Ekonomik bağımsızlığımız için yapmamız gerekenler

2002 yılına krizlerle giren Türkiye'de pekçok mesele çözüm beklemektedir.

Siyasilerimize yol göstermesi bakımından, Atatürk'ün 1 Mart 1922'de yaptığı Meclis'i açış konuşması ciddi bir örnektir: "Herşeyden önce milli amacımız olan bağımsızlığımızı sağlamaya ulaşmaktan başka bir şey düşünemeyiz. Bu nedenle bizce önemli olan mâli gücümüzün bu sonucu sağlamaya yeterli olup olmayacağıdır. Memleketimizin gelir kaynakları; milli davamızın güvenle sonuçlandırılmasına yeterlidir. Yoksunluklar içinde olsa da milli gücümüz bugüne kadar olduğu gibi dış devletlerden borç almadan memleketi yönetecek ve amacına ulaştırabilecektir."

Ulusal bağımsızlık devletimiz için esastır. Günümüz şartlarında bunun yolu mutlak bir ekonomik bağımsızlıktan geçmektedir.

2002'de uygulanacak kalkınma politikalarımızın hayata geçirilmesi için gerekli olan sermaye ihtiyacımız öz kaynaklarımızın yerinde kullanılması ile çok rahat karşılanabilir.

İçinde bulunduğumuz badirelerin aşılması için her sahada milli bir kalkınma modelinin uygulanması gereken ülkemizde yeraltı kaynaklarımızın ve enerji politikalarımızın da tekrar düzenlenmesi gerekmektedir.

Bugün Türkiye'de bilinen maden varlıklarının değeri 2 trilyon dolardır. 1926 yılında çıkarılan bir yasa ile petrol arama ve işletme hakkı devlete verilmiş, 1935 yılında Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü kurulmuştu.

1980'li yıllardan sonra madenlerimiz üzerinde yabancı tahakkümü artmış ve kendi doğal kaynaklarımız çıkarılamaz hale gelmiştir.

Oysa ülkemizde bordan kroma; doğalgazdan petrole; altından uranyuma; bakırdan demire; nikelden alüminyuma kadar pek çok maden bulunmaktadır. Yerin altındaki bu hazinelerimizin işletilmesi ile elde edilecek gelir iç ve dış borçlarımızın ödenmesine yeteceği gibi; milletimizi de gelişmiş ülkelerin refah seviyesine bir anda çıkaracak miktardadır.

Mesela, IMF dayatmalarıyla yapılan özelleştirme kapsamında yabancıların ele geçirmeye çabaladığı bor madenimiz dünya rezervinin % 67'sidir. Helikopterlerin benzin tankından cam ve deterjan sektörüne kadar birçok alanda kullanılan bu madenin 750 milyar dolarlık rezervine sahip olan Türkiye, işlenmesi ve verimliliğinin arttırılması için gerekli projelere derhal başlamalıdır.

Uygulanan yanlış politikalarla gerektiği şekilde yararlanamadığımız bir diğer madenimiz de kömürdür. Dünyanın en zengin ülkeleri kabul edilen OECD ülkelerinde elektrik üretimindeki kaynak sıralamasında kömür % 38 ile birinci iken; doğalgazın payı % 11'lerdedir.

Türkiye'nin ise doğalgazdan elektrik üretimindeki payı % 34 iken, dünyanın en zengin kömür yataklarından biri olan ülkemizde kömürü elektrik santrallerinde kullanamadığımızdan ötürü, yıllık zararımız 9 milyar kilowattsaattir.

Devlet şu anda yabancı ülkelerden doğalgaz ithal ederek, doğalgaz santrallerinden elektrik almaktadır. 17 cente mal olan bu yol yerine; Afşin-Elbistan'da kömürü elektrik üretmekte kullanmak elektriğin kilowatını 1.7 cente düşürecektir.

Yapılan araştırmalara göre dünya altın rezervinin 6500 tonu Türkiye'dedir. Bu rezervin asgari değeri 400 milyar dolardır. İşletilmesi halinde, yılda 15 milyar dolar ihracat geliri elde edilebilecektir.

MTA'nın yaptığı çalışmalarla Güneydoğu Anadolu'nun bir petrol bölgesi olduğu, Trakya ve Adana'nın da petrol potansiyeli taşıdığı tesbit edilmiştir.

Türkiye'nin bir petrol denizinin üzerinde olduğu gerçeği, 1954 ve 1957 yıllarında çıkarılan yasalardan sonra saklanmaya başlamıştır. Özel ve yabancı şirketlere rafine kurma hakkının verilmesini sağlayan bu düzenlemenin ardından bilinçli bir şekilde petrol zengini olduğumuz unutturulmaya çalışılmıştır. Çekilen uydu fotoğraflarında bilhassa 5000 metreden sonra yoğun petrol yatakları görünmesine rağmen, 1980 yıllarında yabancı firmalar 300 metrede aramaları bırakarak "petrol yok" şeklinde raporlar hazırlamışlardır. Oysa Türkiye bugün tükettiği petrolü üretme kapasitesine sahiptir.

Verimsiz olduğu gerekçesiyle kapatılan petrol kuyuları tekrar açılmalı ve yeni kaynakların bulunması için sondaj çalışmalarına başlanmalıdır.

Dünyanın stratejik madenlerinden olan uranyumun ülkemizde bol miktarda bulunduğu bilinmektedir. Bu madenimizin işletilmesi çalışmalarına da hız verilmelidir.

Doğal enerji kaynaklarımızın tam verimlilikle çalıştırılması amacıyla uygulanacak projelerle Türkiye'nin yıllık enerji ihtiyacı önemli ölçüde ülkemizden karşılanabilir.

Yıllık enerji ihtiyacımız 130 milyar kilowatsaat elektrik üretilmesini gerektirmektedir.

Ciddi kömür rezervlerine sahip Türkiye'de hava kirliliği bahane edilerek devreden çıkartılan kömür santralleri, desülfirizasyon tesisleri ve bacaların kurulması ile tekrar değerlendirilmelidir. Kömürle çalışan termik elektrik santralleri temel kaynaklarımızla maliyeti düşük olarak elektrik elde etmemizi kolaylaştıracaktır.

Nehirler üzerine kurulan barajlarımızda öz kaynaklarımızla elektrik üretimi yapılarak maliyeti düşük enerji sağlanmış olur. Bir seferde 30-40 megawat saat üretim yapacak türbinler yerine 5-10 megavat üretim yapacak küçük türbinlerle barajları kurmak maliyeti ve devreye girmesini de kolaylaştıracaktır. Elektriğin nakledilmeden yerinde kullanılması da kısa sürede verim alınmasını sağlayacaktır.

Doğalgaz ile çalışan elektrik santralleri ve fuel-oil ile çalışan termik elektrik santrallerinden sağlanan elektrik ise ithal kaynaklıdır.

Doğalgaz Rusya'dan, Ukrayna, Romanya ve Bulgaristan üzerinden geçerek 14 milyar metreküp, ayrıca Cezayir'den gemilerle sıvılaştırılmış olarak 4 milyar metreküp olarak gelmektedir.

Mavi Akım projesi çerçevesinde Rusya'dan Karadeniz'in 2000 metre altına döşenecek boru hattı ile yılda 16 milyar metreküp; İran'dan Doğubeyazıt, Erzurum, Kars, Ankara güzergahı üzerinden yılda 10 milyar metreküp doğalgaz ihtiyacı karşılanmaktadır.

Devlet Planlama Teşkilatı raporuna göre yıllık 80 milyar metreküp olan doğalgaz ihtiyacımızın karşılanması için, Türkmenistan-Azerbaycan boru hattının bir an önce planlanması ile 26 milyar metreküp gaz bu bölgeden sağlanacaktır.

Irak petrol boru hattına paralel döşenecek doğalgaz boru hattı inşası ile de 10 milyar metreküp gaz temin edilebilir. Bu sayede Rusya'ya olan bağımlılık sona ereceği gibi, 100 dolara buradan temin edilen 1000 metreküp doğalgaz ortalama 50 dolara düşecektir.

Boru hattı ile nakliye maliyeti, tanker veya gemilerle teminden % 50 daha ucuz olduğu için Bakü-Ceyhan boru hattı da yapılmalıdır.

Bunların yanında alternatif enerji kaynaklarının devreye sokulmasıyla, bu sahadaki sorunlarımızın önemli kısmı halledilebilir.

Mesela güneş enerjisini tam olarak kullanması halinde Türkiye'nin ihtiyacının tamamını karşılaması mümkündür.

Batı Anadolu, Çanakkale, Ayvalık, İzmir, Kuzey rüzgarı, Sinop-Samsun bölgesinde kurulacak tesislerle yararlanılacak rüzgar enerjisi ülkemizin ihtiyacının % 20'sini karşılayabilecek yeterliliktedir.

Bugün yalnızca kaplıca turizmi olarak kullanılan jeotermal enerji, şehirlerde ısıtma amacıyla, sanayide buhar üretimi maksadıyla hemen kullanıma sunulabilir.

Ülkemizin kalkınma programlarının, dış projelere bağlı enerji kaynakları ile neticeye ulaşması imkânsızdır.

Sömürgeci bir zihniyetle, öz kaynaklarımızı işletmemizi engelleyen küresel şirketlerle yapılan işbirliği ile de bu işin olmayacağı açıktır.

IMF'nin istekleri ile çıkartılan Elektrik Piyasası Kanunu, petrol yasasının değiştirilmesi, yabancı sermayenin enerji alanındaki özelleştirilmelerde tahkime bağlı olmasını sağlayacak Danıştay'ın imtiyaz sözleşmelerini inceleme yetkisini elinden alan Anayasa değişiklikleri bu bağlamda tekrar değerlendirilmelidir.

Yapılması gereken Cumhuriyet'in ilk yıllarında bağımsız bir maliye politikası olan Türkiye'yi tekrar o noktaya getirecek milli ve tamamen öz kaynaklarımızın değerlendirileceği projeleri uygulamaktır.