Aynu’l Verde savaşı ve Tevvabun’un sonu

Aynu'l Verde bölgesinde, İbn Sured ordusunu yerleştirir ve İbn Ziyad'ın birliklerini beklemeye başlar. Ubeydullah bin Ziyad, Tevvabun ordusu ile ilgili olaylar ortaya çıkmadan önce, Mervan tarafından Irak ve Cezire'ye gönderilmişti. Karkisiya ve Irak bölgesinin İbn Zübeyr'in elinden kurtarması emredilmişti. 

Ubeydullah'ın ordusu Cezire topraklarına geldiğinde, Tevvabun'un Aynu'l Verde'ye geldiğini öğrenmiş ve Tevvabun üzerine Şurahbil b. Zilkela komutasında bir birlik göndermiştir.  

Ancak, bu öncü birlik Süleyman b. Sured'in gönderdiği birlik tarafından ağır bir şekilde yenilgiye uğratılacaktır.

Aynu'l Verde bölgesinde yerleşen Tevvabun askerlerine Süleyman b. Sured hitap etmiştir:

"Abdullah b. Gaziyye der ki: Süleyman b. Sured ayağa kalkıp Allah'a uzun uzun hamd ü senâda bulundu. Sonra göklerden, yerden, dağlardan, denizlerden ve bunlardaki ayet ve mucizelerden bahsetti. Allah'ın nimetlerini andı. Dünyayı andı, ondan soğuttu. Ahirete imrendirdi. Bunlardan başka sayıp, bitiremeyeceğim, hafızamda tutamadığım birçok şeyler anlattı.

Sonra da, "İmdi, Allah, size düşmanınızı getirdi; bir gece, bir gündüz giderseniz, onlara kavuşursunuz!

Siz bu yolda Nasuh tevbesini açıklamak, Allaha mâzur olarak kavuşmak istersiniz elbet.

Ya onlar sizin üzerinize çıkıp gelecekler yahut siz onların üzerine varacaksınız. Siz bugün onların yurdunda bulunuyorsunuz.

Onlarla buluştuğunuz, onlarla kavuştuğunuz zaman, "... sabrediniz, muhakkak ki, Allah sabredenlerle beraberdir"   ayetinin sırrını onlara tasdik ettiriniz.

Harb sanatı icabı veya kendilerinden başka bir birliğe yerini vermek maksadı olmaksızın, hiç kimse onlara arka çevirmesin.

Dönüp kaçmak isteyenleri, üzerine geldiğiniz yaralıları, Hüseyin (a.s.)'ı davet etmiş olan hemşehrilerinizden esir edilenleri, esir edildikten sonra sizinle çarpışmadıkça veya kendileri Taf'da rahmetli kardeşimizi öldürenlerden olmadıkça, öldürmeyiniz.

Mü'minlerin Emiri Ali b. Ebu Tâlib'in gidişat ve icraatı böyle idi.

Eğer ben öldürülürsem, halkın emiri, başkanı Müseyyeb b. Necebe'dir.

Müseyyeb b. Necebe öldürüldüğü zaman, halkın başkanı Abdullah b. Vail'dir.

Abdullah b. Vail de öldürüldüğü zaman, halkın başkanı Rifaa b. Şeddad'dır.

Allah'a verdiği sözde sadakat gösteren başkanlara Allah rahmet etsin.

Süleyman b. Sured, el-Müseyyeb komutasında dört yüz kişilik bir birliği de düşmanı takip için öncü olarak yollar.

El-Müseyyeb, düşmanı yolda Şurahbil b. Zilkela'nın karargâhında sıkıştırarak, bir kısmını öldürür. Bu haberi öğrenen İbn Ziyad'ın, onların üzerine yolladığı on iki bin kişilik ordu ile Tevvabun ordusu 685 senesinin 4 Ocak günü karşılaştılar. Tevvabun ilk gün büyük bir galibiyet alır ve orduyu karargâha geri püskürtür.

"İbn Ziyad, Husayn b. Numeyr'i on iki bin kişilik bir ordu ile acele üzerimize saldı. Biz de Cumedelula ayının çıkmasına sekiz gün kala, Çarşamba günü onlara karşı gittik. Süleyman b. Sured Abdullah b. Sa'd b. Nüfeyl'i sağ kol ve Müseyyeb b. Necebe'yi sol kol komutanlığına tayin etti. Kendisi kalbde, ortada durdu.

Husayn b. Numeyr gelip bize karşı o da ordusunu tertipledi. Sağ kola Cebele b. Abdullah'ı, sol kola Rebia b. Muharık'ı tayin etti. Yavaş yavaş bize doğru ilerlemeye başladılar. Yakınımıza geldikleri zaman bizi Abdülmelik b. Mervan'ın üzerinde toplanan millet topluluğuna ve ona itaat etmeye davet ettiler.

Biz de kardeşlerimizden öldürdükleri kimseler yerine, öldürülmek üzere İbn Ziyad'ı bize vermeye, Abdülmelik b. Mervan'ı hal etmeye ve İbn Zübeyr hanedanını beldelerimizden çıkarmayı onlara teklif ettik.

Sonra da, Peygamberimizin (s.a.v.) Ehl-i Beyt'ine (ki Allah bize her türlü nimet ve şerefi bunlar yüzünden, bunlar vasıtası ile vermiştir) bu hilafet işinin geri verilmesini istedik.

Onlar bizim tekliflerimizi kabule yanaşmadılar. Biz de onların tekliflerini kabule yanaşmadık. Bunun üzerine, bizim sağ kanadımız onların sol kanadına hücuma geçti. Onları her taraftan bozguna uğrattık. Karargâhlarına kadar gerilettik.

Onlara karşı zafer elde etmek üzere iken, gece karanlığı onlarla bizim aramıza gerildi. Onların üzerlerinden ayrıldık."

Ertesi gün, el-Husayn b. Numeyr sekiz bin kişilik bir yardım kuvveti ile desteklenir. Diğer gün de, on bin kişi daha Şam ordusuna takviye gelir. Cuma günü de tekrar takviye ile Tevvabun ordusuna saldırırlar.

"Ertesi gün, sabaha çıktıkları zaman, Şurahbil b. Zilkela kumandasındaki sekiz bin kişilik yardım birliği gelip kavuştu. Onu İbn Ziyad, Hüseyin b. Numeyr'e göndermiş ve ona sövmüş, "Sen ancak batırıcıların işini işledin. Askerini gözetme yerine kumanda mevkiini kaybettin. Git, Hüseyn b. Numeyr'e kavuş. O, asker üzerinde kumandandır" demişti.

İbn Zilkela geldi. Yardımcı kuvvetle de desteklenen düşmanla öyle bir çarpışma yaptık ki, genç-ihtiyar hiç kimse bu çarpışmanın bir benzerini daha görmemiş, aramızı ancak namaz ayırmış, akşam olunca da iki taraf birbirlerinden ayrılmıştır.

Vallahi, içimizde yaralılarımız çoğaldı. Hele üç kişi ölümcül yaralı idi. Rifaa b. Şeddad, Suhayr b. Huzeyfe ve Ebu'l Cüveyriyetü'l Abdide ağırca yaralanmış idi. Bununla beraber, Rifaa b. Şeddad, sağ kanatta halkı çarpışmaya teşvik etmekten geri durmuyordu.

Ebu'l-Cüveyriye, ikinci günün başlangıcında ağırlıkla ilgileniyordu.

Suhayr ise, bütün gece içimizde dolaşmakta ve "Ey Allah'ın kulları! Sizi, Allah'ın ikramı ve rızası ile müjdelerim! Vallahi kişinin sevdiklerine kavuşması, cennete girmesi, dünyaya bıkkınlı-ğından rahata ermesi için, arada ancak kötülük emreden şu nefisten ayrılmak ve uzaklaşmak vardır. Kişi, ondan uzaklaşmakta cömert olursa, Rabbine sevinçli olarak kavuşur!" demekte idi.

Biz böylece sabaha çıktık.

Sabaha çıkınca, Edhem b. Muharrizü'l Bahilî, on bin kadar kuvvetle bize doğru geldi. Üçüncü gün, Cuma günü de, kuşluk vaktine kadar şiddetle çarpıştık. Bu çarpışmada 93 yaşındaki Süleyman b. Sured şehit edildi.

Bu savaşta Tevvabun askerleri önemli kayıplar verdiler." 

İmam Hüseyin (a.s.)'ın intikamını almak için verilen mücadele İmam (a.s.)'ın katili Ubeydullah b. Ziyad'ın ordusu tarafından yenilgiye uğratılmıştır.

Tevvabun hareketinin sonu Abdülmelik b. Mervan zamanında getirilmiştir." (Prof. Dr. Haydar Baş İmam Zeynelabidin eserinden)