Anayasa Mahkemesi, Sözcü, Cumhuriyet, Evrensel ve BirGün gazetelerinde yayımlanan haber ve köşe yazıları nedeniyle resmi ilan ve reklamların kesilmesini ifade ve basın özgürlüğüne aykırı buldu. İhlalin yapısal sorundan kaynaklandığına karar veren Yüksek Mahkeme çözümü için keyfiyetin TBMM'ye bildirilmesine ve pilot karar usulü uygulanmasına karar verdi.

Bu arada Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu, Anayasa Mahkemesi'nin BİK (Basın İlan Kurumu) tarafından Birgün, Cumhuriyet, Evrensel ve Sözcü gazetelerine uyguladığı resmi ilan ve reklam kesintilerini basın ve ifade özgürlüğüne aykırı bulmasıyla ilgili açıklama yaptı. Açıklamada, "TBMM seçime giderken haberin serbest dolaşımının, gazetecilerin ve yurttaşların habere erişiminin önündeki engellerin kaldırılmasına katkı sunmalıdır" denildi.

BİK'ten AYM kararına ilişkin açıklama

Konuyla ilgili olarak Basın İlan Kurumundan da AYM kararına ilişkin açıklama yapıldı. ''Olağanüstü gündemle toplanan ve AYM'nin kararını bu çerçevede değerlendiren Yönetim Kurulumuz, TBMM tarafından 195 sayılı Kanunun 49. maddesinde değişiklik yapılana kadar Basın Ahlak Esasları kapsamında yapılan başvuruları toplantı gündemine almamaya karar vermiştir" denildi.

BİK Genel Müdürlüğünden yapılan açıklamada, Anayasa Mahkemesinin (AYM) bugün oy çokluğuyla aldığı 2016/5903 başvuru numaralı kararın Resmi Gazetenin 10 Ağustos 2022 tarih ve 31919 sayılı nüshasında yayımlandığı belirtilerek, "Kurumumuzca, gerekçesiyle birlikte bugün öğrenilen AYM kararına ilişkin, kamuoyunun bilgilendirilmesi adına aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek duyulmuştur" ifadesi kullanıldı. Açıklamada, 2 Ocak 1961 tarih ve 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunun, "Müeyyide" başlıklı 49. maddesinin, bugüne kadar hiç değişmediği, Genel Kurulun, söz konusu maddeye dayanarak 1961, 1964, 1994 ve 2022 yıllarında Basın Ahlak Esaslarını belirlediği hatırlatıldı. Bütün bu mevzuat hükümlerinin birçok mahkeme kararında hukuki kaynak olarak kabul edildiği aktarılan açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Hatta AYM'nin 2016/5653, 2016/73997 ve 2017/30597 başvuru numaralı kararlarında, anılan kanun hükmünün kanunilik ölçütünü karşıladığı açıkça vurgulanmıştır. Bu tespitin ardından Anayasa Mahkemesi, Basın Ahlak Esasları ile ilgili olarak kendisine yapılan başvuruları münferit olarak ele almış ve müeyyide kararının ölçülülük ilkesine uygun olup olmadığını esastan incelemiştir. Ancak bu son kararıyla AYM, 195 sayılı Kanunun 49. maddesinde yapısal bir sorun tespit ederek, önceki görüşünden ayrılmış ve anılan kanun hükmünün temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasında kanunilik unsurunu taşımadığı sonucuna varmıştır."

Konu TBMM'ye taşındı

Açıklamada, AYM'nin görüş değişikliği içeren kararının, kanun maddesinin iptali kararı olmadığı vurgulanarak, "AYM, Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) ilgili kanun maddesi hükmünün, kararda bahsi geçen dengeleme ölçütleri göz önüne alınarak yeniden düzenlenmesini önermektedir. Önemle belirtmek isteriz ki AYM kararında, kişilik haklarına saldırı mahiyetinde olan ve eleştiri sınırlarını aşan ve/veya kanunlarında yaptırıma bağlanan suç kapsamında yer alan haberlerin yaptırıma tabi tutulmasının hukuk devletinin bir gereği olduğu ifade edilmektedir. Kararda, basının niteliklerini artırma ve basının özellikle ekonomik özgürlüğünün tesisini sağlama gayesiyle kurulan bir kuruma müeyyide uygulama yetkisinin verilebileceği hükme bağlanmaktadır." değerlendirmesinde bulunuldu.

AYM'nin, Basın İlan Kurumunun müeyyide uygulama yetkisinin bulunduğunu açıkça ifade ettiğinin altı çizilen açıklamada, "Olağanüstü gündemle toplanan ve AYM'nin kararını bu çerçevede değerlendiren Yönetim Kurulumuz, TBMM tarafından 195 sayılı Kanunun 49. maddesinde değişiklik yapılana kadar Basın Ahlak Esasları kapsamında yapılan başvuruları toplantı gündemine almamaya karar vermiştir" ifadesi kullanıldı.

YENİ MESAJ