Elin çiftçisine var Türk çiftçisine yok!

Geçmişte tarımda kendi kendine yeten ender ülkelerden biri olan ve son yıllarda bu unvanını kaybedenTürkiye'de tarım sektörü çilehaneye dönmüş durumda. Son haftalarda kurlardaki fahiş artışlar tarım sektöründe girdi maliyetlerine rekor zamlar olarak yansımıştı. Daha sonra hükümetin müdahalesiyle döviz kurları düşmesine rağmen girdilere yansıyan zamlar aynı yerinde duruyor. Bu kapsamda son aylarda yüzde 300-400 zam gören gübrede indirim yüzde 20-30 seviyesinde kalırken, yüzde 100'e yakın zam gelen yemde ise indirim yüzde 10-15 oldu. Çiftçinin girdilerinde önemli yeri olan mazot bu dönemde 7.5 liradan 11.5 liraya çıkarken, kurlardaki gerileme sonrasında indirim yalnızca 5 kuruş oldu. Uzmanlar bu fiyatlarla gübre, mazot ve yem alarak çiftçinin üretim yapmasının imkansız olduğuna dikkat çekiyor. Türk çiftçisi girdi maliyetlerindeki bu fahiş artışlar nedeniyle üretmez bir vaziyete düşürülmüşken Türkiye'nin milyarlarca dolar ödeyerek tarımsal ürün ithalatı yaptığı ülkelerde çiftçiler bayram ediyor. Bu ülkelerden biri olan Rusya'nın tarımsal ürün ihracatında en büyük müşterisi Türkiye. Rusya'dan tarımal ürün alımında Türkiye'yi yalnızca Avrupa Birliği (AB) geçiyor. Tüm AB üyesi ülkelerin Rusya'nın tarım ihracatındaki payı yüzde 13.1 seviyesindeyken, tek başına türkiye'nin payı ise yüzde 12.1'i buluyor. Son yıllarda tarımsal ürün ihracatını hız veren Rusya, tarım ürünleri ihracatını 2021 yılında yüzde 21 arttırarak 34.1 milyar dolara yükseltmiş durumda. 

Türkiye'de Rus çiftçilere 4.1 milyar dolar katkı

Rusya'nın tarım ürünleri ihracatında Türkiye'nin payı da yükseliyor. Rusya Tarım Bakanlığı'na bağlı Federal Tarım İhracatı Geliştirme Merkezi Agroexport'in verilerine göre bu yıl Rus tarım ürünleri alımlarını yüzde 38 artıran Türkiye, Rus çiftçisine 4.1 milyar dolar katkı sağlamış oldu. Bu dönemde Avrupa Birliği ise Rusya'dan 4.4 milyar dolarlık tarımsal ürün ithalatı yaptı. AB ve Türkiye'yi Rusya'dan tarımsal ürün ithalatı sıralamasında Çin, Güney Kore, Kazakistan, Mısır ve Belarus izliyor. Rusya, 2019'da 35.6 milyar dolarlık, 2020'de 30.5 milyar dolarlık tarım ürünleri ihracatı yaptı.

Hep geri geri gittik

Türkiye 2002-2019 yılları arasındaki dönemde tarımda ithalata toplam 105 milyar dolar ödedi. Ülkemizin sahip olduğu 41 milyon 196 bin hektar tarım arazisi de bu dönemde 3 milyon 484 bin hektar azalarak 37 milyon 712 bin hektara geriledi. 2002 yılında çiftçilerin bankalara toplam borcu 2.4 milyar TL iken, 2019 yılında 108 milyar TL'ye çıktı. Çiftçi başına banka borcu da bin liradan 52 bin liraya yükseldi. 683 bin 265 çiftçinin tarımdan elini eteğini çektiği bu dönemde tarım sektörunden ekmeğini kazananların sayısı da 2 milyon zalarak 5 milyona düştü. Bu gerilemelerden dolayı tarımsal üretimde rekolteler de düşmeye başladı. Yakın zamana kadar yıllık 20 milyon ton olan hububat üretimi 16.5 milyon tona kadar geriledi. Acil önlemler alınmadığı takdirde bu miktar daha da gerileyecek ve Türkiye daha çok tarımsal ürün ithal etmek zorunda kalırken, Rusya gibi yabancı ülkelerin üreticilerine de daha çok para kazandıran ülke olacak. Sadece Rusya değil, ABD, İsrail, Avrupa ülkeleri, Ukrayna ve sınır komşumuz olan diğer ülkeler de hububat,  gübre, saman, soğan, patates, sarımsak, sebze/meyve ve tohum ithalatı bağımlısı olduğumuz ülkelerin başında geliyor.