Amasya’nın tarihi dokusuna zarif bir İz: Kilari Süleyman Ağa Camii

Amasya'nın tarihi Pazar Caddesi üzerinde, Taşhan ile Bedesten arasında yer alan Kilari Süleyman Ağa Camii, Osmanlı mimarisinin sade ama etkileyici örneklerinden biridir.

1483 yılında, Sultan II. Bayezid'in saray kilercisi (kiler ağası) Selim Ağa tarafından yaptırılan bu cami, Amasya'nın kültürel mirasına önemli bir katkı sunar.

Yapım Süreci ve Tarihi

Kilari Süleyman Ağa Camii, 1483 yılında (Hicri 888) Selim Ağa tarafından inşa ettirilmiştir. Selim Ağa, II. Bayezid döneminde sarayın kiler işlerinden sorumlu bir görevli olarak önemli bir konuma sahipti ve bu camiyi Amasya'ya bir hayır eseri olarak kazandırmıştır.

Caminin konumu, Amasya'nın ticari ve sosyal hayatının merkezi olan Pazar Caddesi'nde, tarihi Taşhan ve Bedesten'in arasında stratejik bir noktada seçilmiştir. Yeşilırmak Nehri'ne yakınlığı ve şehrin tarihi dokusuyla uyumu, caminin Amasya'nın siluetine zarif bir şekilde yerleşmesini sağlamıştır.

Zaman içinde Yeşilırmak'ın taşkınlarından etkilenen cami, çeşitli restorasyonlarla günümüze ulaşmıştır. Bugün hala ibadete açık olan cami, Amasya'nın tarihi ve turistik rotalarında önemli bir duraktır.

Mimari Özellikleri

Kilari Süleyman Ağa Camii, Osmanlı mimarisinin sade ama işlevsel çizgilerini yansıtan tek kubbeli bir mescit tipindedir. Mimari özellikleri şu şekilde öne çıkar:

Plan ve Yapı: Cami, kare planlı bir ana ibadet mekânına sahiptir ve tek bir kubbe ile örtülmüştür. Bu kubbe, düz pandantifler ve sivri kemerler üzerine oturur.

Kuzey-batı köşede yer alan son cemaat yeri, kubbelerle örtülü olup, caminin ana girişine ev sahipliği yapar. Son cemaat yerinin kubbeleri, sivri kemerler üzerinde düz pandantiflerle desteklenir, bu da yapının zarif bir estetik sunduğunu gösterir.

Giriş ve Kapı: Caminin cümle kapısı, kuzey-batı köşede son cemaat yerine açılır ve kesme taştan yapılmıştır. Kapının etrafı, iki sıra profille çevrilmiş, yay kemerli bir nişle süslenmiştir. Bu sade ama zarif tasarım, erken Osmanlı mimarisinin tipik özelliklerini yansıtır.

Malzeme ve Süsleme: Cami, kesme taş ve moloz taş kullanılarak inşa edilmiştir. Dış cephede sade bir taş işçiliği göze çarparken, iç mekânda süslemeler minimal tutulmuştur. Mihrap ve minber, sade ama işlevsel bir tasarıma sahiptir. İç mekândaki doğal ışık, pencerelerden süzülerek sade bir atmosfer yaratır.

Minare: Caminin minaresi, ana yapıya bitişik olup tek şerefelidir. Minarenin sade tasarımı, caminin genel mütevazı estetiğiyle uyumludur.

Kültürel ve Tarihi Önemi

Kilari Süleyman Ağa Camii, Amasya'nın Osmanlı döneminde önemli bir sancak merkezi olduğu yıllarda inşa edilmiştir.

Selim Ağa'nın hayırseverliğiyle yaptırılan cami, şehrin sosyal ve dini hayatına katkıda bulunmuştur. Pazar Caddesi'ndeki konumu, caminin tüccarlar ve halk için erişilebilir bir ibadet mekânı olmasını sağlamıştır.

Osmanlı mimarisinin sade ama zarif örneklerinden biri olan cami, Amasya'nın tarihi dokusuna uyum sağlayarak günümüzde de ziyaretçilerini cezbeder. Tarihi Taşhan ve Bedesten'e yakınlığı, camiyi Amasya'nın turistik rotalarında önemli bir durak haline getirir.