Anadolu’da mantar zamanı: Doğanın yabani ziyafeti

Anadolu toprakları, yalnızca tarihi ve kültürel zenginlikleriyle değil, aynı zamanda doğanın sunduğu eşsiz nimetlerle de öne çıkar. Bu nimetlerden biri de mantarlardır. Anadolu'nun ormanları, yaylaları ve kırsal bölgeleri, yılın belli dönemlerinde adeta birer mantar cennetine dönüşür. Peki, Anadolu'da mantar zamanı ne zamandır? Hangi mantarlar yenilebilir? Doğaya çıkanların dikkat etmesi gerekenler nelerdir?

Mantar Zamanı Ne Zaman Başlar?

Anadolu'da mantar mevsimi genellikle yılda iki kez kendini gösterir:

İlkbahar Dönemi (Mart - Mayıs): Kar eridikten sonra toprak ısınmaya başladığında, mantarlar yüzeye çıkmaya başlar. Özellikle Ege, Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde bu dönem oldukça verimlidir.

Sonbahar Dönemi (Eylül - Kasım): Yazın kuraklığının ardından gelen ilk yağmurlar, mantarların yeniden ortaya çıkmasını sağlar. İç Anadolu ve Doğu Anadolu gibi daha karasal iklimli bölgelerde bile bu dönemde bolca mantar bulunabilir.

Nemli hava, ılıman sıcaklık ve organik madde bakımından zengin topraklar, mantarların çoğalması için ideal ortamı oluşturur.

Anadolu'da Sık Görülen Yenilebilir Mantarlar

Çıntar (Kanlıca Mantarı / Lactarius deliciosus):

Özellikle çam ormanlarında bulunur.

Turuncu renklidir, kesildiğinde süt gibi bir sıvı salgılar.

Kavurması ve közlemesi yapılır, çok lezzetlidir.

Ege ve Akdeniz bölgelerinde "çıntar" ya da "melki" olarak bilinir.

Kuzu Göbeği (Morchella spp.):

Bahar aylarında dağlık bölgelerde görülür.

Petekli yapısıyla ayırt edilir.

Kurutularak saklanabilir, çok kıymetli ve lezzetli bir mantardır.

Karadeniz ve Akdeniz yaylalarında sık rastlanır.

İstiridye Mantarı (Pleurotus ostreatus):

Doğada kütükler üzerinde kümeler halinde büyür.

Yetiştiriciliği de yaygınlaşmıştır.

Etli yapısı nedeniyle vejetaryen mutfaklarda sıklıkla tercih edilir.

Tirmit / Tellice (Macrolepiota procera):

Şemsiye şeklindeki büyük şapkasıyla tanınır.

Genellikle açık alanlarda, orman kenarlarında bulunur.

Pane edilip kızartılarak tüketilir.

Dikkat! Her Mantar Yenmez!

Anadolu coğrafyasında yüzlerce mantar türü vardır, ancak her biri sofraya uygun değildir. Aynı bölgede yetişen iki mantar türü arasında bile zehirli olanlar bulunabilir.

Özellikle dikkat edilmesi gerekenler:

Amanita phalloides (ölüm meleği): Çok zehirlidir, küçük bir parçası dahi öldürücü olabilir.

Galerina marginata: Görünüşte yenilebilir mantarlara benzese de son derece tehlikelidir.

Doğadan toplanan mantarların mutlaka uzman kişilerce tanımlanması gerekir. Halk arasında doğru bilinen yanlışlar, zehirlenmelere hatta ölümlere yol açabilir.