Çin ‘yapay güneşi’ tamamladı
Çin’in bir süredir üzerinde çalıştığı “yapay güneş” projesi tamamlandı
HL-2M adı verilen ve Çin Ulusal Nükleer Şirketi ile Güneybatı Fizik Enstitüsü tarafından geliştirilen yapay güneş, 2020 yılında enerji üretmeye başlayacak. "Yapay güneş" olarak adlandırılan HL-2M nükleer füzyon cihazı, güneşin 13 kat üzerinde sıcaklığa ulaşıyor.
HL-2M 200 milyon santigrat dereceye (360 milyon derece Fahrenheit) ulaşabilecek. Buna karşılık, güneş 15 milyon santigrat derece (27 milyon derece Fahrenheit) kadar ısınıyor.
HL-2M, Çin'in ikinci füzyon projesi. İlki Hefei'de bulunan ve geçtiğimiz yıl 100 milyon dereceye ulaşmayı başaran Deneysel İleri Süperiletken Tokamak (EAST) adlı çalışmaydı. Reaktörün bu kadar sıcak olmasının nedeni ise güneşteki füzyon işleminden farklı bir sistemle çalışması.
Güneşteki füzyon işlemi, atomların birleşmeye zorlanmasına dayanıyor bu da enerjiye dönüştürülebilen ısıyı serbest bırakıyor. HL-2M'de ise tıpkı uranyumdaki atomları ayırmaya dayanan ve güneşin tam tersi olan bir yapı söz konusu.
Bilim insanları bu yöntemin daha az toksik atıkla sonuçlanan mevcut nükleer seçeneklerden daha temiz ve daha ucuz olduğunu belirtiyor.
Kurulumu Haziran ayında başlayan ve geçtiğimiz 26 Kasım'da sona eren reaktör, yakıt olarak hidrojen ve döteryum gazını kullanıyor. Bu proje Çin'in de dahil olduğu Fransa'da bulunan Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör'ün (ITER) bir parçası.
ITER, yaklaşık 20 milyar Euroluk fiyat etiketi ile dünyanın en büyük nükleer füzyon projesi unvanını taşıyor. 35 ülkenin dahil olduğu projenin 2025'te tamamlanması bekleniyor. Öte yandan Çin, 2035 yılına kadar uzayda bir güneş enerjisi santrali kuracak.
A. SAFA TERZİ / İSTANBUL
