Çin aşısında kafalar iyice karıştı

Türkiye'de yarın ya da Cuma günü itibarıyla Çin ilaç şirketi Sinovac'ın ürettiği CoronaVac aşısının uygulanması başlıyor. Aşı uygulamasının ülkemizde fiilen başlamasından kısa süre önce Çin aşısının Brezilya'da yapılan klinik deneylerle ilgili sonuçları açıklandı. Çin şirketi Sinovac'ın Brezilya'daki ortağı Butantan Enstitüsü'nün duyurduğu, CoronaVac aşısının daha önce açıklanan sonuçlardan çok daha az etkili olduğuna işaret eden veriler gündeme bomba gibi düştü. Buna göre Brezilya'da yapılan klinik deneylerde Çin aşısı yüzde 50.4 oranında etkili oldu. Bu oran bir aşının sağlık otoritelerinden onay alması için gerekli olan yüzde 50 seviyesinin zar zor geçildiğini gösteriyor. Söz konusu Faz-3 verilerini paylaşan Butantan Enstitüsü Başkanı Ricardo Palacios, yeni sonucun klinik yardıma gerek duyulmayan 'çok hafif' vakaları içerdiğini söyledi.

Farklı etkinlik oranları şaşırtıyor

Brezilya'da aşı denemelerini yürüten Butantan Enstitüsü'nden araştırmacılar geçen hafta, "orta veya ağır" Covid-19 vakalarında aşının etkisinin yüzde 78 olduğunu açıklamıştı. Ancak Salı günü, bu oranının hesaplanmasında, tedavi gerektirmeyen ama aşı olan "çok hafif vakaların" hesaba katılmadığı açıklandı. Araştırmacılar, bu vakalar da hesaba katıldığında aşının etki oranının yüzde 50.4 olduğunu kaydetti. Fakat Butantan Enstitüsü, tedavi gerektiren hafif vakalarda aşının etki oranının yüzde 78, orta ve ağır vakalarda ise yüzde 100 olduğunu vurguladı. Sinovac aşısı farklı ülkelerdeki denemelerde farklı sonuçlar verdi. Geçen ay, Türkiye'de yapılan ikinci faz raporlamalarına göre aşının yüzde 91.25 etkili olduğu açıklanmıştı. 13 Ocak'ta yaygın aşılama programına başlayan Endonezya'da ise bu oran yüzde 65.3 olarak açıklandı. Ancak Endonezya'daki denemelere 1620 kişinin katıldığı ve bu testlerin anlamlı sonuçlar almak için çok küçük olduğu belirtiliyor. Her iki ülkedeki sonuçlar aşının üçüncü faz denemelerinden elde edilen ilk sonuçları ifade ediyor. Çin aşısının denemelerinde, Batılı ülkelerde geliştirilen aşıların tabi tutulduğu şeffaflık ve tetkiklerin uygulanmadığına dair eleştiriler ve kaygılar dile getiriliyor.

Her ülkede farklı etki

Aralarında Türkiye, Endonezya ve Singapur'un da bulunduğu birçok ülke tarafından sipariş verilen Sinovac aşısı için açıklanan dört farklı korunma oranı kafaları karıştırdı. Çinli Sinovac Biotech şirketinin geliştirdiği aşıyı halka yapmak için en hızlı adımların atıldığı Endonezya'da Covid-19'a karşı yüzde 65'lik bir etkinlik oranının bildirildiği kaydedildi. Ancak Endonezya'daki denemelere 1620 kişinin katıldığı ve bu testlerin anlamlı sonuçlar almak için çok küçük olduğu belirtiliyor. Türkiye'deki denemelerde ise yüzde 91.25'lik etkinlik oranı açıklandı, fakat yeterli bir sonuca varabilmek için çok küçük kapsamlı bir test yapıldı. 13 bin kişiyle CoronaVac aşısının en geniş kapsamlı denemesinin yapıldığı Brezilya'da ise kamuoyuna farklı etkinlik oranlarının açıklandığı vurgulanıyor. Sinovac'ın üretim ve araştırma ortağı Butantan Enstitüsü, aşının Covid-19'un hafif geçirilmesini yüzde 100, orta şiddette ve ağır geçirilmesini yüzde 78 oranında engellediğini açıklamıştı. Ancak çok ağır enfeksiyonların bu verilere eklenmediğini belirten araştırmacılar, bunların da eklendiği araştırma sonuçlarını bu hafta duyurdu. Buna göre Sinovac aşısının yüzde 50.4 etkili olduğu görüldü.

Peki Türkiye ne yapacak?

Çin ilaç şirketi Sinovac'ın ürettiği CoronaVac aşısının Brezilya'daki Faz-3 çalışmalarında yüzde 50.4 etkili çıkması üzerine Türkiye'den aşının bugün ya da yarın başlanacağına dair daha önce yapılan açıklamalarda bir değişiklik olup olmadığına dair haber yayına hazırlanırken bir açıklama yapılmış değil. Bu durum Türkiye'nin ilk parti olarak teslim aldığı 3 milyon doz aşının planlandığı şekilde uygulanacağını gösteriyor. Etkinliğinin sınır seviyede çıkması aşının oluşturacağı toplumsal bağışıklığın da diğer aşılara göre daha düşük seviyede kalabileceği anlamına geliyor.

Hangi aşı ne kadar etkili?

ABD'li ilaç firması Pfizer ile başında Prof. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci'nin bulunduğu Alman BioNTech'in geliştirdiği aşı yüzde 95 oranında etkili. Amerikalı firma Moderna'nın geliştirdiği aşının etkinlik oranı ise yüzde 94.1 olarak açıklandı. İngiliz-İsveçli firma AstraZeneca ile Oxford Üniversitesi'nin geliştirdiği aşının etkisi ise yüzde 90 oldu. Rusya Gamaleya Araştırma Enstitüsü'nün geliştirdiği Sputnik V adlı aşının etkinlik oranıysa yüzde 91.4 seviyesinde. Türkiye'nin tercih ettiği yüzde 50.4 etkili Çinli Sinovac Biotech'in CoronaVac aşısı bu etkinlik seviyesiyle en az etkin aşı konumunda.