Ankara millî şahlanışa katılıyor-II

(dünden devam…)

"Alaşehir Kongresi:

Aynı günlerde 16-25 Ağustos 1919'da, Alaşehir, Soma, Salihli ve Uşak'tan gelen delegelerle Alaşehir kongresi gerçekleştirildi. Bu kongre; "… Türklük ve Müslümanlıktan başka kabahatleri olmayan dindaşlarımızı gaddar süngüleri ile parçalayan, bakire kızlarımızın ismetlerini bozan, beşikteki çocuklara kadar çeşitli zulüm ve işkenceleri reva gören Yunanlılara karşı Burdur, Bandırma, Afyonkarahisar'ına kadar olan kaza kongresinde bir heyet-i merkeziye teşkil edilerek…" (Aydemir, 2017, c.2, s.161) yapılmıştır. 

Kısaca İzmir'in işgali ve sonrasında Mustafa Kemal'in Samsun'a çıktığı günlerde bölgede din adamlarınca başlamış bir Kuvva hareketi vardı. Alaşehir kongresine katılan delegelerin neredeyse yüzde 20'sinin müftü ve müderrislerin teşkil ettiği belirtilir: 1- Müftüzade Abdülgafur Efendi-Balıkesir 2- Müftü Ahmet Şükrü Efendi-Sarayköy-Denizli 3- Müderris İbrahim Ethem Bey-Ödemiş-İzmir 4- Müderriszade Süleyman Sami Efendi-Akhisar-Manisa 5 -Müderris Serdarzade Mustafa Efendi-Demirci-Manisa 6- Müfti-i Sabık Mehmet Lütfi Efendi-Salihli-Manisa 7- Kadı Zahid Molla-Salihli-Manisa 8- Müfti-i Sabık İsmail Hakkı Efendi-Soma-Manisa 9- Müftü Hacı Nazif Efendi-

Eşme-Uşak. 

(Sarıkoyuncu, 2002, c.1, s. 41).

"Vilayet ve livalarda olduğu gibi, kaza ve nahiye merkezlerinde kurulan Müdafaa-i Hukuk şubelerinde de din adamları görev almıştır. Başka bir ifadeyle, içerisinde din adamı olmayan Müdafaa-i Hukuk şubesi hemen hemen yok gibidir. Bu cümleden olarak, Batı Anadolu'yu örnek olarak seçelim. Denizli: Müftü Ahmet Hulusi Efendi, Başağazade Yusuf, Müftüzade Kazım, Hamamcı Şeyh Mustafa, Talat Osmanoğlu Emin, Tavaslızade Mustafa, Küçükağazade Ali, Doktor Kazım, Dalamanlızade Şükrü Bey ve Efendiler. Acıpayam: Müftü Hasan Efendi, Mehmet Arif Efendi, Mehmet Kamil Bey, Kızılhisarlı Hasan Efendi. Çal: Müftü Ahmet İzzet Efendi, Necip Bey, Hacı Mahmut Efendi, Emin Bey, Şakir Ağa, Belediye Başkanı Hacı Mehmet Ağa, Derviş Efendi, Damat oğlu Abdullah Efendi, Osman Efendi, İzzet Efendi, Abdurrahman Ağa, Sadık Efendi, Bekir Ağaoğlu Mustafa ve Rıza Efendiler, Hacı Mustafa oğlu Zekeriya, Arapzade Ahmet, İbrahim Çavuş, Ahmet Çavuşoğlu Hüseyin, Mehmet Ağaoğlu Derviş. 

Buldan: Müftü Salih Efendizade Mehmet, Hacı Mollazade Necip, Kara Yusufzade Hacı Mehmet Efendi, Çopur Süleyman Efe ve Güneyli Kolağası Mehmet Efe. Çardak: Rıza Bey.  Çivril: Çorbacıoğlu Hasan Ağa. Sarayköy: Müftü Ahmet Şükrü Efendi, Belediye Başkanı Hoca Salihzade Halil, Müderris Hacı Halilzade İsmail Efendiler. Tavas: Müftü Cennetzade Tahir Efendi, Belediye Başkanı Gerdekzade Hacı İsmail, Katırcızade Abdullah ve Şeyh Alizade Kemalettin Efendiler ve Müderris (Öğretmen) Mehmet Ali Bey. Nazilli: Giritli İsmail Hakkı (Akdeniz), Avukat Ömer, Hoca Hacı Süleyman, Mollaoğlu Hasan, Palamutçu İbrahim, Tüccardan Ali Haydar, Müftü Salih ve Sultanoğlu Sadık Bey ve Efendiler. Çine: Müftü Ahmet Zühtü Efendi, Kadıköylü Mustafa Efendi, Bozöyüklü Hacı Süleyman Efendi, Belediye Başkanı Hidayet Efendi." (Prof. Dr. Haydar Baş, Hoş Geldin Atatürk). 

(devam edecek…)