Anayasaya Sezer'e özel tırpan!

1982 Anayasası'nda, 6. kez değişikliğe gidiliyor. TBMM, Anayasa'nın yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadar geçen sürede en geniş değişikliği yapmaya hazırlanıyor.

Anayasa'da yapılacak değişikliklerle ilgili olarak Partilerarası Uzlaşma Komisyonu bünyesinde oluşturulan Altkomisyon, Anayasa'nın 51 maddesinde değişiklik yapılması konusunda uzlaşmaya vardı.

Anayasa Komisyon Başkanı Turhan Tayan, FP İstanbul Milletvekili Mehmet Ali Şahin, DYP Amasya Milletvekili Ahmet İyimaya, DSP Hatay Milletvekili Ali Günay ile MHP Kilis Milletvekili Mehmet Nacar'dan oluşan Altkomisyon, Anayasa'yı tümüyle gözden geçirerek, "ivedilikle yapılması gerekli değişiklikleri" belirledi.

Altkomisyon, bir ay süren çalışmasını tamamlayarak, hazırladığı raporu Uzlaşma Komisyonu'na sundu. Anayasa'nın 51 maddesinin değiştirilmesi konusunda uzlaşmaya varılırken, bazı maddeler üzerine çekinceler ortaya konuldu. Bu çekincelerin Komisyon'da ele alınması yönünde karara varıldı. Değişiklik paketi, önümüzdeki günlerde, Başkanlığını TBMM Başkanvekili Nejat Arseven'in yaptığı "Partilerarası Uzlaşma Komisyonu"nda ele alınacak.

Ana neden: Sezer'in görev süresi

Değişiklik paketinde, Başbakan Bülent Ecevit'in geçtiğimiz Ağustos ayında gündeme getirdiği, 19 Şubat krizinin ardından daha yüksek sesle dışa vurduğu Cumhurbaşkanı'nın yetkilerinin sınırlandırılması, görev süresinin 5 yıla indirilerek, 2 dönem seçilmesine olanak tanınması da yer alıyor.

Kamuoyunda sık sık gündeme gelen ve tartışmalara neden olan yasama dokunulmazlıklarını düzenleyen 83. madde, Anayasa değişikliği paketine girdi. Maddede, yasama dokunulmazlıklarının sınırlandırılması yönünde değişikliğe gidiliyor.

Pakette, başbakan ve bakanlar hakkında açılabilecek Meclis soruşturmasını düzenleyen 100. maddenin değiştirilmesi de öngörülüyor.

Yapılan değişikliklerle sınırlamalar daraltılarak, hak ve özgürlüklerin alanının genişletilmesi üzerinde de anlaşmaya varıldı.

12 Eylül yasalarına yargı yolu

Değiştirilmesi öngörülen maddeler arasında, Anayasa'nın geçici 15.maddesi de bulunuyor.

Buna göre, 12 Eylül döneminde çıkarılan kanunlar, kanun hükmünde kararnameler ile 2324 sayılı "Anayasa Düzeni Hakkında Kanun" uyarınca alınan karar ve tasarrufların Anayasa'ya aykırılığının iddia edilemeyecğine ilişkin hüküm, kaldırılıyor.

Böylece, 12 Eylül döneminde çıkarılan tüm kanun, KHK ile alınan kararlara yargı yolu açılıyor.

DGM'ler sıradan mahkeme oluyor

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve hukukçular tarafından sıkça eleştirilen DGM'lerin yapısında değişiklik yapılıyor. Bununla, DGM'lerin "özel mahkeme" konumundan çıkarılması amaçlanıyor.

Adalet Bakanı ve Müsteşarın bulunması nedeniyle eleştirilen "Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu"nun yapısında da değişiklik öngörülüyor. Bu değişikliklerde, Avrupa normları gözönünde bulunduruldu.

Bu 6. değişiklik

1982 Anayasası üzerinde, bugüne kadar 5 kez değişikliğe gidildi.

İlk olarak 17 Mayıs 1987 tarihinde 67, 75, 175 ve geçici 4. maddeleri değiştirilen Anayasa'nın, 8 Temmuz 1993 yılında bu kez 133. maddesinde düzenleme yapıldı.

Anayasa'nın, 23 Temmuz 1997 tarihinde başlangıç metni ile birlikte 33, 52, 53, 67, 68, 69, 75, 84, 85, 93, 127, 135, 149 ve 171. maddeleri değiştirildi. Bu, Anayasa'nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren geçirdiği en kapsamlı değişiklik oldu.

18 Haziran 1996 tarihinde 99. maddesi değiştirilen Anayasa'nın, son olarak 13 Ağustos 1999'da 47, 125 ve 155. madddeleri değişikliğe uğradı.

51 maddede değişiklik öngören paketin TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilmesi halinde, Anayasa, geçen 19 yıldaki en geniş değişikliğe uğrayacak.