Dünyanın başı e-atıkla dertte
2018 yılına kadar dünyada üretilen milyonlarca ton elektronik atığı satın alıp geri dönüştüren Çin, kapılarını atıklara kapatınca, bu atıklar, Tayland ve Singapur gibi ülkelere yöneldi. Yalnızca son 4 ayda İngiltere'den Tayland'a e-atık ihracatı 50 kat attı. Ancak bu ülkeler de atık ithalatına yasak getirmeye hazırlanıyor
28.06.2018 00:00:00
ORHAN DEDE/DETAY-HABER
Tayland'ın başkenti Bangkok'un dışındaki ıssız bir fabrikada, ezilmiş yazıcılar, Xbox bileşenleri ve TV'lerin parçalarından yapılmış gökdelenler, parçalanmış bilgisayar ekranlarının oluşturduğu adeta siyah nehirleri üzerinde kuleler tam bir çöplük denizini andırıyor.
AB, ABD ve Japonya'nın güneydoğu Asya'sına sızan bu zehirli çöp dağları, AB'de her yıl toplanan tahmini 50 milyon tonluk elektronik atıkların küçük bir kısmı. Tayland, çevre yasaları ile son altı ay içinde bu e-atık için bir damping alanı haline gelmiş durumda. Ancak yetkililer, ülkenin "dünyanın çöp kutusu" olacağından endişe ediyor.
Tayland'ın Samut Prakan vilayetinde yasadışı faaliyet gösteren ve geçtiğimiz günlerde polis baskınıyla kapatılan bir fabrika, bu çöp tehlikesinin binlerce göstergesinden yalnızca biri. Dell ve HP, Daewoo TV'ler ve Apple bilgisayar sürücüleri, yazıcılar, klavye, yönlendirici ve fotokopi makineleri atık yığınları gökyüzüne kadar yüksekliyor.
Atıkların üzerindeki etiketler, atıkların çoğunlukla yurt dışından geldiğini gösteriyor. Bölge halkı fabrika atıkları işlerken ortaya çıkan koku ve kirlilikten çok korkuyor. Zira fabrika elektronik atıkları işlerken havayı ve suyu tehlikeli kimyasallarla kirletiyor. Elektronik atıklardan değerli metalleri ayırmak için gerçekleştirilen geri dönüşüm, çoğunlukla atıkları ilkel fırınlarda yakarak yapılıyor ve çevreye zehirli duman yayılıyor.
Çin atıklara kapılarını kapattı
Bu yılın başlarına kadar, Çin dünyanın elektronik atıklarının büyük çoğunluğunu satın aldı ve fabrikalarda geri dönüştürüldü. BM'ye göre, yasağa kadar tüm elektronik atıkların yüzde 70'i Çin'de geri dönüştürüldü.
Ancak Ocak 2018'de, çevresel zararın kısa vadeli kârı aştığını hesaplayan Çin, kapılarını tüm yabancı çöplere kapattı. Bu karar üzerine yabancı atıklar için Tayland, Laos ve Kamboçya gibi Asya ülkeleri gündeme geldi. Çinli işadamları, son 6 ayda Tayland genelinde 100'den fazla plastik ve e-atık geri dönüşüm tesisini açma girişiminde bulunduklşarı biliniyor.
Dünyanın çöpü Asya'ya akıyor
ABD ve İngiltere gibi ülkeler, Çin'in yasağı sonrasında e-atık ve plastik atıkları Güneydoğu Asya'ya ülkelerine göndermeye başladı. Yalnızca son 4 ayda İngiltere'den Tayland'a plastik atık ihracatı 50 kat attı.
Dünyanın e-atıklarının çoğunun daha az gelişmiş ülkelere geri gönderilmeden önce gönderildiği Hong Kong ve Singapur'da, nakliye konteynırlarında zaten büyük miktarlarda bir e-atık birikimi var. Güneydoğu Asya ülkeleri de bu atıkları almazsa, gidecek hiçbir yeri kalmayacak.
Böyle bir durumda tüm dünyayı etkileyecek bir çöp kriziyle yüzleşmek zorunda kalınacak. Tayland'ın yakın bir vadede Çin'i takip ederek bu e-atık ithalatını yasaklamasına kesin gözüyle bakılıyor. Bu durum, e-atıklardan kurtulmak isteyen ülkelerin yasadışı yollara başvurmasına yol açacak.
Tayland'ın başkenti Bangkok'un dışındaki ıssız bir fabrikada, ezilmiş yazıcılar, Xbox bileşenleri ve TV'lerin parçalarından yapılmış gökdelenler, parçalanmış bilgisayar ekranlarının oluşturduğu adeta siyah nehirleri üzerinde kuleler tam bir çöplük denizini andırıyor.
AB, ABD ve Japonya'nın güneydoğu Asya'sına sızan bu zehirli çöp dağları, AB'de her yıl toplanan tahmini 50 milyon tonluk elektronik atıkların küçük bir kısmı. Tayland, çevre yasaları ile son altı ay içinde bu e-atık için bir damping alanı haline gelmiş durumda. Ancak yetkililer, ülkenin "dünyanın çöp kutusu" olacağından endişe ediyor.
Tayland'ın Samut Prakan vilayetinde yasadışı faaliyet gösteren ve geçtiğimiz günlerde polis baskınıyla kapatılan bir fabrika, bu çöp tehlikesinin binlerce göstergesinden yalnızca biri. Dell ve HP, Daewoo TV'ler ve Apple bilgisayar sürücüleri, yazıcılar, klavye, yönlendirici ve fotokopi makineleri atık yığınları gökyüzüne kadar yüksekliyor.
Atıkların üzerindeki etiketler, atıkların çoğunlukla yurt dışından geldiğini gösteriyor. Bölge halkı fabrika atıkları işlerken ortaya çıkan koku ve kirlilikten çok korkuyor. Zira fabrika elektronik atıkları işlerken havayı ve suyu tehlikeli kimyasallarla kirletiyor. Elektronik atıklardan değerli metalleri ayırmak için gerçekleştirilen geri dönüşüm, çoğunlukla atıkları ilkel fırınlarda yakarak yapılıyor ve çevreye zehirli duman yayılıyor.
Çin atıklara kapılarını kapattı
Bu yılın başlarına kadar, Çin dünyanın elektronik atıklarının büyük çoğunluğunu satın aldı ve fabrikalarda geri dönüştürüldü. BM'ye göre, yasağa kadar tüm elektronik atıkların yüzde 70'i Çin'de geri dönüştürüldü.
Ancak Ocak 2018'de, çevresel zararın kısa vadeli kârı aştığını hesaplayan Çin, kapılarını tüm yabancı çöplere kapattı. Bu karar üzerine yabancı atıklar için Tayland, Laos ve Kamboçya gibi Asya ülkeleri gündeme geldi. Çinli işadamları, son 6 ayda Tayland genelinde 100'den fazla plastik ve e-atık geri dönüşüm tesisini açma girişiminde bulunduklşarı biliniyor.
Dünyanın çöpü Asya'ya akıyor
ABD ve İngiltere gibi ülkeler, Çin'in yasağı sonrasında e-atık ve plastik atıkları Güneydoğu Asya'ya ülkelerine göndermeye başladı. Yalnızca son 4 ayda İngiltere'den Tayland'a plastik atık ihracatı 50 kat attı.
Dünyanın e-atıklarının çoğunun daha az gelişmiş ülkelere geri gönderilmeden önce gönderildiği Hong Kong ve Singapur'da, nakliye konteynırlarında zaten büyük miktarlarda bir e-atık birikimi var. Güneydoğu Asya ülkeleri de bu atıkları almazsa, gidecek hiçbir yeri kalmayacak.
Böyle bir durumda tüm dünyayı etkileyecek bir çöp kriziyle yüzleşmek zorunda kalınacak. Tayland'ın yakın bir vadede Çin'i takip ederek bu e-atık ithalatını yasaklamasına kesin gözüyle bakılıyor. Bu durum, e-atıklardan kurtulmak isteyen ülkelerin yasadışı yollara başvurmasına yol açacak.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
