Bir reisin kaleminden aşiretler
27.06.2003 00:00:00
Şanlıurfa'nın Birecik İlçesi'ne bağlı Mezra Beldesi Belediyesi'nde Yazı İşleri Müdürlüğü görevini yapan Bozkurt, aşiretlerle ilgili eksik çalışmalar yapıldığını ve çeşitli basın organlarında yayımlanan haberlerin de aşiret geleneklerinde gerçeği yansıtmadığı inancıyla araştırma yapmaya karar verdiğini söyledi.
Kendisinin "Berazi" aşireti üyesi olduğunu ve 4 yıl süren araştırmasının sonucunda, okuyucuların Şanlıurfa'daki aşiret yapılarını daha yakından tanıma fırsatı bulacağını ifade eden Bozkurt, şunları söyledi: "Bugüne kadar aşiretler üzerine binlerce haber yayımlanmasına rağmen, gelenek, görenek, yaşam biçimi gibi özellikleri üzerine ciddi araştırma yapılmamıştır. Bu kitap, aşiretlerin kültürleri, gelenekleri üzerine yapılmış ilk araştırmadır. Türkiye'deki ve özellikle Şanlıurfa'da ağırlıklı olarak bulunan çeşitli aşiretlerin, Irak, Suriye, İran gibi ülkelerle bağlantılarını da çıkardım. Bugün dünya üzerindeki 3 bin dolayındaki aşiretin bin yıl öncesinde varolan 27 aşiretin dağılmasından oluştuğunu belirledim."
Reisin özellikleri
Aşiret reisi olacak kişinin, eski reise yakın aşiret ailelerden seçilememesi nedeniyle aşiretlerin bend, kabile, topluluk gibi çeşitli yapılardan ayrıldığını ifade eden Bozkurt, şöyle devam etti: "Aşiret reisi, tek başına karar veremez. Reis, arif, şeyh, molla,aşiret ihtiyar heyeti ile birlikte karar verir. Reis, adil, kahraman, namus, din, töre ve geleneklere aykırı davranışlarda bulunamaz, geçmişi temiz olan insanlardan seçilir. Bir aşiret reisi, toprak sahibi olamaz. Bu tarz bir reislik, toprak ağalığıdır. Aşiretler, toprak mülkiyetine dayanan ağalık sistemine düşman olmuşlardır. Reis, hiçbir aşiret üyesine ortakçı, amele, ırgat ve çeşitli şekillerde rızaalmadan kendi işinde çalıştıramaz. Reisin 18 direkli 36 metre uzunluğunda her gün üyelerine sıcak yemek verebileceği çadırı olmalıdır."
Aşiretteki yanlışıklar
Bozkurt, aşiretlerdeki "Şıhar" kavramından bahsederken de bunların aşiret edebiyatçıları ve şairler olduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Şıharlar, aşiretteki yanlışlıkları, eksiklikleri gidermek amacıyla türkü besteler ve gittiği her ortamda bunları sazıyla söyler. Aşiret reisi de olmak üzere kim hırsızlık, namussuzluk, hile, dolandırıcılık gibi yanlışlık yapmışsa, Şıharlar devreye girer ve o kişiyi diğer aşiretlerin düğünlerinde, türküleriyle yanlışlığını herkese anlatır. Bazı şıharlarda tamamen anonim şarkılar söyler. Şanlıurfa'da, bu alandaki son meşhurlar, başta İbrahim Tatlıses olmak üzere, Ayşe San, Şivan Perver, Kader Ketkenoğlu ve Celal Yarıcı'dır."
Kendisinin "Berazi" aşireti üyesi olduğunu ve 4 yıl süren araştırmasının sonucunda, okuyucuların Şanlıurfa'daki aşiret yapılarını daha yakından tanıma fırsatı bulacağını ifade eden Bozkurt, şunları söyledi: "Bugüne kadar aşiretler üzerine binlerce haber yayımlanmasına rağmen, gelenek, görenek, yaşam biçimi gibi özellikleri üzerine ciddi araştırma yapılmamıştır. Bu kitap, aşiretlerin kültürleri, gelenekleri üzerine yapılmış ilk araştırmadır. Türkiye'deki ve özellikle Şanlıurfa'da ağırlıklı olarak bulunan çeşitli aşiretlerin, Irak, Suriye, İran gibi ülkelerle bağlantılarını da çıkardım. Bugün dünya üzerindeki 3 bin dolayındaki aşiretin bin yıl öncesinde varolan 27 aşiretin dağılmasından oluştuğunu belirledim."
Reisin özellikleri
Aşiret reisi olacak kişinin, eski reise yakın aşiret ailelerden seçilememesi nedeniyle aşiretlerin bend, kabile, topluluk gibi çeşitli yapılardan ayrıldığını ifade eden Bozkurt, şöyle devam etti: "Aşiret reisi, tek başına karar veremez. Reis, arif, şeyh, molla,aşiret ihtiyar heyeti ile birlikte karar verir. Reis, adil, kahraman, namus, din, töre ve geleneklere aykırı davranışlarda bulunamaz, geçmişi temiz olan insanlardan seçilir. Bir aşiret reisi, toprak sahibi olamaz. Bu tarz bir reislik, toprak ağalığıdır. Aşiretler, toprak mülkiyetine dayanan ağalık sistemine düşman olmuşlardır. Reis, hiçbir aşiret üyesine ortakçı, amele, ırgat ve çeşitli şekillerde rızaalmadan kendi işinde çalıştıramaz. Reisin 18 direkli 36 metre uzunluğunda her gün üyelerine sıcak yemek verebileceği çadırı olmalıdır."
Aşiretteki yanlışıklar
Bozkurt, aşiretlerdeki "Şıhar" kavramından bahsederken de bunların aşiret edebiyatçıları ve şairler olduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Şıharlar, aşiretteki yanlışlıkları, eksiklikleri gidermek amacıyla türkü besteler ve gittiği her ortamda bunları sazıyla söyler. Aşiret reisi de olmak üzere kim hırsızlık, namussuzluk, hile, dolandırıcılık gibi yanlışlık yapmışsa, Şıharlar devreye girer ve o kişiyi diğer aşiretlerin düğünlerinde, türküleriyle yanlışlığını herkese anlatır. Bazı şıharlarda tamamen anonim şarkılar söyler. Şanlıurfa'da, bu alandaki son meşhurlar, başta İbrahim Tatlıses olmak üzere, Ayşe San, Şivan Perver, Kader Ketkenoğlu ve Celal Yarıcı'dır."
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
