Sayın Cumhurbaşkanımız geçen hafta yükselen döviz kurlarını yerli ve milli para ile durduracaklarını açıkladı. Teşhis ve tedavi doğrudur. "Döviz kurlarının doludizgin koşmaları ekonomimizi tahrip ediyor, enflasyonu azdırıyor" teşhisi de el hak doğrudur. "Yüksek kurların dizgini yerli ve milli paradır" tespiti de şeksiz şüphesiz doğrudur. Fakat ortada bir kavram karmaşası var. Yerli ve milli para nedir? Peşinen söyleyeyim Hükümetin kastettiği milli para ile Prof. Dr. Haydar Baş'ın tanımladığı milli para aynı anlama gelmiyor.
Merkez Bankası'nın faizleri yükselterek dövizi dizginleme çabası, yerli ve milli paranın devreye girmesi olarak kabul ediliyorsa ortada çok ciddi bir yanılgı var demektir. Milli para kavramını hakkıyla anlamak için Milli Ekonomi Modeli'nin tamamını özümsemek lazımdır.
Milli para, kapitalizmin kavramlarıyla ve sistemiyle açıklanamaz. Başka bir ifade ile; kapitalizm, bütünüyle yerli ve milli paralara karşıdır. O halde M.B.'nın faiz artırması TL'nin devreye girdiği anlamına gelmediği gibi, enflasyonu düşürmek konusunda da başarı sağlamaz. Enflasyonun döviz kaynaklı değil de TL kaynaklı yükselmesini sağlar. Tabancayla değil de bıçaklanarak ölmek arasında bir fark olmadığı gibi bir sonuç ortaya çıkarır.
Prof. Dr. Haydar Baş'ın tanımladığı milli para; üretilen mal ve hizmetlerin karşılığıdır. Hali hazırda kullanılan TL ise rezerv para olan dolar karşılığı basılmaktadır. TL'nin teknik ifadesiyle ismi "soft currency" yani yumuşak paradır. Sayın Baş, "soft currency"i "tercüme para" olarak tarif etmek suretiyle Türkçemize de yeni bir iktisadi kavram hediye etmiştir. Yani TL, rezerv para veya "hard currency" olmadığı için ancak dışarıdan faizle alınan döviz mukabili basılabilmektedir. Bu nedenle M.B.'nın, mevcut sistem dahilinde TL'nin değerini de, miktarını da belirleme imkanı maalesef mümkün değildir.
Milli para, "hard currency" özelliğine sahip olduğu zaman diğer ülke para birimleri TL ile kedinin fareyle oynadığı gibi oynayamazlar. İşte o vakit Sayın Erdoğan'ın özlemini çektiği paramıza kavuşabiliriz.
Kısaca milli para:
1- Döviz karşılığı basılmaz.
2- Yerli ve milli kaynaklara mukabil basılır.
3- Milli para, üretilen mal ve hizmetlerin karşılığıdır.
4- Milli para "soft currency" değil "hard currency"dir.
5- Milli para, bütün dünyada geçerli olan konvertibl bir paradır.
6- Milli paranın kıymetini M.B. belirler.
7- Milli paranın değeri tamamen dışsal faktörlere bağlı değildir
8- Milli para, kur savaşlarında başarıyla mücadele eder.
9- Milli para, tasarruf kabiliyetine sahiptir. Tasarruf için ayrıca döviz biriktirmeye gerek yoktur.
Merkez Bankası'nın faizleri yükselterek dövizi dizginleme çabası, yerli ve milli paranın devreye girmesi olarak kabul ediliyorsa ortada çok ciddi bir yanılgı var demektir. Milli para kavramını hakkıyla anlamak için Milli Ekonomi Modeli'nin tamamını özümsemek lazımdır.
Milli para, kapitalizmin kavramlarıyla ve sistemiyle açıklanamaz. Başka bir ifade ile; kapitalizm, bütünüyle yerli ve milli paralara karşıdır. O halde M.B.'nın faiz artırması TL'nin devreye girdiği anlamına gelmediği gibi, enflasyonu düşürmek konusunda da başarı sağlamaz. Enflasyonun döviz kaynaklı değil de TL kaynaklı yükselmesini sağlar. Tabancayla değil de bıçaklanarak ölmek arasında bir fark olmadığı gibi bir sonuç ortaya çıkarır.
Prof. Dr. Haydar Baş'ın tanımladığı milli para; üretilen mal ve hizmetlerin karşılığıdır. Hali hazırda kullanılan TL ise rezerv para olan dolar karşılığı basılmaktadır. TL'nin teknik ifadesiyle ismi "soft currency" yani yumuşak paradır. Sayın Baş, "soft currency"i "tercüme para" olarak tarif etmek suretiyle Türkçemize de yeni bir iktisadi kavram hediye etmiştir. Yani TL, rezerv para veya "hard currency" olmadığı için ancak dışarıdan faizle alınan döviz mukabili basılabilmektedir. Bu nedenle M.B.'nın, mevcut sistem dahilinde TL'nin değerini de, miktarını da belirleme imkanı maalesef mümkün değildir.
Milli para, "hard currency" özelliğine sahip olduğu zaman diğer ülke para birimleri TL ile kedinin fareyle oynadığı gibi oynayamazlar. İşte o vakit Sayın Erdoğan'ın özlemini çektiği paramıza kavuşabiliriz.
Kısaca milli para:
1- Döviz karşılığı basılmaz.
2- Yerli ve milli kaynaklara mukabil basılır.
3- Milli para, üretilen mal ve hizmetlerin karşılığıdır.
4- Milli para "soft currency" değil "hard currency"dir.
5- Milli para, bütün dünyada geçerli olan konvertibl bir paradır.
6- Milli paranın kıymetini M.B. belirler.
7- Milli paranın değeri tamamen dışsal faktörlere bağlı değildir
8- Milli para, kur savaşlarında başarıyla mücadele eder.
9- Milli para, tasarruf kabiliyetine sahiptir. Tasarruf için ayrıca döviz biriktirmeye gerek yoktur.
Cihat Tekin / diğer yazıları
- Tencere dibin kara seninki benden kara / 26.03.2024
- Yel kayadan bir şey aparabilmez / 25.03.2024
- Milli Ekonomi Modeli belediyelere hayat verecek / 23.03.2024
- Milli Para istikrarın sembolüdür / 22.03.2024
- Tek çözüm Milli Devlet anlayışıdır / 17.03.2024
- Bize kamburumuzu geri verin / 16.03.2024
- Emeklimsi / 05.03.2024
- Ne Ekrem, ne Murat, tek çözüm Cihan / 04.03.2024
- Sen ağa ben ağa bu ineği kim sağa / 02.03.2024
- 9 soru / 01.03.2024
- Yel kayadan bir şey aparabilmez / 25.03.2024
- Milli Ekonomi Modeli belediyelere hayat verecek / 23.03.2024
- Milli Para istikrarın sembolüdür / 22.03.2024
- Tek çözüm Milli Devlet anlayışıdır / 17.03.2024
- Bize kamburumuzu geri verin / 16.03.2024
- Emeklimsi / 05.03.2024
- Ne Ekrem, ne Murat, tek çözüm Cihan / 04.03.2024
- Sen ağa ben ağa bu ineği kim sağa / 02.03.2024
- 9 soru / 01.03.2024