Büyük Osmanlı

Yabancı devlet arşivleri, Osmanlı Devleti'yle ilgili birçok bilgi ve belge barındırıyor. İtalya'daki Modena Devlet Arşivi'nde bulunan belgelerde Osmanlı'nın gücünden korkulduğuna ilişkin bilgiler yer alıyor Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Nevin Özkan, İtalya'daki Modena Devlet Arşivi'nde bulunan Osmanlı devletine ilişkin belgeleri araştırdı. 1585-1791 dönemine ait belgeler arasında, Kanuni'nin Avusturya İmparatoru Ferdinand'a yazdığı 1520 tarihli mektup da yer alıyor.

Osmanlı'nın gücü korkutuyor

Özkan'ın araştırması, "Modena Devlet Arşivi'ndeki Osmanlı Devleti'ne İlişkin Belgeler" adıyla, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü'nce yayınlandı. Özkan, "Güçlü Osmanlı devletinin ne zaman, nereden saldırıya geçeceğinin bilinmediği ve bu durumun korku yarattığı gözleniyor. Ayrıca, İtalyan devletlerinin, Osmanlıların diğer devletler ile yaptığı anlaşmaları dikkatle izlediği de anlaşılmaktadır."

Araştırmanın yaklaşık 2,5 yıl sürdüğünü belirten Özkan, 1485-1791 yılları arasında kalan uzun bir döneme ilişkin belgeleri kapsayan bu çalışmanın, Osmanlı İmparatorluğu-İtalya ilişkileri konusunda araştırma yapanlar için yararlı olacağını belirtti. Modena Devlet Arşivi'ndeki belgeler arasında, Fatih Sultan Mehmet ve Hıristiyanların İstanbul'dan çıkarılışı hakkında yaklaşık olarak 1453 yılına ait bir belge, İstanbul'a kenti gezip görerek bazı araştırmalar yapmak amacıyla casus olarak gönderilen Antonio Corselli da Trani'nin raporu, Kanuni Sultan Süleyman'ın 1523 tarihinde Fransa Kralı 1. François'e yazdığı teselli mektubu da yer alıyor.

Benim gazabıma uğramak istemiyorsan...

Belgeler arasında, Osmanlı Sultanı 4. Mehmet ile Fransa Kralı 14. Louis arasındaki yazışmalar dikkati çekiyor. 4. Mehmet'in 14. Louis'e gönderdiği sanılan 1669 tarihli mektubun Paris'teki nüshasından İtalyanca'ya çevrilen belgesinde padişah, Fransa kralına şöyle sesleniyor: "Girit'teki Kandiye kalesini aldık. Benim gazabıma uğramak istemiyorsan, Girit adasındaki askerlerini çek. Yaptığımız önceki anlaşmaya uymanı bekliyorum. Bil ki, artık Kandiye, Muhammet'in toprağı olmuştur. Hıristiyan dünyasının üzerine gazabımı çekmemek için taahhüdünü yerine getir."

Belgeler arasında Kanuni Sultan Süleyman'ın Avusturya İmparatoru Ferdinand'a yazdığı 1520 tarihli mektup da yer alıyor. Mektubunda Kanuni, Avusturya'ya savaş açmak niyetinde olmadığını açık biçimde bildiriyor. Gerçek düşmanının "Türk'e karşı savaşa gidelim" diyen İspanya Kralı ve Macaristan'daki ayaklanmacılar olduğunu vurgulayan Kanuni, Kaptan-ı Derya İbrahim Paşa'nın donanmayı savaşa hazırladığını, İspanya Kralı'na savaş açacağını, ayrıca Macaristan'da olup bitenlerden rahatsızlık duyduğunu belirttiğini bildiriyor.