Geniş tanımlı işsiz sayısı 11 milyon 705 bin

TÜİK, mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranının yüzde 8,6, mevsim etkisinden arındırılmış âtıl işgücü oranının (geniş tanımlı işsizlik) ise yüzde 28,6 olduğunu duyurmuştu. TÜİK'e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) 2025 Eylül ayında 3 milyon 75 bin oldu. DİSK-AR tarafından hesaplanan geniş tanımlı işsiz sayısı ise 11 milyon 705 bin oldu. Raporda geniş tanımlı işsizlik ile dar tanımlı işsizlik arasındaki uçurumun arttığına dikkat çekildi.

TÜİK'in rakamlarına göre, Eylül 2023'te 3 milyon 146 bin olan dar tanımlı işsiz sayısı Eylül 2024 ve Eylül 2025'te 3 milyon 75 bin oldu. DİSK-AR raporunda dar tanımlı işsizliğin azalıyor gibi görünmesine rağmen geniş tanımlı işsizliğin bu dönemde de tırmandığı belirtildi. DİSK-AR'ın verilerine göre; Eylül 2023'te 8 milyon 435 bin olan geniş tanımlı işsiz sayısı Eylül 2024'te 10 milyon 450 bine ve Eylül 2025'te 11 milyon 705 bine yükseldi. Böylece dar tanımlı ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki makas hızla açıldı.

DİSK-AR'ın raporunda dar ve geniş tanımlı işsizlik arasında giderek açılan farka ilişkin şu ifadeler yer aldı:

"Eylül 2024 ve Eylül 2025'te dar tanımlı işsizlik yüzde 8,6 olarak açıklansa da geniş tanımlı işsizlikte artış hızlanıyor. Eylül 2024'te yüzde 26,1 olan geniş tanımlı işsizlik oranı Eylül 2025'te yüzde 28,6'ya yükseldi ve son 1 yılda 2,5 puan arttı. Geniş tanımlı işsiz sayısında bir yıllık artış ise 1 milyon 255 bin oldu. Geniş tanımlı işsiz sayısındaki artışın sebebi zamana bağlı eksik istihdam ve ümitsiz işsizler ile iş aramayıp çalışmaya hazır olanları, iş arayan ancak hemen çalışmaya başlayamayacak olanları kapsayan potansiyel işgücü sayısındaki artıştır.

Potansiyel işgücü sayısı son 1 yılda 1 milyon 47 bin kişi artarak 4 milyon 256 binden 5 milyon 303 bine yükseldi. Başka bir ifadeyle Eylül 2025 itibarıyla Türkiye'de 5,3 milyon kişi, çalışmak istemesine rağmen iş bulamıyor. Görüldüğü gibi dar tanımlı işsizlik dışındaki bütün işsizlik türleri yükseliyor. Bu sebeple dar tanımlı işsizlik sınırlı bir çerçeveye sahip ve işgücü piyasalarını anlamak için yetersizdir.

TÜİK tarafından açıklanan dört ayrı işsizlik türünde de kadın işsizliği erkek işsizliğinden oldukça yüksek seyrediyor. Eylül 2025'te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,4 iken kadınlarda yüzde 11,1 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 22,7 kadınlarda ise yüzde 38,3 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 15,6 puandır.

"2,6 milyon işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı"

İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. Eylül 2025'te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 75 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR'un Eylül 2025 İşsizlik Sigortası Bültenleri verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 485 bin 419'dur. Böylece Eylül 2025'te resmi işsizlerin sadece yüzde 15,8'i işsizlik ödeneği alabildi. Yaklaşık 2,6 milyon işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 84'ünün işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor."