Bornova'da tarım: Kentleşmenin gölgesinde umut veren çabalar

İzmir'in hızla büyüyen ve kentleşen ilçesi Bornova, sanayi ve yerleşim alanlarıyla öne çıksa da, kırsal mahallelerinde ve atıl arazilerinde hala önemli bir tarım potansiyeline sahip.

Geçmişin zengin tarımsal mirası ve günümüzde sürdürülen çabalar, Bornova'da tarımın tamamen bitmediğini gösteriyor. Ancak, artan kentleşme baskısı ve çeşitli zorluklar, üreticileri mücadeleye itiyor.

Bornova'da Yetişen Başlıca Ürünler

Bornova'nın tarımsal çeşitliliği, Ege ikliminin sunduğu avantajlarla şekilleniyor. İlçede yetiştirilen bazı önemli ürünler şunlardır:

Zeytin ve Zeytinyağı: Bornova, İzmir genelinde zeytin ve zeytinyağı üretimi açısından önemli bir bölgedir. Özellikle eski köy yerleşimlerinde geniş zeytinlik alanları bulunmaktadır. Bornova Belediyesi de zeytin yetiştiriciliğini desteklemek amacıyla eğitimler düzenlemektedir.

Üzüm: Bornova, özellikle Misket Üzümü gibi coğrafi işaret tescilli ürünleriyle tanınır. Sofralık ve şaraplık üzüm üretimi de yapılmaktadır.

Bamya: Bornova'nın tescilli ürünlerinden biri de Kınalı Bamya'dır. Bu yöreye özgü bamya türü, lezzetiyle bilinir ve yerel üreticiler tarafından yetiştirilir.

Sebzeler: Çeşitli sebze türleri, özellikle yazlık sebzeler (domates, biber, patlıcan gibi) Bornova'nın tarım alanlarında kendine yer bulur. Özellikle Bornova Belediyesi'nin yerel tohum merkezleri aracılığıyla doğal ve sağlıklı sebze üretimi teşvik edilmektedir.

Buğday: Son dönemde Bornova Belediyesi'nin Yakaköy'deki Doğal Tarım Çiftliği'nde Ege Yıldızı Tritikale buğdayı gibi ürünler ekilerek verimli hasatlar elde edilmiştir. Hasat edilen buğday ve saman, bölgedeki tavuk üreticilerine ücretsiz dağıtılarak yerel ekonomiye destek sağlanmaktadır.

Çam Balı ve Üzüm Pekmezi: "Bornovam" markasıyla üretilen üzüm pekmezi ve çam balı, ilçenin tarımsal değerlerinin tanıtımında önemli rol oynamaktadır.

Tarımsal Faaliyetler ve Destekleyici Çabalar



Bornova Belediyesi, ilçenin tarımsal potansiyelini canlandırmak ve üreticileri desteklemek amacıyla çeşitli projelere imza atmaktadır:

Yerel Tohum Merkezi: Ekolojik Kent Yerel Tohum Merkezi aracılığıyla atalık tohumların korunması ve yaygınlaştırılması hedefleniyor. Burada düzenlenen çimlendirme atölyeleriyle vatandaşlar kendi sebzelerini yetiştirmeye teşvik ediliyor.

Üreticiye Destek: Tohumdan gübreye, canlı hayvandan arıya kadar çeşitli destekler sağlanarak üreticinin girdi maliyetleri düşürülmeye çalışılıyor.

Pazarlama Desteği: Yetiştirilen ürünlerin kooperatifler aracılığıyla pazarlanması ve vatandaşlara daha uygun fiyatlarla ulaştırılması amaçlanıyor.

Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri: Üreticilere yönelik zeytin yetiştiriciliği gibi konularda eğitimler düzenlenerek tarımsal verimlilik ve kalite artırılmaya çalışılıyor.

Atıl Arazilerin Değerlendirilmesi: Boş araziler üretime kazandırılarak yerel tarımın güçlendirilmesi hedefleniyor.

Bornova Tarımının Karşılaştığı Sorunlar

Bornova'da tarım faaliyetleri sürdürülse de, çeşitli sorunlar üreticilerin ve tarım arazilerinin geleceğini tehdit etmektedir:

Kentleşme Baskısı ve Arazi Kaybı: Bornova'nın sürekli büyümesi ve sanayi/konut projelerinin yaygınlaşması, tarım arazilerinin imara açılmasına neden olmaktadır.

Özellikle zeytinlik alanların yapılaşmaya açılması planları, bölgede ciddi tepkilere yol açmaktadır. Bu durum, tarım alanlarının daralmasına ve verimli toprakların kaybedilmesine yol açıyor.

Girdi Maliyetleri: Gübre, tohum, ilaç ve enerji gibi tarımsal girdilerin yüksek maliyeti, üreticinin kar marjını düşürmekte ve geçimini zorlaştırmaktadır.

Mera Yetersizliği ve Hayvancılıktaki Azalma: Yerleşim alanlarının genişlemesiyle birlikte mera alanları azalmakta, bu da hayvancılık faaliyetlerini olumsuz etkilemektedir. Hayvancılık işletmeleri için yer sorunu ve yem maliyetlerindeki artış, sektördeki sürdürülebilirliği tehdit etmektedir.

Pazarlama Sorunları: Küçük ölçekli üreticiler, ürünlerini pazarlamada ve doğru fiyatlandırmada zorluklar yaşayabilmektedir. Kooperatifleşme çabaları bu sorunu hafifletse de, yaygınlaşması gerekmektedir.

İklim Değişikliği Etkileri: Kuraklık, düzensiz yağışlar ve sıcaklık dalgalanmaları gibi iklim değişikliğinin etkileri, tarımsal üretimi olumsuz etkileyebilmektedir.

Bornova, bir yandan modern bir kent kimliğiyle gelişirken, diğer yandan geçmişinden gelen tarımsal değerlerini koruma ve sürdürme mücadelesi veriyor.

Yerel yönetimlerin ve üreticilerin ortak çabaları, Bornova'da tarımın geleceği için umut vaat etse de, kentleşme baskısının ve ekonomik zorlukların aşılması, bu potansiyelin tam olarak değerlendirilmesi için hayati önem taşıyor.