Hani hayvan varlığında birinciydik?

Her dönem Tarım ve Orman Bakanlarının kameraların karşısına geçip, "Hayvan varlığında birinciyiz" şeklinde açıklamalar yaptığını anımsatan CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köy işleri Komisyon Üyesi Ömer Fethi Gürer, "Madem Türkiye hayvan varlığında birinci ise neden son yıllarda hayvan ithalatı arttı? Hayvan varlığında birinci olan bir ülke niye 2023 yılında 650 bin Baş ithal edip 2024 yılında da 600 bin baş  hayvan ithal etmek zorunda kalıyor ?" diye sordu. Yanlış tarım politikaları nedeniyle oluşan hayvan açığının ithalatla kapatılmaya çalışıldığına dikkat çeken Gürer, "Et ve Süt Kurumunun (ESK) belirlediği alım fiyatlarının üreticilerin maliyetine uymadığı, Sayıştay raporlarına yansıdı. Sayıştay'ın 2023 yılına ait raporunda, 'alım fiyatlarının üretici maliyetleri ile uyumlu olmadığı, piyasa fiyatlarının gecikmeli olarak izlendiği, piyasada oluşan fiyatlara öncülük edilemediği ve regülasyon görevinin yeterince yerine getirilemediği tespit edilmiştir' ifadelerine yer verildi" değerlendirmesinde bulundu.

Sayıştay'ın tespitleri önemli

Sayıştay'ın EKS ile ilgili 2023 yılı raporlarında yer alan tespitler üzerinden değerlendirmelerde bulunan Gürer, "Sayıştay raporunda göre EKS'nin açıkladığı büyükbaş karkas kesim fiyatlarının üretici maliyetlerinin altında olması nedeniyle hayvan arzının fazla olduğu dönemlerde üreticilerin zararına kesim yaptığını, sonraki dönemlerde ise azalan hayvan varlığına paralel olarak da piyasa kesim fiyatları normalin üzerine çıktığı belirtiliyor. Sayıştay raporunda yer alan en çarpıcı nokta ise, 18 milyon adet ile büyükbaş hayvan varlığının en yüksek olduğu 2020 yılından itibaren üretim maliyetinin altında kesim fiyatı açıklanması nedeniyle üreticiler zarardan kaçınmak için hayvancılık faaliyetlerini sonlandırmış olduğunun tespit edilmesidir. Zira 2020 yılında 18 milyon olan hayvan varlığı 2022'de 16.8 milyona inmiştir. Yine Sayıştay'ın tespitine göre azalan arza bağlı olarak piyasa kesim fiyatları 2022 yılı ortalarından itibaren hızla yükselmiştir. Kurum, azalan hayvan varlığı nedeniyle fiyatları düşürme yönünde regülasyon görevini ifa için yeterli hayvan temin edememiştir. Nitekim 2018 yılında 271.539 baş, 2019 yılında 242.554 baş, 2020 yılında 27.253 baş, 2021 yılında 24.975 baş, 2022 yılında ise 44.902 baş sığır kesimi yapılmıştır" şeklinde konuştu.

Olan vatandaşa oluyor

Başta yem olmak üzere maliyet artışlarının da hayvancılık sektörünün belini büktüğünü ifade eden Gürer, "Maliyet artışlarıyla baş edemeyen süt üreticisi, hayvanlarını kesime göndermek zorunda kaldı. Böylece hayvan varlığı her yıl biraz daha azaldı. Bu durum hem et hem de süt üretimini olumsuz etkiledi. Böylece et ve süt ürünlerindeki raf fiyat artışlarının önüne geçilemedi. Siyasi iktidar ise canlı hayvan açığını ithalat yaparak önlemeye çalışıyor. Ancak ithal hayvanların gelmesi et ve süt ürünlerinin fiyatlarının rafta daha da artmasına neden oluyor. Böylece siyasi iktidarın yanlış tarım politikasının faturasını, yine pahalıya ürün almaya mecbur etilen vatandaş ve hayvancılıktan kazanmayan besici ödemek zorunda kalıyor. Aracı ve ithalatçı ise kazanıyor" diye konuştu. Gürer, Salyıştay raporunda, "Et ve Süt Kurumunun kırmızı et piyasasında arz ve talep yönlü şokları regüle ederek etkin bir piyasa yapıcılığı fonksiyonuna kavuşması için; esnek fiyatlı alım-satım politikasına geçilerek, kırmızı etin üretim maliyetlerini oluşturan ham dana, yem, enerji ve işçilik giderlerini kapsayacak şekilde ve üreticileri zarar ettirmeyecek seviyede hazırlanacak bir pariteye göre kesim fiyatının belirlenmesinin" önerildiğini de ifade etti.