Çanakkale kitabeleri gün yüzüne çıkıyor

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) İlahiyat Fakültesi, il genelinde bulunan yüzlerce kitabeyi tek tek inceleyerek Türkçe'ye çevirmeyi başardı.

İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nasuhi Ünal Karaaslan, fakülte olarak Çanakkale kitabelerini gün yüzüne çıkarmak için çalışma başlattıklarını belirterek, "Yard. Doç. Dr. Gülgün Yazıcı, Yard. Doç Dr. Hamit Arbaş ve okutman Mesut Yazıcı ile birlikte oluşturduğumuz Çanakkale kitabeleri konulu projemiz bütün hızıyla sürüyor. Mezar taşı kitabeleri, ait olduğu kimsenin adını, kimliğini, mensup olduğu aileyi, mesleğini ve ölüm tarihini vermesi yanında, toplu olarak değerlendirildiğinde bir şehrin nüfus yapısını, bu şehirde yaşayan insanların menşeini, hangi ailelerin buraya gelip yerleştiğini, salgın hastalık olup olmadığını, dönemin inançları, örfleri gibi bölgenin sosyal ve dini hayatına dair birçok ipucu veriyor.

Bunlar aynı zamanda yapıldıkları devrin zevkine göre işlenmiş süslemeler ve hat sanatının birer numunesi olmaları dolayısıyla sanat tarihi açısından da önemli birer kaynak. Sanatın hemen her dalında bir birinden güzel eserler vermiş olan Türkler, taşa biçim vermede de ustalıklarını ortaya koymuşlardır. Bunun sonucu olarak üzerleri çeşitli motif ve figürlerle bezenmiş, her birisi sanat şaheseri olan kitabeler bırakmışlardır. Türk sanatında izlenen gelişmeler ve dönemlere göre farklılaşan genel üslup özellikleri şüphesiz kitabelere de yansımıştır. Kitabeler düz yazı veya şiir şeklinde olabilirler. Dolayısıyla bu kitabeler edebi öneme de sahiptirler. Bunlardan hareketle her dönemin bilginleri, şairleri, hattatları ve taş oymacıları hakkında da geniş bilgi sahibi olabilmekteyiz. Tarih boyunca hemen bütün dönemlerde önemli bir kültür merkezi olan Çanakkale, tarihi eserler ve dolayısıyla bina kitabeleri ile mezar taşı kitabeleri açısından önemli bir zenginliğe sahip. Kitabeler ve mezar taşlarının gerek tabiat, gerekse insan eliyle tahrip edilerek kaybolmasını önlemek amacıyla fakültemiz geçtiğimiz yıl "Çanakkale Kitabeleri" ismiyle bir proje başlatmıştı. Bu projemiz bütün hızıyla sürüyor" dedi. Karaaslan, "Çanakkale ili sınırları dahilinde Osmanlı ve beylikler döneminden kalma cami, mescit, namazgah, medrese, mektep, tekke, kale, köprü, çeşme, han, hamam, kervansaray gibi yapılara ait kitabelerle, mezar kitabelerinin tespit edilerek okunmasını, korunmasını amaçladık. Bu amaç çerçevesinde çalışmamızda ilk önce vakfiyeler, şer'iye sicilleri, tapu kayıtları, salnameler gibi arşiv belgeleri ve seyahatnameler gibi birinci el kaynaklar ile tarihi eserlerle ilgili yapılmış envanter çalışmaları inceleyerek Çanakkale'deki Türk hakimiyetiyle başlayan dönemden kalma eserler ve bunların kitabeleri tespit edip, daha sonra bu kitabeleri tek tek yerlerinde görüp fotoğraf ve diaları çekilerek okunup günümüz Türkçe'sine aktarmaya başladık. Ayrıca yapılan bu çalışmalar sırasında kitabelerin yer aldığı yapılar hakkında da kaynakların verdiği bilgiler dahilinde açıklamalar yapılarak, yapıların tarihçesi de ortaya koymaya çalıştık" diye konuştu.