Batı'nın kanlı tarihi-6

Emevi Komutanı Tarık bin Ziyad'ın İspanya'ya çıkıp gemileri yaktırması ve askerine "önünüz düşman, arkanız deniz" cümlesinde özetlenebilecek konuşmasını yapmasından kısa bir süre sonra kurulan Endülüs Emevi Devleti yaklaşık 800 yıl sürmüştür. Avrupa'nın ortasında kurulmuş olan bu İslam devleti, siyasi varlığından ziyade bir kültür, bilim ve sanat ülkesi olarak tarihteki yerini almıştır. Bugün, El Hamra Sarayı, Kurtuba büyük camii gibi birkaç mimari eser dışında bütün izleri İspanya'dan silinen Endülüs, üniversiteleriyle,bilimsel çalışmalarıyla, sanatıyla, müziğiyle bütün bir yaşam tarzıyla Avrupa'ya örnek olmuş, Rönesans'ın ve Avrupa'daki diğer gelişmelerin yaşanmasında etkili olmuştur. Endülüs tarihi boyunca matematikte, tıpta, felsefede, astronomide, müzikte pek çok bilim adamı yetişmiş, yüzlerce kıymetli kitap yazılmıştır. Endülüs üniversiteleri dünyanın en iyileriydi ve Avrupa'nın soylu ailelerinden gençler, bu üniversitelerde eğitim almak için Endülüs'e geliyorlardı. 12. yüzyılda Avrupa skolastik felsefeyle karanlık çağını yaşarken, "Londra'nın yıkık bir ahıra benzediği" zamanlarda Kurtuba, geceleri ışıl ışıl aydınlatılan tertemiz sokaklarıyla, halkının rahat yaşam standardıyla bir masal diyarı gibiydi. Kadınların eğitim seviyesi bile yüksekti, edebiyat ve matematikte ün yapmış kadınlar vardı. Genel ve özel kütüphaneler çok zengindi ve Müslüman, hristiyan yahudi herkese açıktı. Ziryab Ali bin Nafi, Kurtuba,Tuleytula, Sevilla ve Gırnata'da dünyanın ilk konservatuvarları olan müzik okullarını açtı. Halk, hristiyan, yahudi ve müslümanlardan oluşuyordu. Müslümanlar birkaç etnik guruptan meydana geliyordu. Endülüs tarihi boyunca en önemli sorun bu etnik gurupların zaman zaman birbirleriyle çatışması ve ülkeyi büyük karmaşalara sürüklemesiydi. 3. Abdurrahman ve 2. Hakem zamanında en parlak dönemini yaşayan Endülüs, bu dönemde kavmiyetçiliği bir yana bırakmış, "Endülüslü" olma fikrini benimsemişti. Hatta, etnik menşe o kadar arka plana atılmıştı ki unutulmuş ve insanlar şehirlerine nispetle anılır olmuşlardı. Bu durum 3. Abdurrahman'ın ortaya koyduğu devlet politikasının bir sonucudur. Güçlü devlet+güçlü ordu+kaynaşmış toplum formülünü uygulamaya koyan halife başarılı olmuş, ülkesini zirve çağına taşımıştır. 2.Hakemden sonra yaşanan şiddetli karışıklıklar neticesinde her şehir kendi bağımsızlığını ilan ederek Endülüs 14 beyliğe ayrılmıştır.Sürekli birbiriyle mücadele eden bu beylikler birbirlerine karşı etraftaki hristiyan devletlerle ittifak kurmuşlar, bunu kullanan hristiyanlar sürtüşmeleri körüklemişlerdir. Kendi topraklarını korumak adına diğer Müslüman beyliklerin Hristiyanlarca işgaline göz yuman hatta yardım eden emirlikler de birer birer işgale uğramışlardır. En büyükleri olan Beni Ahmer Devleti'nin başkenti Gırnata'nın da 1492'de düşman eline geçmesiyle İspanya'daki hristiyan devletlerin megalo ideası olan "reconquista"nın siyasi ve askeri yönü tamamlanmış, İspanya'daki son müslümanın 1609'da İspanya'dan sürülmesiyle de dini yönü tamamlanmıştır. Aslında olan şey, ideal bilinci ve ortak hedefi olan bir toplumun, ideallerini ve ortak hedeflerini yitirmiş diğer toplumu yok etmesidir. Aragon ve Kastilya krallıklarının birleşmesiyle Endülüs'e yönelen hareket açıkça bir haçlı seferidir. Gırnata'yı anlaşma yaparak Ferdinand'a teslim eden son Endülüs halifesi, Gırnata'dan ayrıldıktan sonra ailesiyle şehri en son gören tepede durmuş ve ağlayarak Gırnata'yı seyrederken annesinin "Bir yiğit gibi savunamadığın ülken için şimdi bir kadın gibi ağla" demesi ibretlik bir olaydır. Bu tepenin adı hala "Moro'nun son iç çekiş yeri"dir. Gırnata'nın da ele geçirilmesiyle Endülüs Emevi Devleti'ne tamamen son veren Aragon Krallığı, anlaşmaya göre hristiyan olmayanlara dokunmayacak, normal hayatlarına devam edeceklerdi.Ancak 7 yıl sonra kilisenin de baskısıyla Müslümanlara göç etmeleri yahut hristiyan olmaları konusunda baskı yapılmaya başlandı.