Çin rezervlerini ne yapacak?

Çin'in resmi rezervleri 1 trilyon dolara ulaştı. Yetkililer "şimdi biz bu rezervleri ne yapacağız" diye uzun uzun düşünüyorlar. Çin'in biriktirdiği rezervlerinin iki kaynağı var. Birincisi cari işlemler fazlası, ikincisi yabancı sermaye. İki kaynaktan sağlanan tutarlar 2000 yılından bu yana giderek artıyor. 2000 yılında 25 milyar dolar fazlayla başlayan cari işlemler dengesi, 2006 yılı için 230 milyar dolara ulaşacak. Bu rakamın 2007 yılında 300 milyar doları aşacağı tahmin ediliyor. Yabancı sermayenin birinci adresi olan Çin, yılda 70 milyar dolarlık tutarındaki bir dış kaynağı bu yolla çekiyor. Sıcak para Çin'de çok az. Öyle bir sistem kurmuşlar ki, giren çıkamıyor.Bir trilyon dolarÇin Merkez Bankası bu yollarla biriktirdiği 1 trilyon doları götürüp, genelde dolar bazlı varlıklara yatırıyor. ABD'nin cari açığını finanse eden kurumların başında geliyor. Ancak yetkililer ve uzmanlar "bu böyle gitmez" diyorlar. Cari fazla ve yabancı sermaye akışı aynı hızla sürerse 2007 yılı sonunda 1,5 trilyon doları geçecek olan rezervlerini "verimli" yerlerde kullanmak gibi bir düşünceleri var.Merkez bankacılığı teorisi ve uygulaması böyle bir durumla karşılaşmadığı için soruya yanıt bulamıyor. Rezervlerin görevinin dışsal şokları önlemek ya da yumuşatmak olduğu noktasından hareket edildiğinde bir yere varılamıyor. Bu amaca yönelik biriktirilecek rezervlerin bu kadar yüksek olmasına gerek yok. Çin, daha önce zor durumda olan 4 bankaya rezervlerinden 50 milyar dolar vermişti. Tabii ki eleştiri okları hemen fırlatıldı. "Nasıl olurda rezervler kullanılarak bankalar kurtarılır" şeklinde batı kaynaklı görüşlere, Çin yetkilileri "gerekiyordu" yanıtını vererek o zaman işi geçiştirdiler. Şimdi de aynı durumdalar. Rezervleri verimli yerlerde kullansalar bile batıdan gelecek eleştirilerden ve kredibilitelerini sarsacak hareketlerden kaçınıyorlar. Hedge fund'lar gibi getirisi yüksek yerlere yatırmalarını ise kimse düşünemiyor. Kaynağı özel sektörAyrıca, bu rezervlerin kaynağının özel sektör olması da başka bir sorun. Gerek cari işlemler fazlası, gerekse yabancı sermaye kaynaklı rezervlerin, özel sektör faaliyetlerinden oluştuğu bir gerçek. Özel sektör kökenli dış tasarrufları, kamu yatırımlarına tahsis etmenin ne derecede doğru olduğu sorusuna da yanıt yok. Çin parası RMB, Dolar gibi konvertibil bir para olsa rezervlerin kullanımı kolaylaşacak. Ama buna daha çok zaman var. İlk etapta, 2005 yılının ortalarında RMB'yi esnek hale getirdiler. Bütün dünya, Çin'in makroekonomik dengelerini dikkate alınca RMB'nin değerleneceğini düşündü. Aradan geçen bir yıl içinde RMB'nin değeri indi, çıktı. Sonunda Çin Merkez Bankası'nın becerisiyle, reel efektif döviz kuru hesabıyla aynı düzeyde kaldı. Bu aşamadan sonra Çin'in rezervlerini kullanması politik bir karar. Ancak, bu konuda alınacak radikal bir kararın, dünya düzenini değiştirecek nitelikte olduğunu unutmayalım. Gazi Erçel/ Vatan