ANALİZ - İhracatta 'rekor' söylemi kabak tadı veriyor

RECEP BAHAR 

İhracatın rekorlar kırdığı söyleminin tadı kaçtı zira her ay ithalat, ihracatı eziyor! Geçen ay da farklı bir gelişme söz konusu olmadı. İhracat, yüzde 19.8 oranında artarak 22 milyar 708 milyon dolara, ithalat ise yüzde 31.0 oranında artarak 30 milyar 948 milyon dolara ulaştı. Her iki veri de aylık bazda Cumhuriyet tarihi rekoru. İhracatın bir önceki rekoru 22 milyar 274 milyon dolarla, ithalatınki da 28 milyar 912 milyon dolarla döviz kurlarının uçuşa geçtiği Aralık 2021'e aitti.
Verileri 4 Nisan'da Ticaret Bakanlığı Konferans Salonu'nda Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle ile düzenlediği basın toplantısında açıklayan Ticaret Bakanı Mehmet Muş, "Bu rakam, tüm zamanların en yüksek aylık ihracat rakamıdır" dedi. Muş, Mart ayı ithalatının ise 30.9 milyar dolar olarak gerçekleştiğini aktararak, söz konusu ithalat rakamında enerji ithalatının önemli bir yer tuttuğunu ifade ederek, "Enerji hariç ithalat Mart'ta 22.5 milyar dolar oldu. Son 12 aylık ihracatımız 235.6 milyar dolara ulaştı" şeklinde konuştu. Buna rağmen Türkiye'nin Mart ihracatı, enerji hariç ithalatı ancak karşılayabiliyor. Bu arada son 12 aylık ithalat da 300 milyar doları aştı.

Yeni Türkiye Modeli'ne veda

Türkiye, geçen ay 8 milyar 240 milyon dolar, bu yılın ilk 3 ayında ise 26 milyar 393 milyon dolar dış ticaret açığı verdi. Geçen yılın ilk 3 ayında 11 milyar 73 milyon dolar olan dış ticaret açığı, bu yıl yüzde 138.4 artışla 26 milyar 393 milyon dolara çıktı. Nitekim 2022 yılı Ocak-Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre ihracat yüzde 20.8 oranında artarak 60 milyar 288 milyon dolara, ithalat ise yüzde 42.1 oranında artarak 86 milyar 681 milyon dolara yükseldi. Söz konusu dönemde, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 69.6 olarak hesaplandı. İthalattaki aşırı artış, hükümetin geçen yıl ilan ettiği 'cari fazla veren Türkiye', bir başka ifadeyle Yeni Türkiye Modeli hedefinden uzaklaşıldığını ortaya koyuyor. Bu yıl beklenen tüm turizm gelirleri 3 aylık dış ticaret açığını kapatmaya ancak yetiyor!

Rusya'dan rekor ithalat

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali Türkiye'nin Rusya'dan yaptığı yüksek ithalatı sekteye uğratmadı. Mart ayında en fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla Rusya yüzde 62.1 oranında artışla 4 milyar 112 milyon dolar, Çin yüzde 28.7 oranında artışla 3 milyar 617 milyon dolar ve Almanya yüzde 0.5 oranında artışla 2 milyar 243 milyon dolar oldu. Mart ayında en fazla ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla Almanya yüzde 13.7 oranında artışla 1 milyar 904 milyon dolar, ABD yüzde 25.6 oranında artışla 1 milyar 561 milyon dolar ve İtalya yüzde 30.5 oranında artışla 1 milyar 276 milyon dolar oldu. Türkiye geçen ABD'ye, İngiltere'ye ve İtalya'ya karşı dış ticaret fazlası verdi! Rusya'ya ihracat ise yüzde 40 geriledi. Ukrayna'daki düşüş yüzde 80'e ulaştı. Rusya'dan alırken sorun yok ama bu ülkeye satarken var! Geçen ay en çok ithalat 25 milyar 329 milyon dolar ile 'hammadde (ara malları)' grubunda yapılırken, bu grubu 3 milyar 252 milyon dolarla 'yatırım (sermaye) malları', 2 milyar 354 milyon dolarla 'tüketim malları' grupları takip etti.