Bütçe açığında tarihi rekor

MURAT ÇABAS/ DETAY HABER

Yapılan özelleştirmeler neticesinde gelir kalemi olarak sadece vergiler, cezalar ve zamların kaldığı ülkemizde, bütçe yama tutmuyor, bütçe açığı tarihi rekorlar kırıyor. Yükselen enflasyon ve artan faiz giderleri sebebiyle bütçe giderleri haddinden fazla katlanarak artarken, bütçe gelirlerinin aslan payını oluşturan vergiler beklenilen düzeyde toplanamıyor. Vergi aflarıyla açıklar kapatılmaya çalışılıyor ama bu da tam olarak yaraya merhem olmuyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıklamış olduğu 2023 Şubat ayı verileri ülke olarak içinde bulunduğumuz kısırdöngüyü net olarak özetliyor.

1 ayda 170.6 milyar TL açık

Hazine ve Maliye Bakanlığı 2023 yılı Şubat ayı merkezi yönetim bütçe gelişmelerine göre, Şubat'ta merkezi yönetim bütçe giderleri 389.4 milyar TL, bütçe gelirleri 218.8 milyar TL ve bütçe açığı 170.6 milyar TL olarak gerçekleşti. Merkezi yönetim bütçesi 2022 yılı Şubat ayında 69 milyar 737 milyon TL fazla vermiş iken 2023 yılı Şubat ayında 170 milyar 560 milyon TL açık verdi. 2022 yılı Şubat ayında 113 milyar 406 milyon TL faiz dışı fazla verilmiş iken 2023 yılı Şubat ayında 136 milyar 337 milyon TL faiz dışı açık verildi.

34.2 milyar TL faize gitti

Merkezi yönetim bütçe giderleri Şubat ayı itibarıyla 389 milyar 388 milyon TL olarak gerçekleşti. Faiz harcamaları 34 milyar 223 milyon TL, faiz hariç harcamalar ise 355 milyar 165 milyon TL olarak gerçekleşti. 2023 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 4 trilyon 469 milyar 570 milyon TL ödenekten Şubat ayında 389 milyar 388 milyon TL gider gerçekleşmiş oldu. Geçen yılın aynı ayında ise 200 milyar 818 milyon TL harcama yapılmıştı.

Bütçe giderleri yüzde 94 arttı

Şubat ayı bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 93.9 oranında arttı. Giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2022 yılında yüzde 7.1 iken 2023 yılında yüzde 8.7 oldu. Faiz hariç bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 126 oranında artarak 355 milyar 165 milyon TL olarak gerçekleşti. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2022 yılında yüzde 6.3 iken 2023 yılında yüzde 9.1 oldu.

Bütçe gelirleri yüzde 19.1 azaldı

Merkezi yönetim bütçe gelirleri Şubat ayı itibarıyla 218 milyar 828 milyon TL olarak gerçekleşti. Vergi gelirleri 179 milyar 620 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 27 milyar 65 milyon TL oldu. 2022 yılı Şubat ayında bütçe gelirleri 270 milyar 555 milyon TL iken 2023 yılının aynı ayında yüzde 19.1 oranında azalarak 218 milyar 828 milyon TL olarak gerçekleşti. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin Şubat ayı gerçekleşme oranı 2022 yılında yüzde 10.6 iken 2023 yılında yüzde 5.7 oldu. 2023 yılı Şubat ayı vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre binde 4 oranında azalarak 179 milyar 620 milyon TL oldu. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise 2022 yılında yüzde 8.2 iken 2023 yılında yüzde 5.6 oldu.

2 aylık açık 202.8 milyar TL

2023 yılı Ocak-Şubat döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 710.7 milyar TL, bütçe gelirleri 507.9 milyar TL ve bütçe açığı 202.8 milyar TL olarak gerçekleşti. Merkezi yönetim bütçesi 2022 yılı Ocak-Şubat döneminde 99 milyar 781 milyon TL fazla vermiş iken 2023 yılı Ocak-Şubat döneminde 202 milyar 802 milyon TL açık verdi. 2022 yılı Ocak-Şubat döneminde 157 milyar 682 milyon TL faiz dışı fazla verilmiş iken 2023 yılı Ocak-Şubat döneminde 147 milyar 220 milyon TL faiz dışı açık verildi. Merkezi yönetim bütçe giderleri Ocak-Şubat dönemi itibarıyla 710 milyar 709 milyon TL olarak gerçekleşti. Faiz harcamaları 55 milyar 583 milyon TL, faiz hariç harcamalar ise 655 milyar 126 milyon TL olarak gerçekleşti.

Açık ilk 2 ayda yüzde 105 arttı

2023 yılı Ocak-Şubat döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 104.9 oranında artarak 710 milyar 709 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu dönemde bütçe gelirleri 507 milyar 906 milyon TL olarak gerçekleşti. Vergi gelirleri 432 milyar 446 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 54 milyar 600 milyon TL oldu. 2022 yılı Ocak-Şubat döneminde bütçe gelirleri 446 milyar 557 milyon TL iken 2023 yılının aynı döneminde yüzde 13.7 oranında artarak 507 milyar 906 milyon TL olarak gerçekleşti. 2023 yılı Ocak-Şubat dönemi vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 31,9 oranında artarak 432 milyar 446 milyon TL oldu.

Aylık açık, yıllık açıkları da solladı

2023 Şubat ayında gerçekleşen yüzde 170.6 milyar TL'lik rekor bütçe açığı, 2 yıl hariç tüm yıllık açıkları da solladı. 2022 yılının tamamında 139.1 milyar TL açık veren bütçe, 2021'de 192.2 milyar TL, 2020'de 175.3 milyar TL, 2019'da 123.7 milyar TL, 2018'de 72.6 milyar TL, 2017'de 47.4 milyar TL, 2016'da 29.3 milyar TL, 2015'te 22.9 milyar TL, 2014'te 23.4 milyar TL, 2013'te 18.5 milyar TL, 2012'de 29.4 milyar TL açık verdi. Dikkat edilirse, Şubat ayındaki aylık bütçe açığı, 2021 ve 2022 yılları hariç tüm yılların oldukça üstünde…