Dolu yağışı neden olur?

Dolu, atmosferde meydana gelen ani sıcaklık farkları ve güçlü dikey hava hareketlerinin bir sonucudur. Özellikle ilkbahar ve yaz aylarında görülen dolu yağışları, güçlü konvektif (yükselici) sistemlerin etkisiyle oluşur. Peki, gökyüzünde bu doğa olayı tam olarak nasıl şekillenir?

Dolu Nasıl Oluşur?
Dolu taneleri, yoğun bulut kümeleri olan kümülonimbus (Cb) bulutlarının içinde oluşur. Bu bulutlar, yerden binlerce metreye kadar yükselerek atmosferin farklı sıcaklık katmanlarına ulaşır. Yeryüzünden yükselen sıcak ve nemli hava, bu bulutların içine girer ve soğuk hava ile karşılaşınca yoğunlaşarak küçük su damlacıklarına dönüşür. Ancak burada süreç farklı işler: Bu su damlacıkları, bulutun içindeki güçlü yukarı yönlü hava akımlarıyla defalarca yükselip alçalır. Her çıktıklarında soğur, donar ve üzerlerine yeni buz katmanları eklenir. Bu şekilde, küçük bir buz çekirdeği zamanla büyüyerek dolu tanesine dönüşür.

Dolu tanesi, artık yukarı yönlü hava akımı tarafından taşınamayacak kadar ağırlaştığında yerçekiminin etkisiyle yeryüzüne düşer. Bu düşüş sırasında taneler genellikle sert ve katı bir yapıda olur, çünkü hala buz formundadır. Dolu tanelerinin büyüklüğü, bulut içindeki hava akımının şiddeti, sıcaklık farkları ve havadaki nem miktarına göre değişiklik gösterir.

Neden Ani ve Şiddetli Olur?
Dolu yağışı genellikle kısa sürelidir ancak oldukça yoğundur. Bunun nedeni, dolu taşıyan bulutların hızlı gelişip kısa sürede etkisini göstermesidir. Genellikle fırtına öncesinde veya sırasında görülen dolu, tarım alanlarında ciddi zararlara, araçlarda hasara ve hatta cam kırılmalarına neden olabilir.

İklim Değişikliği ve Dolu
Son yıllarda dolu olaylarının daha sık ve şiddetli görülmesinde iklim değişikliğinin de etkili olduğu düşünülmektedir. Atmosferdeki genel ısınma, buharlaşmayı artırmakta; bu da daha fazla nem ve daha güçlü fırtına sistemleri anlamına gelmektedir. Bu durum, dolu gibi ani ve şiddetli hava olaylarının sayısında artışa yol açabilir.