EYÜP KABİL / DETAY HABER

Türkiye 9 Temmuz 2018'de cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçti. O gün dolar kuru 4.53 TL idi. Aradan geçen 39 ayda dolar karşısında Türk Lirası iki kattan fazla değer kaybederek dün itibariyle 9.29 TL'nin üzerinde işlem gördü. Paramızın bu kadar değer kaybetmesi, enflasyon altında ezilen vatandaşın sırtındaki ağır yüke yenilerinin yüklenmesine neden oldu. Yeni hükümet sistemine geçtiğimiz tarihten bugüne kadar en önemli kayıp Türk Lirası'nda yaşandı. Temmuz 2018'den bu yana dolar kuru Türk Lirası karşısında iki kattan fazla değer kazandı. Paramızın bu kadar kısa zamanda böylesi büyük bir değer kaybına uğraması ihtalata dayalı ekonomimize büyük darbe vurdu. Bu durum doğal olarak fiyatlara da yansıdı.

Köprü geçişleri yüzde 309 arttı

Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçtiğimiz tarihten bu yana vatandaşın genelini ilgilendiren en yüksek zam, yüzde 309 ile köprü geçiş ücretlerine yapıldı. Temmuz 2018'den bu yana fiyatı en çok artan ürünlerin başında müzik aletleri geliyor. Müzik aletleri fiyatı yüzde 1.280 oranında artmış durumda. Diğer kültürel faaliyetler yüzde 722, diğer sağlık ürünleri yüzde 712 ve ankastre mikrodalga fırın yüzde 431 zam gördü. Otomobil fiyatları da aşırı zamlardan nasibini aldı. Benzinli otomobil fiyatlarında 39 ayda yüzde 224 oranında artış olurken, dizel otomobil fiyatları da yüzde 185 arttı. Bu dönemde benzin ve motorin fiyatlarındaki artış ise daha düşük kaldı. Motorin fiyatı yüzde 29 yükselirken benzin yüzde 25 arttı. Ancak dolar kurundaki hareketlilik akaryakıt fiyatlarındaki zamları da beraberinde getiriyor. Önceki gün benzine ve motorine yapılan 40-41 kuruşluk zammın ardından sektör temsilcileri, zamların devam edeceğini söyledi. Diğer yandan enerji sektöründeki artışlar da dikkat çekti. Elektrik ücreti son 39 ayda yüzde 99 artarken doğal gaz yüzde 90 zamlandı. Kömür fiyatları da yüzde 94 arttı.

Ulaşım ve gıda fiyatları da uçtu

Aşırı zamlardan nasibini alan bir diğer sektör de ulaşım. Ulaşımda uçak bilet fiyatı yüzde 153 zam gördü. Ulaşım sektöründe en fazla zam gören kalem böylece uçak biletleri olmuş oldu. Uçak biletlerini şehirlerarası tren ücreti izledi. Tren ücretleri yüzde 70 arttı. Şehirlerarası otobüs ücretleri de yüzde 67 artış gösterdi. Aynı dönemde yani cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçtiğimiz tarihten itibaren otoban geçiş ücretleri de yüzde 76 zamlandı. Özellikle dar gelirli vatandaşın belini en çok büken zamlar gıda fiyatlarında görüldü. Gıda ürünlerinde en çok artış yüzde 148 ile şeftalide yaşandı. 39 aylık dönemde mercimek fiyatı yüzde 141 artarken, margarin yüzde 121 ve ayçiçek yağı da yüzde 120 zamlandı. Bu dönemde sarımsak fiyatı yüzde 114, kuru fasulye yüzde 110, bulgur yüzde 100, makarna yüzde 97, yumurta yüzde 91, tavuk eti yüzde 89, süt yüzde 82 ve yoğurt yüzde 63 arttı.

Milletin alınteri faize gidiyor

Türkiye'nin cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçtiği yıldan itibaren devlet olarak faize ödenen para da yıldan yıla artmış durumda. 2018 yılında 15.6 milyar dolar faiz ödemesi yapıldı. 2019 yılında bu tutar 17.8 milyar dolara, 2020 yılında da 19.4 milyar dolara çıktı. 2021 yılı içerisinde olduğumuz için kesin rakamlar belli değil ancak bu yılki faiz ödemesinin yaklaşık 26.4 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor.