Astana'da masa aynı hesap farklı
Ürdün ve ABD'den diplomatların da katıldığı toplantılarda, BM'yi Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, Türkiye'yi Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal, Rusya'yı Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev, İran'ı Dışişleri Bakanı Yardımcısı Hüseyin Ensari ve Suriye yönetimini de BM temsilcisi Beşar Caferi temsil ediyor. Görüşmeler heyetler arasındaki teknik ikili ve üçlü görüşmeler şeklinde geçiyor. Astana'da ilk görüşme Türkiye, Rusya ve İran teknik heyetler arasında yapıldı.
Daha sonra Suriye yönetiminin BM temsilcisi Beşşar Caferi başkanlığındaki heyet, Rusya ve İran heyetleriyle görüşürken silahlı grupların temsilcileri de kendi aralarında yaptıkları istişare toplantısından sonra Türk heyetiyle teknik bir görüşme yaptı.
Güvenli bölgelerin sınırları belirlenecek
Astana zirvesinin ana gündemi Suriye'yi 4 ana bölgeye ayıran çatışmasızlık bölgelerinin sınırları. Bugün sona erecek zirvede çatışmasızlık bölgelerinin kesin sınırlarının ve sınırlar boyunca oluşturulacak güvenlikli bölgelerin belirlenmesi hedefleniyor.
Mayıs atındaki 4. Astana zirvesinde Suriye'de 4 güvenli bölge kurulması kararlaştırılmıştı. Güvenli bölgelerden birincisi Lazkiye, Halep ve Hama'nın çeşitli bölgeleri de dahil olmak üzere İdlib; ikincisi Humus'un kuzeyi; üçüncüsü Doğu Guta; dördüncüsüyse ülkenin güneyindeki Dera ve Kuneytra olarak açıklanmıştı.
Bu güvenli bölgelerde, krizin tarafları arasında her türlü silah ve hava araçları kullanılarak süren çatışmaların sonlandırılması kararlaştırılmıştı. 5. Astana zirvesinin gündem maddeleri arasında silahsız sivillerin geçişinin sağlanması, tutukluların serbest bırakılması, insani yardımların iletilmesi, ekonomik faaliyetlerin devamı için kontrol noktalarının ve güvenlikli bölgelerde ateşkese riayet edilmesi için ayrıca gözlem noktalarının oluşturulması da bulunuyor.
Tüm tarafların bir araya geleceği ana toplantı ise bugün Kazakistan Dışişleri Bakanı Kayrat Abdrahmanov başkanlığında yapılacak.
Türkiye Afrin için Astana'yı bekliyor
Zirve garantör ülkelerden biri olan Türkiye açısından ayrı bir önem taşıyor. Terör örgütü PKK uzantısı PYD-YPG kontrolündeki Afrin bölgesine kara operasyonu düzenlemek isteyen Türkiye, bu isteğini yaptığı ikili ve üçlü görüşmelerde dile getiriyor.
Bu konuda destek çıkması durumunda sınırda hazır bekleyen TSK'nın Afrin'e girmesi bekleniyor. Bu konuda kilit ülke Rusya. Afrin bölgesini kontrol altına alan Rusya bir süre önce bölgedeki askerlerini çekmişti. Türkiye ile Rusya arasında Afrin konusunda en kritik görüşme ise hafta sonu İstanbul'da Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Savunma Bakanı Sergey Soygu arasında yapılmıştı.
Kimyasal gösteri hız kazanıyor
Astana zirvesinden çıkacak kararın ABD'nin Suriye'ye operasyon planını nasıl etkileyeceği de merak konusu. Trump yönetimi şimdiden "Esad kimyasal silah kullanacak" diyerek operasyona hazırlanıyor.
Rusya'dan ise bu konuda dikkat çekici açıklamalar gelmeye devam ediyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, "Birkaç gün önce uyardığımız gibi Şam'ın kimyasal silah kullandığına dair enformasyon-propaganda kampanyası başladı. Bu gibi senaryolar daha da olacak. Kalite bakımından da farklı olacaklar. Düşük kalitelileri olduğu gibi Hollywood düzeyindekiler de olacak" dedi.
Özgür Suriye Ordusu'nun (ÖSO) Suriye hükümetinin Doğu Guta'da klor gazı kullandığına yönelik iddialarına da dikkat çeken Zaharova, 'Kimyasal gösteri hız kazanıyor. Doğu Guta'da zehirli gaz kullanıldığına yönelik rapor da Şam'a karşı bir medya kampanyası başlatıldığının bir başka kanıtı. Batılı medya kuruluşlarının kriterleriyle hazırlanmış bu raporda, 'kimyasal saldırının' başladığı kaydedilip kınanıyor' dedi.