Euro'ya ilk darbe Finlandiya'dan mı gelecek?
Avrupa Birliği'nin gelişmiş ülkeleri arasında yer alan Finlandiya, şu sıralar ekonomik açıdan bocalamaya başladı. İşsizliğin artması, ihracatın azalması Finlileri yeni arayışlara itiyor
04.08.2015 00:00:00
RECEP BAHAR/HELSİNKİFinlandiya, gelişmiş Kuzey Avrupa ülkeleri arasında bundan 20 yıl önce 'örnek ülke' olarak gösteriliyordu. Özellikle cep telefonu markası Nokia, buna ciddi katkıda bulunuyordu. Ancak 2007 yılından bu yana esmeye başlayan 'akıllı telefon' rüzgârı Nokia'yı silip süpürdü. Bugün Finlandiya'nın görkemli binalar ve parklarla dolu başkenti Helsinki'de bile Nokia telefon satın alabilmek için epey yol tepmek gerekiyor. Açıkça itiraf etmem gerekirse, başkent sokaklarında 6 saat yürümeme rağmen böyle bir mağaza gözüme çarpmadı! Nokia'nın cep telefonu bölümünü Amerikan devi Microsoft satın aldı ancak o da beklenilen atağı yapabilmiş değil. Nokia ve kağıt sanayi çökünce...Şu günlerde Nokia'nın haritalama ve konum tespit birimi HERE'yi de Alman otomobil devleri Audi, BMW ve Daimler'in (Mercedes) satın alacağı konuşuluyor. Söz konusu otomobil üreticilerinin bu satın alma için 2.5-3 milyar Euro'yu gözden çıkardıkları konuşuluyor. Finlandiya açısından gidişatı özetleyen dikkat çekici ifadeyi 24 Haziran 2014 ile 29 Mayıs 2015 tarihleri arasında başbakanlık yapan Alexander Stubb geçen yıl seslendirmişti: "Çöken iki şampiyonumuz var. Biraz mantığa aykırı olsa da birisi çıkıp iPhone'un Nokia'yı, iPad'in ise Finlandiya kağıt sanayisini öldürdüğünü söylese buna büyük itiraz olmaz ama geri döneceğiz." Ülkenin yüzde 77'si orman ve kağıt sanayi oldukça gelişmiş durumda. Türkiye'deki gazetelerin ve kitapların önemli bir bölümü Finlandiya kağıdına basılıyor. Finlandiya yakında manşetlere çıkabilirAvrupa Birliği, Yunanistan'daki krize odaklanmışken, kimse Kuzey Avrupa ülkeleri arasında Euro'ya geçiş yapan tek ülke olan Finlandiya konusunu ağzına almıyor. Oysa Avrupa İstatistik Ofisi'nin (Eurostat) 31 Temmuz'da açıkladığı verilere göre, AB içinde işsizliğin en fazla artış gösterdiği ülkeler arasında Belçika, Romanya, İtalya, Avusturya ile birlikte Finlandiya da yer alıyor. Finlandiya'da işsizlik oranı Haziran ayında yüzde 10'a yükseldi. Oysa Haziran 2014'te bu oran yüzde 9.2 idi. 5.5 milyon nüfuslu ülkedeki işsiz sayısı 280 bine yükseldi. Oysa Kuzey Euro kullanmayan diğer Kuzey Avrupa ülkelerinde işsizlik İsveç'te yüzde 8.5; Norveç'te yüzde 4.3; İzlanda'da yüzde 2.6; Danimarka'da ise yüzde 4.8 seviyesinde. Bu tablo Euro ile işsizlik arasında doğru orantı olduğunu yansıtıyor. Euro'ya elveda referandumuAB içinde bugüne kadar Euro'ya en büyük meydan okuma Yunanistan'da geldi ancak Çipras Hükümeti çıkışın sonuçlarını kestiremediğinden işlemi tamamlayamadı. Şimdi benzer bir atak Finlandiya'dan geliyor. Ülkede yaşanan ekonomik kriz nedeniyle Euro'dan çıkılması gerektiğini savunanların sayısı artıyor. Nitekim Finlandiya eski Dışişleri Bakanı Paavo Vayrynen, ülkesinin, Euro'ya devam edip etmemesine karar verilmesi için referanduma gidilmesi gerektiğini seslendirdi. Euro'dan çıkmak isteyen Finlandiyalılar, komşu ülkeleri İsveç ve Norveç'i örnek göstererek, halen kendi para birimini kullanan bu ülkede ekonomik kriz yaşanmadığına dikkati çekiyor. Öte yandan Euro'dan çıkmak için referanduma gitmek isteyen Finlandiyalılar, yasanın parlamentoda tartışılması için şimdiden 30 bin imza topladı. Finlandiya yasalarına göre 50 bin imza toplanan yasa tasarıları parlamentoda görüşülebiliyor. İmza kampanyaları Helsinki sokaklarında devam ediyor. İşi şansa kalan ülke...Eski Başbakan, yeni Finans Bakanı Alexander Stubb, gelişme üzerine 23 Temmuz'da New York Times'a verdiği mülakatta ülkesinin Euro bölgesinde kalacağını söylemek zorunda kaldı. İktisatçılar ise ülkenin ekonomik kriz karşısında para birimi olmadığı için 1970-80'lerde olduğu gibi devalüasyon yapamadığını savunuyor. Stubb ise devalüasyonun spordaki doping gibi olduğunu savunarak, "Kısa vadede işe yarar ama uzun vadede faydalı olmaz" görüşünde. Finans Bakanı'nın sorunlara çözümü ise ilginç: "Rekabet gücümüzü artırmalıyız. Dahası şansımız da yaver gitmeli." İşi şansa kalan ülkenin düzlüğe çıkması mümkün görünmüyor. Çocuk aylığı 900 Euro* Finlandiya'da bütün veriler kötü değil elbette. Ülkede çok sayıda turistik değer var. 2013 yılında 8 milyon turist ülkeyi ziyaret etti. Başkent Helsinki'de Fince Kauppatori olarak adlandırılan Pazar Meydanı önünden 15 dakikalık vapur yolculuğu ile gidilen UNESCO Kültür Mirası Listesi'nde yer alan Suomenlinna Adası özellikle Uzakdoğu'dan gelen turistlerle dolu. Gidiş-dönüş yolculuk bedeli 5 Euro. Ayakları bir türlü Türkiye'ye ısınmayan Çinli turist gruplarını burada sıklıkla görmek mümkün. Zaten Finnair'in pekin seferlerini de Çinli turistler dolduruyor. Adadaki kaleyi 19. yüzyıl ortalarında İsveçliler inşa ettiği için bu ülkenin vatandaşları da Helsinki'ye ilgi gösteriyor. Zaten Finlandiya nüfusunun yüzde 5'i İsveçli ve İsveççe ikinci resmi dil konumunda. Helsinki açıklarında yaklaşık 330 ada var. * Ülkenin 1812 yılından bu yana başkentliğini yapan Helsinki, güzel bir şehir. Şehrin göbeğinde yer alan Esplanadi Parkı, Helsinki halkının nefes aldığı mekanların başında geliyor. Parkın her iki tarafında 20. yüzyılın başlarında inşa edilmiş görkemli binalar yer alıyor. Şehirde 7 tane daha büyük park var. Senato Meydanı, 1952 Olimpiyatları'nın düzenlendiği Olimpiyat Stadyumu, Parlamento Binası, Bit Pazarı ve çok sayıda müze şehrin önemli uğrak noktalarını teşkil ediyor. * Pahalı bir şehir olan Helsinki'de şehir içi ulaşım otobüslerin yanı sıra tramvaylarla yapılıyor. Şehrin neredeyse her caddesinde tramvay yolu var. Tramvaylar kışın kara saplanıp kalmasına rağmen, belediye bu ulaşım tarzından vazgeçmiyor. * Helsinki'de çok sayıda çocuk dikkatimi çekti. Hatta dayanamayıp 3 küçük çocuğu ile gezmeye çıkan bir aileye bunun sebeb-i hikmetini sordum. Devlet 3 yaşına kadar çocuk başına aylık 900 Euro katkı sağlıyormuş!Helsinki'ye cami projesiFinlandiya'da yaşayan Müslümanlar başkent Helsinki'de içerisinde cami ve Müslümanlar için çeşitli hizmetleri bünyesinde barındıracak dev bir kompleks inşa etmek için şehir yönetimine proje sundu. Şehir yönetiminden cevap beklenen proje ile ilgili olarak konuşan Kültür ve Din Forumu (FOKUS) Başkanı Ilari Rantakari, "Cami inşaatının başlangıç aşamasının giderlerinin Bahreyn Kraliyet ailesi tarafından karşılanacağının taahhüt edildiğini" ifade ediyor. Caminin maliyetinin 100 milyon Euro'yu geçebileceği tahmin ediliyor. Eğer izin çıkarsa cami Müslümanların yoğun olarak yaşadığı Kalasatama bölgesinde inşa edilecek.