Çözüm Prof. Dr. Haydar Baş'tadır

Hikâye edilir; evladın biri babasına gelir; -"Baba bir deve alalım, çok ucuz, hem de bir pula" demiş. Babası; -"Yok oğlum alamayız" demiş. Bir zaman sonra baba evladı çağırmış;-"Oğlum al sana para bir deve al" demiş. Evlat;-"Baba deve bin pula" deyince baba;-"Olsun, sen al gel" demiş. Evlat şaşırmış;-"Baba bir pula iken almadın da şimdi bin pula nasıl alacağız?" Baba; -"Oğlum o zaman bir pulumuz yoktu ki alalım. Ama şimdi bin pulumuz var, onun için alalım, diyorum." Gerçekten de bu kıssa, piyasadaki para darlığının neticelerini, basit ama çok güzel anlatan bir kıssadır? Piyasa mal dolu olmuş, tüketicide alacak para olmadıktan sonra neye yarayacak ki..!

Milli Ekonomi Modelinde, meselenin halli için devletin emisyonu genişletmesi ve senyoraj hakkını kullanması yöntemine yer verilmektedir. Emisyon: Bir ülkede "bir yılda elde edilen mal ve hizmet biçimindeki üretimin parasal karşılığı" Gayri Safi Milli Hasıla'dır. Elde edilen bu mal ve hizmetin karşılığının belli bir oranda her zaman piyasalarda bulunması ise ekonominin devamı için bir zorunluluktur.Bunu bir örnekle izah edelim: 1 çuval mısır danesi toprağa attığımızı ve hasat zamanı 10 çuval mısır elde ettiğimizi varsayalım. Bu takdirde 9 çuval mısırın emeğinin ve üretiminin karşılığı piyasalarda olmazsa, bu durum talep daralmasına sebep olur. Yani piyasada olması gereken miktar, 9 çuval mısırın karşılığı paradır.İşte emisyon, üretilen bu mal ve hizmetin karşılığı olan paradır."(M.E.M) Milli Ekonomi Modelinde piyasanın canlanması ve halkın refaha kavuşacak harcamaları yapabilmesi için tüketim ekseninden yola çıkılmıştır. Tüketimi desteklemek için gayri safi milli hasılanın artış oranına göre para olarak basılıp, senyoraj hakkı kullanılacak ve emisyonda dolaşacak para miktarı piyasanın ihtiyacı kadar olacaktır.

"Senyoraj; "Milli Ekonomi Modeli, senyoraj gelirini, hem bir ekonomi kuralı olarak ele alırken, hem de gelirin nelere bağlı olduğunu formülleştirmektedir. Tezimizde; devlet borçlanmayacak, senyoraj hakkını kullanarak emisyonunu genişletecektir. Yani, kendi insanının emek ve üretiminin karşılığı olan parayı kendisi basacaktır. Bu senyoraj geliri ev kadınlarına maaş olarak, çiftçiye-köylüye faizsiz kredi olarak, esnafa yine kredi olarak verilecektir.Bu şekilde;a- Üretim tetiklenecek,b- Tüketim harekete geçecektir.Milli Ekonomi Modelinde Senyoraj geliri, sosyal devlet projesinde tüketicinin destekçisi olacaktır. Böylece işçi, memur, köylü, çiftçi yani toplumun en geniş tüketici kesiminin tüketme kabiliyeti artacaktır. Buna mukabil üretici de, daha fazla üretecek, talep olduğu için üretimini devamlı arttıracaktır. Bu iki ana unsur emme- basma tulumba gibi birbirini harekete geçirecek ve ekonomide istenilen denge elde edilecektir.

Emek ve üretimin karşılığını milli parası ile karşılayan devletler, kamu harcamalarını borç para almadan yani borçlanmadan yerine getirebilirler. Emek ve üretimin karşılığı elde edilen kâr mukabili paranın piyasalara girmemesi halinde para kıtlığı oluşur. Piyasalar durgunlaşır. Bu bağlamda senyoraj, piyasalardaki geliri temin eden bir unsurdur" (Milli Ekonomi Modeli).Şimdi sıkıntıda olan sektörler sıkıntılarına yüzeysel ve anlık çözümler yerine köklü çözümler peşinde olmalıdır. Köklü çözümler de Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli'ndedir.