Depremzedeler hukuki sürece dikkat etmeli

Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin ardından, Hatay'ın Defne ve Samandağ ilçelerinde 6,4 ve 5,8 büyüklüğünde iki deprem daha meydana geldi. 'Asrın felaketi' olarak nitelendirilen depremlerin ardından 11 ilde büyük yıkım meydana gelirken, 41 binin üzerinde can kaybı olduğu açıklandı. Enkazdan sağ olarak çıkarılan binlerce yaralı ise hastanelerde tedavi altına alındı.

Afet bölgesinde, 'lüks' ve 'depreme dayanıklı' gibi ibarelerle satılan çok sayıda bina yıkıldı. Avukat Cem Duman, depremin yaralarını sarmaya çalışan afetzedeler için yasal süreçte izlenmesi gereken adımları anlattı. Duman, depremde yaralananların 6 aylık hak düşürücü süre dolmadan yaralandığı ildeki ya da hali hazırda bulunduğu ildeki Cumhuriyet Başsavcılığına şikâyet dilekçesi vermesi gerektiğinin altını çizdi. Av. Cem Duman, deprem sonucu hayatını kaybedenlerin ise yakınlarının şikâyet dilekçesi vermesi gerektiğini kaydetti.

Deprem sonucu ölüm meydana geldiği takdirde 'kasten öldürme' suçunun işlenmiş olacağını vurgulayan Duman, 'Ölenin ya da yaralananın birinci derece yakınları, eğer bunlar yok ise yakınları suçun işlendiği yerin Cumhuriyet Başsavcılığına şikâyet dilekçesi vermelidirler. Güvenlik nedeniyle suçun işlendiği yere gidemeyen kişiler bulundukları yerin Cumhuriyet Başsavcılığına dilekçe verip suçun işlendiği yere gönderilmek üzere suç duyurusunda bulunabilir. Deprem sonucu ölüm meydana gelmişse 'kasten insan öldürme' suçu işlenmiş olacaktır. Bu suçun da cezası Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 81'inci maddesine göre müebbet hapis cezasıdır. Uygulamada deprem sonucu ölümlerde genellikle kasten değil, 'basit ya da bilinçli taksirle insan öldürme' suçu gündeme gelmektedir. Birden fazla kişinin zarar görmesi halinde failler hakkında TCK 85'inci madde 2'nci fıkraya göre 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilir. Bilinçli taksir olması halinde verilen cezanın üçte biri oranında artırım yapılır. Son yaşanılan deprem öncesi deprem bölgesi olan 10 ilimizin ve üzerinde bulunduğu fay hattında yakın zamanda büyük bir deprem olacağı uzmanlar tarafından uyarılar gelmişti. Bu uyarılar bilimsel yayınlarla desteklendiğinden, kamuoyu böyle bir deprem olacağı hakkında bilgilendirilmişti. Dolayısıyla ölüm halinde verilecek ceza 'kasten öldürme', 'olası kasıtla öldürme' veya 'bilinçli taksir' sonucu hapis cezası olabilir' diye konuştu.

Depremde yaralanmayla ilgili, yaralama suçunun taksirle işlendiği kanaati oluşması halinde soruşturma açılabilmesi için 6 aylık hak düşürücü süre dolmadan şikâyette bulunulması gerektiğini belirten Av. Cem Duman, 'Yaralanan kişi, suçun işlendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikâyet dilekçesini suçun işlendiği yer ya da güvenlik sebebiyle başka bir yere gitmesi hâlinde suçun işlendiği yerin başsavcılığına gönderilmek üzere geçici bulunduğu yerin başsavcılığına şikâyet dilekçesini vermesi gerekir. Bu 6 aylık süre hak düşürücü süredir. Burada 'kasten yaralama' suçu oluşacaktır. Bu durumda soruşturma savcılık tarafından resen de açılabilir. Suçun kasten değil taksirle işlendiği kanaati oluşursa bilinçli taksirle işlenen yaralama suçu kural olarak şikâyete bağlı olmadığından resen soruşturma açılabilir fakat basit taksirle yaralama suçu şikâyete bağlı olduğundan savcılık tarafından resen soruşturma açılmaz' dedi.