Dolarda yeni zirve

EYÜP KABİL / DETAY HABER

Dolar/TL, Merkez Bankası'nın (TCMB) üst üste ikinci defa 100 baz puan faiz indirimine gitmesinin ardından haftanın ilk işlem gününde 18.45 TL seviyesini aştı ve yeni zirveyi gördü. Euro/TL ise düşüşünü sürdürerek 17.80 TL seviyesine geriledi.

Eylül 2021'de faiz indirimine başlayan TCMB, bu yılın ilk 7 ayında faizi yüzde 14'te sabit tutmuştu. Ancak Ağustos ve Eylül'de tekrar 100'er baz puanlık indirime gidildi ve yüzde 80 enflasyon karşısında faiz yüzde 12'ye indirildi. TCMB yüzde 80'e ulaşan enflasyona rağmen yaptığı açıklamada, ekonomik büyümeye öncelik verileceğine dair mesaj vermişti.

Hafta sonu İstanbul Ticaret Odasının hazırladığı programda konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan da, düşük faiz politikasına devam edeceklerini belirtti ve faiz, enflasyon, kur dengesi teorilerinin hiçbir soruna çözüm sağlamadığını söyledi.

Dolar güçlenmeye devam ediyor

Dolardaki artışta ABD Merkez Bankası FED'in 2022 yılı içerisinde üçüncü kez faiz artışına gitmesi etkili oldu. FED'in geçen hafta içerisinde açıkladığı faiz artışının sürmesi ve son 1 sene içerisinde faizin bu seviyelerde kalması öngörülürken bu da dolara olan talebi artırdı. Euro, altın ve diğer emtialara olan ilgiyi azalttı. FED'in 75 baz puanlık son faiz artışının ardından dolar kuru 18,45 seviyelerinde, euro/TL ise 17,80 seviyelerinde işlem gördü. Sterlin/TL kuru da haftaya düşüşle başladı ve 19,15 seviyesinin altını test ettikten sonra 19,80 seviyesi etrafında denge sağladı.

TL bir yılda yüzde 54.5 değer kaybetti

TCMB ihracat gelirlerinin rezerve alınması ve ithalat kaynaklı döviz ihtiyaçlarının rezervlerden karşılanması gibi uygulamalarla döviz piyasasında yön belirleyici olarak görev yapıyor.

Küresel piyasalarda resesyon endişesi ve AB'de enerji krizi ihtimali ile dolar güçlenmeye devam ediyor. TL Eylül'deki ilk faiz indiriminden beri dolar karşısında yüzde 2.6 değer kaybetti. Kur dün sabah saat 08.47'de 18.44 seviyesindeydi. Gün içi en yüksek 18.46'yı gördü.

Genel olarak bakıldığında ise TL, nisan sonundan beri yüzde 19.5, yılbaşından beri yüzde 28.5, son bir yılda ise yüzde 54.5 değer kaybetti. TL geçen yıl da yüzde 40'ın üzerinde değer kaybı yaşamıştı.

Dolara telep neden artıyor?

Uzmanlara göre kurdaki artışın yurt dışı ve yurt içi kaynaklı nedenleri var. Yurt dışı tarafında FED'in geçen hafta 75 baz puanlık faiz artışı kararı oldukça etkili.

Fed'in enflasyon düşene kadar faiz artışlarına ve bilançosunu daraltmaya devam etme mesajı da verdiği hatırlatılıyor.

Bunun yanında güçlü dolar temasının sadece FED kaynaklı olmadığı, Avrupa'da da işlerin kötü gittiğine işaret eden uzmanlar, Rusya'nın gaz tedariğini kesmesi nedeniyle Avrupa'da fabrikaların durma noktasına geldiğini belirtiyor.

Yurt içinde ise hükümetin açıkladığı yeni ekonomi modelindeki yatırım, büyüme, istihdam önceliği ve AB'de yaşanan durgunluğa karşı bizim ihracat potansiyelimizi ve ona bağlı büyümemizi desteklemek üzere Merkez Bankası faiz indirimine gitti. TCBM'nin faiz indirimine gitmesiyle birlikte dolara doğru talepte artış oldu. Uzmanlar, diğer bir unsurun da Borsa İstanbul'da canı yanan yatırımcıların tekrar dolara olan taleplerini artırmaları olduğunu vurguluyor.

Dolar arttıkça enflasyon da artıyor

Kurdaki yükselişin girdi maliyetleri üzerinde baskı oluşturduğunu belirten reel sektör temsilcileri ise kurdaki yüksek seyrin sürmesi halinde artan maliyetlerin ithal girdi ağırlıklı sektörler başta olmak üzere fiyatlara yansıtılacağını bunun da enflasyonu daha da artıracağına işaret ediyor.

İthalatçı olan ya da sadece iç piyasaya çalışan firmalardaki kur kaynaklı tahribatın çok daha yüksek olduğunu belirten reel sektör temsilcileri, dolarla ithal edilen ürünlerin TL'ye çevrildiğini, içeride de vadeli olarak TL ile satıldığını söylüyorlar.

Bu şekilde çalışan firmaların ciddi zarar ettiğini belirten sektör temsilcileri "piyasada sen daha parayı tahsil etmeden kârın da gidiyor, ana parayı da yiyorsun" diyorlar. Sonuç olarak doların artması maliyetleri arttırıyor, artan maliyetler enflasyona sebep oluyor ve A'dan Z'ye her şey zamlanıyor.

Böyle bir ortamda enflasyonun yıl sonunda ineceğini açıklayan hükümetin söylemleri de havada kalıyor.