şunları kaydetti: "Bu hükmün konuluş amacı, genel başkan ve parti merkez yönetiminin yanı sıra belirli bir sayıya ulaşmış delege grubuna da partinin en yetkili organını toplama yetkisi ile donatmak, yani parti içi demokrasiyi egemen kılmaktır.Yasanın 14. maddesindeki kural, bu yönüyle hem partiyi hem de delege iradesini koruyucu niteliktedir. Korunan menfaatlerin yapısı da kuralın buyurucu karakterini ortaya koymaktadır. Parti içi azınlık hakkı çoğunluğun yol açabileceği Tüzük ihlallerine karşı kurumsal bir sigortadır. Hiçbir azınlık hakkı, yarıdan fazla bir oran içeremez. Bu durumda hak azınlığın değil, çoğunluğun hakkına dönüşür. Bir hakkın kullanımını olanaksız kılan bir oran ile o hakkın ortadan kaldırılması arasında herhangi bir fark yoktur."

AK Parti Tüzüğü'nün 57. maddesinin 4. fıkrasında görevden alma üzerine oluşturulan yönetim kurullarının ilgili kademenin seçimli olağanüstü kongresine karar verilmedikçe kademenin olağan kongre tarihine kadar göreve devam edeceğini öngördüğünü belirten Başsavcı Ok, "Parti içi demokrasinin temel ilkelerinden biri de seçimlerin yasal süresi içerisinde yapılarak kurulların yeniden oluşturulmasıdır.Tüzükte öngörülen bu hükmün uygulamada atama olarak nitelendirilmesi gerekmektedir. Bu durumda Yasada öngörülen otuz ve kırk beş günlük sürelerin burada da uygulanması zorunludur" ifadesini kullandı.

Tüzüğün 62. maddesinin 1. fıkrasının 2. bendinde, büyük kongrenin tabii üyeleri arasında kurucular kurulunun üyelerinin de sayıldığını kaydeden Ok, Büyük Kongre seçilmiş delegelerinin azami miktarları gösterilip, toplam kaç kişiden oluşacağı kesin ve net bir rakam halinde açıklanmadığından kurucu üyelerin seçilmiş üyelerin yüzde 15'inden fazla olmaları halinde bu yüzde 15'lik bölümün nasıl belirleneceğinin parti tüzüğünde gösterilmesi gerektiğine dikkati çekti.

AK Parti Tüzüğü'nün 126. maddesinde milletvekili seçiminde aday tespit ve sıralama işleminin kısmen veya tamamen ön seçim veya teşkilat yoklaması usullerinden biri ile yapılmasına karar verilmiş olması hallerinde merkez adayı göstermeye genel başkan yetkili kılındığını kaydeden Başsavcı Ok, aynı tüzüğün 124. maddesinin 2. fıkrasının 1. bendinde "ön seçim", aynı fıkranın 2. bendinde "teşkilat yoklaması", 3. bendinde de "merkez yoklaması" usullerinin açıklandığına işaret etti.      ASIL KARARI ORGANI BÜYÜK KONGREDİRMerkez yoklamasının tüzüğün 123. maddesine göre aday adaylıkları kabul edilenlerin, seçim çevrelerine göre aday liste sıralamalarının doğrudan Merkez Karar ve Yönetim Kurulu tarafından yapılması olarak da tanımlandığını kaydeden Başsavcı Ok, şu tespitlerde bulundu: "2820 Sayılı Yasa'nın 37. maddesinin 2. fıkrasında, siyasi partilerin ön seçim ya da aday yoklaması yaptıkları seçim çevrelerinde toplam olarak TBMM üye tam sayısının yüzde 5'ini aşmamak üzere merkez adayı gösterebilmeleri mümkün kılınmış, merkez adayların ise kim tarafından gösterileceği açıkça maddede düzenlenmemiştir. Tüzüğün 77. maddesinde görev ve yetkileri belirlenmiş, son fıkrada da 'genel başkan kanun, parti tüzüğü ve diğer mevzuatın kendisine vermiş olduğu tüm görevleri yapar ve yetkileri kullanır' hükmü konulmuştur. Genel başkan, tüzükteki bu düzenlemeyle tek seçici durumuna getirilmiştir.Merkez adaylarının belirlenmesi işlemi, sonuçta partiyi bağlayan bir 'karar' almakla mümkündür. Oysa genel başkan, bu konuda partinin tek başına karar almaya yetkili organı değildir. Siyasi partinin asıl karar organı büyük kongre olup, büyük kongrenin yetkisi dışında kalan konularda karar alma yetkisi merkez karar ve yönetim kuruluna aittir.Yine SPY'de genel başkanın tek başına yetkili olduğu konular ilgili maddelerde tek tek yazılmış olup, bunlar arasında merkez adayı belirleme yetkisi yer almamaktadır. Dolayısıyla merkez adayı belirleme yetkisi merkez karar ve yönetim kuruluna aittir. Nitekim Adalet ve Kalkınma Partisi Tüzüğü'nün 124. maddesinin ikinci fıkrasının üçüncü bendinde 'merkez yoklaması' yöntemiyle aday ve liste sıralaması belirleme yetkisi merkez karar ve yönetim kuruluna verilmiştir.Demokraside asıl olan müzakere ve oylama yapılıp karar almaktır.Tüzüğün bu maddesi ile demokratik uygulama tamamen dışlanmıştır. Parti Tüzüğündeki bu düzenleme pratikte seçilenler yönünden de bir baskı oluşturacak sakıncaları taşımaktadır." Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Nuri Ok, söz konusu düzenlemenin eşitlik ilkesine, parti içi demokrasi kurallarını düzenleyen 2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 93. maddesine aykırılık oluşturduğundan, tüzükte, SPY'nin bu maddesine uygunluk sağlayıcı değişiklik yapılması gerektiğini vurguladı.Ok, bu gerekçelerle tüzükte yer alan bu hususların yasanın ilgili maddelerinde yer alan kurallara uygun hale getirilmesi için adı geçen partiye 2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 104. maddesi uyarınca ihtarda bulunulmasını istedi.