Çayeli'nin tarihi, şelaleleri ve meşhur fasulyesi

Rize'nin 19 kilometre doğusunda, yeşil ile mavinin kucaklaştığı noktada yer alan Çayeli ilçesi, zengin tarihi geçmişi, nefes kesen doğal güzellikleri ve Türkiye'ye nam salmış yöresel lezzetleriyle ziyaretçilerini ağırlıyor.

Kuruluş ve Tarihi Geçmiş: Mapavri'den Çayeli'ne



Çayeli'nin tarihi, eski çağlarda Kolhis kültür alanına ve Lazların yerleşim bölgesine kadar uzanmaktadır. İlçenin bilinen en eski adı Mapavra veya Mapavri'dir. Lazca'da "Efendiler, Rahipler" anlamına geldiği düşünülen Mapavri, Roma, Bizans ve Trabzon Rum İmparatorluğu dönemlerinde Karadeniz sahilinin doğudaki son kalesi konumundaydı.

Fatih Sultan Mehmed'in Trabzon'u fethiyle 1461'de Osmanlı topraklarına katılan yöre, uzun yıllar Osmanlı Devleti'nin sınır noktası olarak kaldı. I. Dünya Savaşı sırasında kısa bir Rus işgali yaşayan bölge, 9 Mart 1918'de yeniden Türk idaresine girdi.

Mapavri, 1878'de nahiye (bucak) oldu ve 1 Eylül 1944 tarihinde ise Çaybaşı adıyla ilçe statüsüne kavuştu. Daha sonra ismi tekrar değiştirilerek bugünkü adı olan Çayeli adını aldı.

Tarihi Eserler ve Kültürel Dokular



Çayeli, geleneksel Karadeniz mimarisini ve tarihi yapıları korumaktadır:

Tarihi Kemer Köprüler: İlçenin dereleri üzerinde bulunan taş kemer köprüler, bölgenin tarihi yol ağının ve mimarisinin önemli örneklerindendir.

Kungul Mescidi ve Seyir Tepesi: Hem dini hem de kültürel bir yapı olan mescit, bölgenin en yüksek noktalarından birinde yer alır ve ziyaretçilere muhteşem bir Karadeniz manzarası sunar.

Çayeli Kalesi (Bizans Dönemi): İlçe merkezine yakın konumda bulunan kale kalıntılarının, 1100'lü yıllarda Bizans tarafından inşa edildiği düşünülmektedir.

Ahmet Hamdi İshakoğlu Doğal Yaşam Müzesi: Geleneksel ahşap mimariyi yansıtan yapısıyla yöre halkının 20. yüzyıldaki günlük yaşamını ve kültürünü sergileyerek ziyaretçilere kültürel bir yolculuk imkanı sunar.

Doğal Güzellikler: Şelaleler ve Yaylalar Cenneti



Çayeli, Karadeniz'in yemyeşil doğasını en iyi yansıtan ilçelerden biridir. Dar kıyı şeridinden hemen sonra yükselen dağlar, sayısız doğal güzelliğe ev sahipliği yapar:

Ağaran Şelalesi: İlçe merkezine yaklaşık 12 km mesafede yer alan bu popüler şelale, yalçın kayadan köpürerek akmasıyla bilinir ve çevresi mesire alanı olarak kullanılır.

Çohçor ve Çataldere Şelaleleri: Çataldere köyünde bulunan bu şelaleler, doğa yürüyüşü (trekking) tutkunları için keşfedilmeyi bekleyen saklı noktalardır.

Karaçam Yaylası: Serin havası ve muazzam manzarasıyla doğa yürüyüşleri ve dinlenme için ideal bir noktadır.

Çay Bahçeleri: İlçe ekonomisinin temeli olan çay üretimi, aynı zamanda bölgenin doğal güzelliğini oluşturan teraslanmış yeşil alanları ortaya çıkarır.

Çayeli Mutfağı: Kuru Fasulye ve Mıhlama İkilisi



Çayeli, Rize mutfağının en seçkin örneklerini sunar. İlçe, özellikle bir yemekle ün salmıştır:

Meşhur Çayeli Kuru Fasulyesi: Türkiye çapında ün yapmış olan bu lezzet, bölgenin tereyağı ve özel pişirme teknikleriyle lokum gibi pişirilmesiyle damaklarda unutulmaz bir tat bırakır. Genellikle güveçte ve etli olarak hazırlanır.

Mıhlama (Kuymak): Karadeniz mutfağının vazgeçilmezi olan mısır unu, yöresel peynir ve bol tereyağı ile hazırlanan, uzayan kıvamıyla meşhur bu lezzet, Çayeli sofralarının baş tacıdır.

Hamsili Pilav ve Hamsi Tava: Deniz ürünleri, özellikle hamsi, mutfağın temelini oluşturur. Fırında pişirilen hamsili pilav ve çıtır çıtır hamsi tava, popülerdir.

Kara Lahana (Karalahana) Çorbası ve Sarması: Sağlıklı ve doyurucu Kara Lahana yemekleri, mısır ekmeği eşliğinde servis edilir.

Laz Böreği: İncecik yufkadan yapılan, şerbetli ve kremalı özel bir tatlıdır.

Çayeli, hem doğanın hem de tarihin izlerini takip etmek ve eşsiz Karadeniz lezzetlerini tatmak isteyenler için dört mevsim cazibesini koruyan, mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir köşedir.