Ekonomik başarı ABD'nin gözüne battı

2005 yılında iktidara gelen Bolivya Cumhurbaşkanı Evo Morales, yerel saat dikkate alındığında 10 Kasım'da görevinden istifa etti ve ardından siyasi sığınmacı olarak Meksika'ya gitti. Meksika Dışişleri Bakanı Marcelo Ebrard, "Devlet Başkanı Morales'in, biraz önce yaptığımız telefon görüşmesinde, davetimizi kabul ettiğini ve siyasi sığınmacı olmak için resmi olarak başvurduğunu açıklıyorum" ifadesini kullandı. Bolivya, bu yıl 20 Ekim'de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra girdiği türbülanstan çıkamadı.

Seçim sürecinde oy sayımının durdurulması, ardından artan siyasal protestolar ve gösteriler derken, en sonunda Amerikan Devletler Örgütü'nün seçimlerde ciddi ihlaller yapıldığı yönündeki raporu, işleri daha da karıştırdı. Askeriyenin artan protestolara karşı koymayacağını ilan etmesinden sonra, Morales ülke içindeki en büyük desteğini kaybetmiş oldu.

Bu süreçte çoktandır Morales'e diş bileyen ABD'nin elini unutmamak gerek. Bolivya, Evo Morales döneminde çok büyük ekonomik ilerlemeler sağladı. Ülkedeki fakirlik oranı yüzde 45 oranında azaldı, sosyal harcamalar yüzde 43 civarında arttı. Bunun yanında asgari ücret yaklaşık yüzde 88 civarında artarken uluslararası kuruluşlar 'gelir dağılımı adaletsizliğini düşürebilen nadir ülkelerden biri' olarak Bolivya'nın hakkını verdi. 

 

Morales'in hatası

 

Fakat Morales'in tekrar seçilebilmek için 2016 yılında yaptığı referandumda, halk buna küçük bir farkla onay vermedi. Daha sonra Morales Anayasa Mahkemesi üzerinden bir karar aldırarak tekrar seçilebilmenin önünü açtı; fakat sosyal taban bundan hiç mutlu olmadı. Neticede Bolivya'daki krizin kökleri 2016'ya kadar gidiyor. Morales'in hikâyesi tipik bir Latin solu hikayesidir: İlk yıllarında ekonomik ve sosyal politikalar alanında (özellikle de petrol fiyatlarının katkısıyla) son derece başarılı bir grafik, sonrasında ise hem iktidarda kalmaya devam etmek için anayasal sınırları zorlama hem de ekonomik ve sosyal anlamda artık eskisi gibi işlerin iyi gitmemesi sebebiyle kendi tabanında eleştirinin artması. Arjantin'de Krichner, Venezuela'da Hugo Chavez'in ölümü sonrası Nikolas Maduro ve en sonunda Evo Morales'in yaşadığı sürecin özeti bu aslında. Kıtada bu konudaki tek istisna, iki dönem görev süresi bitince muhalefetin anayasayı değiştirme teklifine rağmen bunu reddedip görevden ayrılan eski Brezilya devlet başkanı Lula'dır. Brezilya'daki siyasal gelgitlere ve kendisine yapılan haksızlıklara rağmen, Lula bugün hala Brezilya siyasetinde en kilit lider olmaya devam etmektedir. 

 

ABD'nin arka bahçesi

 

Unutmamak gerekir ki 1823 Monroe Doktrini'nin ilanından beri Latin Amerika ABD'nin arka bahçesidir. Washington bu bölgedeki etkisini kendisinin doğal hakkı ve alanı olarak görüyor. Nitekim ABD Başkanı Trump, Bolivya'da ordunun istifasını talep etmesinin ardından Morales'in görevini bırakmasına ilişkin, "Morales'in istifası batı yarım kürenin demokrasisi için önemli bir olaydır" değerlendirmesinde bulundu. Trump, attığı tweet'te, "ABD, Bolivya halkını özgürlük talep ettiği için ve Bolivya ordusunu sadece tek bir insanı değil Bolivya anayasasını koruma sözüne bağlı kaldığı için alkışlıyor" ifadesini kullandı. Morales, ABD'ye yönelik uluslararası platformlarda yaptığı sert eleştirilerle tanınıyordu. HABER MERKEZİ