Delirium tremes
Alkol zehirlenmesinden ileri gelir. Çoğunlukla uzun süre içki içenlerde ya da senelerce içtikten sonra birden bırakanlarda görülür. Daha çok 35-40 yaşlarında ortaya çıkan bu halin kalıtımla da ilgisi vardır.
Delirium tremens nöbetinin başlıca belirtileri titreklik ve çeşitli hayaller görmedir. Şahsın elleri, bütün vücudu, dili titrer. Heyecanlanır, yerinde duramaz, korku içindedir. Bulunduğu yerde silahlı insanlar, yılanlar, akrepler, fareler görür. Bu hayvanların vücuduna saldırdığını zanneder. Kendisini meyhanede sanarak, "Rakı getir garson!" diye bağırır. Mesleğine has hareketler yapar, ya da sözler söyler, örneğin şoför ise direksiyon kullanır gibi kollarını oynatır, "soldan gitsene" diye bağırır. Bulunduğu yeri ve zamanı bilemez. Etrafındakileri de tanımaz. Hikayeler uydurur, örneğin ırzına tecavüz edildiğini, hırsızlar geldiğini söyler. Bu hastalar çok terler, dili paslıdır, nefesi kokar ve uyku uyumaz. Belirtiler yavaş yavaş kaybolarak şahıs uyumaya başlar ve 3-6 gün içinde iyileşir.
Nöbet esnasında korku ile kendisini öldürenler, düşmanı zannederek karşısında bulunanları bıçaklayanlar var.
Ayyaşların hezeyanları
Alkol psikozlarından biri de hissi ve hayali hezeyanlardır. Çoğunlukla 35-40 yaşları arasında görülür. Şahıs bir takım sesler işitir. Kendisine küfür ve hakaret ediliyor zanneder. Herkes onunla alay ediyor, öldürmek istiyor sanır. Arkadaşlarını, kendisine karşı terkiplere girişmekle itham eder. Böyle hastalar kendisini kaybetmez, idraki yerindedir, bulunduğu yeri ve zamanı bilir. Dikkat ve anlayışı normaldir. Ancak çok sıkıntılı ve vesveselidirler.
Alkol paranoyası
Asıl belirtisi şiddetli kıskançlıktır. Bu gibi şahıslar öfkeli ve ataktır. Kıskançlık ve zehirlenme hezeyanlarında bulunurlar. Örneğin onlara göre karıları, kızları fuhuş yolundadır, geceleri eve erkek alırlar, gündüz süslenip kötü evlere gitmektedirler. Kendisini haksız yere herkese deli ve sarhoş olarak tanırlar. Oysa o her şeyi bilir ve görür. Birçok şeyi öğrendiği için de onu zehirlemek isterler.
Korsakof psikozu
Uzun zaman içki içenlerde, çoğunlukla 30-40 yaşları arasında görülen bir çeşit bunama halidir. Belirtileri şunlardır: Yeni şeyleri unutmak, bazı hatıralarda yanılmak ve masallar uydurmak.
Bu hastalar sakin, rahat ve halinden memnundur. Kol, bacak ve gözlerde felç oldukça sık görülür. Nevritler olur. İyi olanlar vardır, fakat ekseriya sonuç kötüdür.
Morfin
Afyondan elde edilen bir maddedir. Daha çok zenginlerin kullandığı bu zehire orta hallilerden de alışanlar vardır. Doktor, eczacı, diş hekimi, hemşire ve hastabakıcı gibi meslekleri nedeniyle kolayca morfin elde edebilenlerden morfinman olanlar pek çoktur. Avukat, yazar, diplomat gibi yüksek meslek sahiplerinde oldukça sık rastlanır. Diğer uyuşturucu maddelere meyledenler gibi morfine alışanlar da psikopattır. Karakteri sağlam olanların bu yola saptığı görülmez.
Morfinman, huysuz, çökmüş, telkine yatkın bir kimsedir. Davranışları yapmacıktır. Etrafındakileri beğenmez, yalan söyler, dikkat ve hafızası zayıftır. Ahlakı gittikçe bozulur. Hırsızlık edebilirler, tembel ve pistirler.
Devamlı morfin kullananlarda kansızlık, iştahsızlık, hazımsızlık, kabızlık, ya da ishal görülür. Vücut çok zayıftır. Morfin kesilince bu belirtiler yok olur, iştah düzelir, renk yerine gelir. Bir süre sonra tekrar morfine başlayınca düzen yeniden bozulur. Bunlar kendisine engel olmalarını önlemek için, ailesini ve çevresindekileri de morfine alıştırmaya çalışırlar.
Morfin, ağızdan, ya da makattan fitil halinde alınabilir, fakat en çok şırınga (enjeksiyon) şeklinde kullanılır. Morfinman çok defa taşıdığı şırıngayı kaynatma gereği görmeden, hatta morfin tozunu, çeşme suyunda eriterek şırıngaya çekenler vardır. Bu yüzden, iğne yerlerinde çıbanlar ve abseler görürler.
İlk morfin şırıngası tatlı bir uyuşukluk verir. Ağrıları ve ruhi ıstırapları yatıştırır. Verdiği keyif hissinin tesiriyle bir kaç şırıngadan sonra, şahıs bunu tekrar etmek ister. Şırıngaların sayısı gittikçe artar, bir iki tane tatmin etmez olur. Sonunda düşkünlük o derece artar ki, hasta, artık morfin için para bulmaktan başka bir şey düşünmez. Şırınga zamanı gelince morfin ihtiyacı bir ıstırap halini alır. Yüz çizgileri gerilir, nefesi sıklaşır, sıkıntı içinde soğuk soğuk terler; hiçbir şey yapmaz, konuşamaz, baygınlık geçirir. Bu esnada bir iğne her şeyi düzeltebilir. Morfinmanı tedavi için çeşitli usuller vardır. Birdenbire kesmek, ya da gittikçe azaltarak bu alışkanlıktan kurtulmak mümkündür. Özel sanatoryumlarda dozu azar azar indirmek suretiyle çok iyi sonuçlar alınmaktadır. Tedavi esnasında 2-5 gün içinde durum süratle normale gitmeye başlar. Hastanın iştahı açılır, neşelenir, rengi yerine gelir. Tedavi ile tamamen kurtulanlar olduğu gibi bir kaç ay sonra yeniden bu alışkanlığakendini kaptıranlar çoktur.
