Aşırı sıcaklar hayati risklere yol açabilir

Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Tarık Mecit, aşırı sıcaklarda vücut ısısının tehlikeli düzeylere çıkabileceğini ve gerekli önlemler alınmadığında hayati risklerin oluşabileceğini belirtti.

Açıklamada görüşlerine yer verilen Mecit, vücudun ısıya karşı damarları genişletip terleme yoluyla soğumaya çalıştığını hatırlatarak, yaz aylarında, güneşin hayat veren ışığının farkında olmadan insan vücudunda ağır bir fizyolojik yük oluşturabildiğini vurguladı.

Dışarıda geçirilen uzun saatlerin yalnızca güneş yanığına değil, aynı zamanda ciddi ısı ve sıvı-elektrolit dengesizliklerine yol açabildiğinin altını çizen Mecit, şunları kaydetti:

"Isı bitkinliğinde aşırı terlemeyle sıvı ve tuz kaybı yaşanır. Bu da baş dönmesi, halsizlik, kas krampları gibi semptomlara neden olur. Isı çarpması ağır bir tablodur. Müdahale edilmezse uzun vadede çoklu organ yetmezliği görülebilir. Ancak eğer bu konuda bilinçli olunmaz ve gerekli önlemler alınmazsa da daha ağır bir tablo olarak sıcak çarpması meydana gelir. Bu durumda vücut savunmayı bırakır, terleme durur. Bu noktada bilinç bulanıklığı, hatta koma gelişebilir. Hayati risk devreye girer ve ölümcül olabilir. Aşırı sıcaklarda vücut ısısı tehlikeli düzeylere çıkabilir ve gerekli önlemler alınmadığında hayati riskler oluşabilir."

Sıcak havalarda terlemeyle suyun yanı sıra sodyum ve potasyum gibi hayati elektrolitlerin de kaybedildiğini aktaran Mecit, "Elektrolit kaybı, kalp ritmini, kas fonksiyonlarını ve böbrek faaliyetlerini bozabilir. Bu nedenle yalnızca su değil, maden suyu, ayran gibi elektrolit içeren içecekler de tüketilmelidir. Yoğun terlemenin olduğu durumlarda tuzlu gıdalar veya oral rehidrasyon çözeltileri de kullanılabilir." değerlendirmesinde bulundu.

Çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalar dikkat

Mecit, çocukların, metabolizma hızlarının yüksek olması ve terleme mekanizmalarının erişkinler kadar gelişmemesi nedeniyle sıcak çarpmasına daha yatkın olduğuna dikkati çekerek, öğle saatlerinde uzun süre dışarıda kalmamaları, gölgede oynamaları, hafif ve hava geçirgen giysiler giymeleri ve düzenli aralıklarla su ile elektrolit içeren sıvılar tüketmeleri gerektiğini anlattı.

Yaşlı bireylerin de damar genişlemesi ve terleme mekanizmalarının zayıfladığını, kalp ve böbrek rezervlerinin azaldığını ifade eden Mecit, bu nedenle yaşlıların susuz kalma riskinin daha yüksek olduğunun, yalnız yaşayanların ise sık sık kontrol edilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Mecit, kronik hastalığı olan bireylerde ise sıvı-elektrolit dengesizliklerinin çok daha ciddi komplikasyonlara neden olabileceğine dikkati çekerek, "Kalp yetmezliği, hipertansiyon, böbrek hastalıkları ve diyabet gibi durumlarda sıvı-elektrolit dengesizliği ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Diyabetli bireylerde idrarla su kaybı zaten yüksektir, sıcak havayla birlikte fark edilmeden ciddi dehidratasyon gelişebilir." ifadelerini kullandı.

Sıcak havalarda alınması gereken önlemler

Yaz aylarında özellikle sıcak havaların yoğunlaştığı günlerde herkesin daha bilinçli ve dikkatli hareket etmesi gerektiğini kaydeden Mecit, şu önerilerde bulundu:

"Güneş ışınlarının en dik geldiği 10.00-16.00 saatleri arasında doğrudan güneşe maruz kalmaktan kaçının. Açık renkli, hafif ve hava geçirgen giysiler tercih edin. Günlük yeterli miktarda su ve elektrolit içeren içecekler tüketin. Baş dönmesi, halsizlik, kas krampları gibi belirtileri ciddiye alın ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurun. Risk grubundaki bireyleri sık sık kontrol edin, serin ortamlarda bulunmalarını sağlayın."