Her zaman tarihi belgelere dayanarak yazdığım gibi Ermenilerle-Türkler 1060'lı yıllardan XIX. yüzyıl başlarına kadar aynı köyde, aynı kasaba ve şehirde beraber bir arada yaşamışlardır. Emperyalist idealler ön plana çıkınca Türk-Ermeni halkları arasındaki güzelilişkiler de bozulmuştur. XIX. Yüzyılın ikinci yarısında Rusya'nın uyguladığı Kafkasya üzerinden, Akdenize ve Basra körfezine inme politikası ilk nedendir. Akdeniz ve Hint Okyanusundaki emperyalist çıkarlarını korumak isteyen İngiltere'nin, Rusya'nın Kafkasya ve Anadolu'daki Ermeni siyasetine karşı uyguladığı karşı politika ikinci büyük nedendir.Bilhassa Birinci Dünya Savaşında, taksim edilecek olan Osmanlı toprakları üzerindeki emellerini gerçekleştirmek isteyen İngiltere, Fransa, Rusya ve daha sonraları da Amerika, Ermeni Milliyetçiliği ile yakından ilgilenmişlerdir. Onların destekledikleri komitacılar aracılığı ile Ermeni halkı, Türk ve Kürt halkına karşı kışkırtılmıştır.Rusların desteği ile hareket eden komitacılar, Türk ordusunun önünde ve arkasında isyanlar çıkarttırarak baskınlar yaptırtarak düşmanın zafer kazanmasını sağlamışlardır. Sözün kısası Ermeni komitacılarının faaliyetleri ile Rus ordusu ile işbirliği yapan Ermeniler, Türk Ordusuna, Kürt ve Türk halkına büyük zarar verdiler. Bilhassa cephe gerisindeki çete faaliyetleri ile ordunu ikmal yolarını keserek, Müslüman halkı öldürmek ve yağmalamak gibi davranışlarla 1000 yıllık barışı bozmuşlardır. Bu olaylara ait en iyi belgeleri Fransız Binbaşı Larchere bırakmıştır: "Hareket bölgesindeki Ermeniler açıktan açığa Ruslarla işbirliği yapıyorlar. Erzurum ilindeki Hıristiyanların bir kısmı daha aralık 1914'de Kafkas ötesine göçmüştü. Ruslarca kurulmuş Ermeni taburlarına girmek için gönüllüler Türk hatlarını aşıyorlardı. Ermeni gönüllüleri sık sık Türk geri kollarına ve yalnız başına gidenlere saldırıyor ve öldürüyorlardı. Askerlere karşı silahla karşı koyma olağan bir işti. Bir kale durumuna getirilmiş olan Van Ermeni mahallesi bir ay dayanmıştır, ona karşı bir Türk birliği kullanılmıştır. Askere alınmış olan Ermenilerin sadakati şüpheli görülüyordu. Bu yüzden Türk Hükümeti köksel önlemler almaya karar verdi: 1-Ermeni askerlerinin silahlı birliklerden alınıp geri birliklere verilmesine karar verilir.2-Ermeni ahalisinin askeri harekat bölgelerinden alınıp Irak'a yerleştirilmesine karar verilir. Türk hükümeti 2 Haziran 1915'de bu iki önlemi alır.Yukarıdaki önlemler iki yıl süreyle uygulanır. Ermeni askerler, amele birliklerine verilir. Ermeni subaylar depo ve taşıt işlerinde kullanılır. Ahali toptan Diyarbakır ve Halep vilayetleri bölgesine göçürülür.Olaylar daha da gelişerek devam edince dahiliye nazırı Talat Bey 26 Haziran 1915'de emniyeti sağlamak gayesi ile tek başına büyük sorumluluk alarak katliamı önlemek için 26 Mayıs 1915 TEHCİR KARARI'nı alır ve Sadarete bildirir. Bu karar 30 haziran 1915'de Meclis-i Vükelada görüşülür ve kabul edilir.Emperyalist Üçlü Anlaşma Gurubu, Osmanlı'nın bu kararını kötü bir şekilde propaganda yaparlar. İngilizlerin Kıbrıs'tan gönderdikleri Toros oğlu Agopyan efendi İçel bölgesi Adana, Yumurtalık, İskenderun, Dörtyol'da isyanlar çıkartıp Türk ve Müslüman ahalinin evleri yağmalanır. Zeytin kasabası yakılır, Jandarma karakolu kuşatma altına alınır. Osmanlı Hükümeti emperyalistlerin bu propaganda ve saldırılarına karşı 12 Temmuz 1915'de bir genelge yayınlayarak elçilikler aracılığı ile yansız devletlere durumu bildirir."Ermeni ayaklanmaları, cephe gerilerinde ve sınırlarda kalmayıp içerilere kadar yayılır, 15 Haziranda 500 kişilik bir Ermeni çetesi Şarki Kara Hisar'a saldırı yapar, İslam mahallesinin bütün evlerini yakar, beş yüzün üzerinde asker ve sivil öldürülür, çevre halkından da bir çok kişi öldürülür. Bu çetenin vahşetlerine ancak 3 temmuz günü cepheden geriye çağrılan askeri birliklerce son verilir.
Ahmet Oğuz Bahadır / diğer yazıları
- Erzincan ateşkesi ve sonucu / 14.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011