Doğal gaz 2021'de ucuzlayacak mı?

 

Türkiye'nin önümüzdeki yıl uzun vadeli doğal gaz kontratlarının önemli bir bölümünün süresi sona eriyor. Bu kontratların yeniden müzakere edilmesi sürecinde kontrat yapısında esneklik ve fiyatlarda indirim yapılması, Türkiye'nin taleplerinin başında geliyor.

Bu yıl sonu itibarıyla Türkiye'nin 58 milyar metreküp seviyesinde bulunan uzun dönemli ve petrol fiyatına endeksli doğal gaz kontratlarının 15.9 milyar metreküplük kısmı 2021'de sona eriyor. Bu durumun, gelecek yılın sektör ve doğal gaz maliyetleri açısından belirleyici olması bekleniyor.

 

Hangi anlaşmalar sona eriyor?

 

Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) Azerbaycan ile olan 6.6 milyar metreküplük gaz kontratının süresi Nisan 2021'de dolacak. BOTAŞ'ın Rus şirket Gazprom ile 4 milyar metreküplük ve Nijerya ile 1.3 milyar metreküplük sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) sözleşmesinin süresi de 2021'in sonunda bitecek. BOTAŞ'ın 2007'de özel sektöre devrettiği 4 milyar metreküplük sözleşmelerin süresi de aynı şekilde gelecek yıl sonunda tamamlanıyor.

Diğer yandan, bu yıl Eylül ayında sona eren 2.1 milyar metreküplük LNG Katar sözleşmesinin akıbetinin de yeni yılda netleşmesi bekleniyor.

Böylece Rusya, Katar ve Nijerya ile süresi biten toplamda 11.4 milyar metreküplük yenilenmesi muhtemel gaz sözleşmesi mevcut. Bu rakam, Türkiye'nin toplam gaz kontratlarının yüzde 20'sini oluşturuyor.

 

Rusya ile pazarlık başladı

 

Türkiye'nin Rusya ile doğal gaz kontrat müzakereleri devam ederken, BOTAŞ ve özel sektör şirketlerinin bu müzakerelerdeki taleplerinin başında, uluslararası ticaret merkezlerindeki fiyatlara endeksli formüllere dayalı esnek bir kontrat yapısı oluşturulması ve fiyatlarda indirim yapılması geliyor.

Danışmanlık şirketi APLUS Enerji'nin ortaklarından Volkan Yiğit, Türkiye'nin son yıllarda LNG altyapısında yaptığı yatırımların kaynak çeşitliliği ve esneklik açısından önemli adımlar olduğunu belirterek, "Diğer yandan depolama tesislerinin hacminin her geçen yıl artırılması da sistemin esnekliğini artıracak ve düşük fiyat dönemlerindeki avantajlardan yararlanmamızı sağlayacaktır. Bu alanda yürütülen stratejinin meyvelerinden ilkini bu yıl LNG fiyatlarının tarihin en düşük seviyesine gerilediği ikinci çeyrekte aldık ve tedarikimizin büyük bir miktarını LNG ile yaparak, gaz maliyetimizi düşürdük, sözleşme pazarlıklarında elimizi güçlendirecek kazanımlar elde ettik" diye konuştu. 

 

Sözleşmelerde kısıtlamalar var

 

Yiğit, Türkiye'nin mevcut doğal gaz kontratlarındaki 'al ya da öde' yükümlülükleri ve doğal gazın başka bir ülkeye ihraç edilememesi kısıtlarının birer engel oluşturduğunu dile getirerek şöyle devam etti:

"Bu açıdan esnek bir kontrat yapısı Türkiye'nin en önemli taleplerinden. Pazarlıklardan bir diğer beklentimiz de doğal gaz satış fiyatında olası bir indirim. Bu beklentimizin sadece bitecek sözleşmeler için mi geçerli olacağı, devam eden Rus gazı sözleşmeleri için de geçerli olup olmayacağı ise pazarlıklar sonucu ortaya çıkacak. Bizim indirim beklentimizi destekleyen unsurlardan biri, Rusya'nın son olarak bu yılbaşında Bulgaristan'a sağladığı yüzde 40 indirim. Rusya diğer Avrupa ülkeleriyle bu pazarlıkları sürdürürken de hatırı sayılır indirimler yapmak zorunda kalmıştı. Elbette ülkemizin Rusya ile ilişkileri sadece doğal gaz ticaretiyle sınırlı değil. Devam eden Akkuyu nükleer enerji santrali projesi, savunma sanayi iş birlikleri ve tedarik anlaşmaları ile siyasi konuları da bir arada düşünmek zorundayız. Bu nedenle yalnızca enerji piyasasının dinamiklerini düşünerek bir yorum yapmak maalesef imkansız fakat ben pazarlıklardan ümitliyim. En azından yenilenecek sözleşmeler için avantajlı koşulların sağlanmasını bekliyorum. Rusya ile bitecek 8 milyar metreküplük doğal gaz sözleşmesinin en az yarısının yenilenmesine kesin gözüyle bakıyorum. Diğer yarısı için ise pazarlık sürecinin daha kritik olduğunu düşünüyorum. Bu pazarlıkların ve varılacak sonucun 2025'te tamamlanacak 16 milyar metreküplük Mavi Akım kontratı için de referans oluşturacağını düşünüyorum." 

Sektör temsilcileri, Türkiye'nin süresi biten kontratlarını yenilemese bile arz güvenliği açısından bir sorun yaşamayacağını belirterek, "LNG altyapımız ve Karadeniz'deki keşfi de düşündüğümüzde bir sorun olmaz ama bu konuya komşuluk ilişkileri açısından da yaklaşılması gerekiyor. İki tarafın da istekli olması lazım" dediler.

 

Fiyatlar geriliyor

 

Petrole endeksli kontratlarda petrol fiyatlarındaki değişim 6 ila 9 ay geriden gelerek gaz fiyatlarına yansıyor. Petrol fiyatlarında bu yıl yaşanan düşüşün ardından 2019'da 1000 metreküpü 285 dolar seviyesinde olan gaz ithalat fiyatı bu yıl 210 dolar seviyesine geriledi. Bu rakamın 2021'in ilk çeyreğinde son dönemlerin en düşük seviyesine ulaşarak 1000 metreküp için 170 dolara kadar ineceği düşünülüyor. Bu dönemden sonra petrol fiyatına endeksli olarak gaz fiyatlarının artması ve 2021 sonunda 1000 metreküp için fiyatın 200 doların üzerine çıkması bekleniyor. EKONOMİ SERVİSİ